آیا کتاب­های آقای سروش به عنوان یک متکفر اسلامی، مفید به حال ما می‌باشد یا خیر؟

درباره فراگیری از آقای سروش به عنوان یک متفکر اسلامی توجه به مطالب ذیل لازم است.
1. عدم تخصص: یکی از نکات درباره آقای سروش آنست که ایشان دارای تخصص در زمینه علوم و معارف اسلامی نیستند و به طور کلی رشته تخصصی ایشان چیز دیگری است. البته ایشان در زمینه معارف اسلامی مطالعات و تحقیقاتی داشته‌اند ولی دارای درجات علمی در این باره نیستند و ظاهراً خودشان نیز چنین ادعایی ندارند. بی‌تردید در هر رشته‌ای باید به متخصصان آن علم و دانش مراجعه کرد.
2. متخصصان والاتر: در هر رشته علمی کسانی هستند که از تخصص و تبحر بیشتری برخوردارند و دارای اطلاعات بیشتر و دقیق‌تری می‌باشند: اگر آقای سروش دارای تخصص در زمینه علوم اسلامی باشد بدون تردید در زمینه معارف اسلامی شخصیت‌های مهم‌تر و داناتری وجود دارد مانند مرحوم علامه طباطبایی، مرحوم مطهری و استاد جوادی آملی. شکی نیست که انسان در یادگیری بهتر است بلکه باید به سخنان و کتاب‌های متخصصانی که تبحر و اطلاعات بیشتر و دقیق‌تری دارند مراجعه کند.
3. انحراف فکری و عقیدتی:
در هر عرصه علمی کسانی وجود دارد که دچار انحراف فکری و علمی می‌شوند البته اینکه انسان دچار انحراف فکری و علمی خصوصاً در زمینه موضوعات دینی می‌شود دارای عواملی است که عدم تبحر و تخصص و یا ضعف تقوا و پرهیزگاری از مهمترین عوامل آن به شمار می‌رود. متأسفانه جناب آقای سروش هم دچار برخی عوامل انحراف‌زا شده‌اند که می‌توان از تأثیرپذیری و انفعال ایشان در برابر تهاجم فرهنگ غرب نام برد. پاره‌ای از انحرافات فکری و عقیدتی ایشان عبارتنداز؛
1. امامان معصوم: آقای سروش اعتقاد به امامت را مایه کمال یا نقص مسلمانی بر نمی‌شمارد. همچنین ایشان درباره ائمه ـ علیهم‌السلام ـ معتقدند: علی الاصول ممکن است کسی در مقامات و تجارب عرفانی و اخلاقی از معصومان فراتر رود و نیز ممکن است کسی معارفی عالی‌تر از آنچه ائمه گفته‌اند ارائه نماید.[1]
حال آنکه در تفکر شیعی براساس ادله امامت، امامت جزو اصول دین اسلام است و اعتقاد به ائمه مایه کمال مسلمان است و نیز براساس دلائل عقلی و نقلی، ائمه اطهار ـ علیهم‌السلام ـ نه تنها از مردمان عادی بالاترند بلکه از انبیاء پیشین نیز رتبه و منزلت والاتری دارند که در این باره می‌توان به منابع و کتاب‌هایی که در زمینه امامت نوشته شده است مراجعه نمود. از باب نمونه می‌توان به حدیث ثقلین اشاره کرد که پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمودند کسانی که به کتاب الهی و عترت من تمسک جویند هرگز گمراه نمی‌شوند و این سخن به صراحت نشان می‌دهد که والاترین معارف و صحیح‌ترین و مطمئن‌ترین راه‌های کمال در بیانات و سلوک ائمه اطهار ـ علیهم‌السلام ـ جلوه یافته است و فراتر از کلام و منش آنها، راه و معرفتی نیست.
2. حقانیت اسلام: آقای سروش که پلورالیسم دینی یعنی حقانیت همه ادیان (حتی ادیان غیر توحیدی) را پذیرفته‌اند می‌نویسند: «نگوئید اگر اسلام حق است، پس غیر آن هرچه باشد باطل است»[2] بلکه «برای مسیحیانی که دین اسلام به آنها نرسیده یا دین اسلام را حق نیافته‌اند، مسیحیت حق است»[3] حال آنکه این سخن هم از نظر عقلی نادرست است و هم مخالف تعالیم اسلام می‌باشد. آیا اسلام که توحید و یگانگی خداوند را مطرح می‌نماید و مسیحیت که تثلیث و اعتقاد به خدای پدر، خدای پسر و خدای روح‌القدس را ذکر می‌کند هر دو حق‌اند؟ آیا پذیرش خدا یکی است و در عین حال خدا یکی نیست به معنای پذیرش اجتماع نقیضین که محال است نمی‌باشد؟ و اما از دیدگاه اسلام نیز مسأله حقانیت همه ادیان نادرست است خداوند در قرآن می‌فرماید: «ای پیامبر ما تو را نفرستادیم مگر اینکه همه مردم را بیم و امید دهی.»[4] یا اینکه فرموده است: «او خدایی است که رسولش (محمد(ص)) را برای هدایت به دین حق فرو فرستاد تا این دین حق را بر همه ادیان پیروز گرداند».[5] همچنین خداوند در قرآن به صراحت فرموده است کسانی که از پیامبر اسلام و کتاب قرآن پیروی می‌کنند رستگارند و یهودیان و مسیحیان هم که نشانه‌های پیامبر اسلام در کتابشان آمده است باید به او ایمان بیاورند.[6]
اینها نمونه‌هایی از انحرافات فکری و عقیدتی ایشان بود و مطالعه آثار ایشان برای کسانی که قدرت تجزیه و تحلیل و آگاهی از معارف اسلامی ندارند شایسته نیست و مایه انحراف و گمراهی خواهد شد.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1ـ چالش یا سازش، ابوالفضل ساجدی، مؤسسه فرهنگی یمین، چاپ اول، 1380.
2ـ برخورد شایسته با فاز فرهنگی سرمایه‌درای، سید حسین موسوی زنجانی، انتشارات حوزه علمیه قم، بهار 75، چاپ اول.
3ـ نگاهی بر بسط تجربه نبوی، رضا حاجی ابراهیم. انجمن معارف اسلامی ایران، زمستان 1381، چاپ اول.
4ـ معرفت دینی، صادق لاریجانی، مرکز ترجمه و نشر کتاب، چاپ اول، 1370.
5ـ راه و بیراه، سید محمود نبویان، انتشارات حله، زمستان 1382، چاپ اول.

پی نوشت ها:
[1] . ساجدی، ابوالفضل، چالش یا سازش، قم، مؤسسه فرهنگی یمین، چاپ اول، 1380، ص92ـ89.
[2] . سروش، عبدالکریم، صراط‌های مستقیم، مؤسسه فرهنگی صراط، ص160ـ161.
[3] . همان.
[4] . سبأ/28.
[5] . توبه/33.
[6] . اعراف/157.