غالیان چه کسانی هستند؟

غلو بر وزن فعول، مصدر فعل «غلی یغلو» و به معنای افراط، ارتفاع، بالارفتن و تجاوز از حد و حدود هر چیز می­‌باشد.[1] در لغت به معنای تجاوزکردن از حد و افراط کردن در چیزی است.[2] شیخ مفید می‌فرماید: «غلو در لغت، گذشتن از حد و خارج شدن از اعتدال است.[3]
در علم مذاهب و فِرَق به گروهی غالی گفته می‌شود که انسانی را به مرتبه خدایی یا فرد عادی را به مقام پیامبری رسانده باشند، گر چه غالبا درباره کسانی که در خصوص امامان اهل بیت(علیه‌السلام) غلو کرده‌اند، اطلاق می‌­گردد.[4]
لازم به ذکر است که بعضی فرقه‌ها چنان عقاید خود را تقریر می­‌کنند که نمی‌توان آن‌ها را غالی به حساب آورد.

علامه مجلسی مظاهر غلو در اعتقاد را به امور زیر برشمرده است:
1. اعتقاد به الوهیّت پیامبر و ائمه(علیهم‌السلام).
2. اعتقاد به اینکه امام یا نبی، شریک خدا هستند؛ و خود مستقلّاً رازق و خالقند.
3. اعتقاد به حلول خدا در جسم‌شان.
4. اعتقاد به نبوّت ائمه(علیهم‌السلام) و استقلال امام و نبی در تشریع.
5. اعتقاد به تناسخ ارواح ائمه(علیهم‌السلام).
6. اعتقاد به اینکه با معرفت اهل بیت(علیهم‌السلام)، اطاعت خدا و ترک معصیت الهی لازم نیست یا کم اهمّیت است.[5]

موارد 1، 2، 3، 5 و 6 بنا به براهین روشن عقلی و نصوص قطعی دینی محال است. لذا در غلو بودن آنها عقلاً و شرعاً شکی نیست. مورد 4 نیز بنا به نصوص شرعی روشن، اعتقادات باطلی است.

نظر علما در مورد غلات
شیخ صدوق می‌فرماید: اعتقاد ما درباره غلات این است که آنها کافرند و بدتر از یهود و نصاری و مجوس و قدریه و حروریه و دیگر فرقه‌های گمراهند.[6]
شیخ مفید می‌فرماید: غلات گروهی از متظاهرین به اسلامند که امیرالمؤمنین و امامان و فرزندان او را به الوهیّت و نبوت توصیف کردند آنان گمراه و کافرند.[7]
علامه مجلسی: اعتقاد ما به هر یک از مظاهر غلو سبب الحاد و کفر و خروج از دین است.[8]

_____________________________
پی‌نوشت
[1]. المفردات فی غریب القرآن،حسین ابن محمد راغب اصفهانی، بیروت، دارالشامیّه، ص365.
[2]. الصحاح، اسماعیل جوهری، دار العلم للملایین،  1376، بیروت، چاپ اول، ج6، ص2448؛ و معجم المقاییس اللغه، ابن زکریا، احمد ابن فارس، مکتب اعلام الاسلامی، قم، بی تا، ج4، ص387 .
[3]. تصحیح الاعتقاد، محمد بن محمد بن نعمان مفید، قم، منشورات رضی، 1363 هـ، ص109.
[4]. الملل و النحل، محمد بن عبدالکریم شهرستانی، لبنان، دارالمعرفه، اول، 1410 ه. ق، ج1، ص173 ـ 189؛ و الفرق بین الفرق، عبدالقاهر بغدادی، لبنان، دارالمعرفه، دوم، 1417 ق، ص211.
[5]. بحارالانوار، محمد باقر مجلسی، بیروت، موسسه الوفاء، دوم. 1403 هـ ج25، ص346.
[6]. اعتقادات فی دین الامامیه، محمد بن علی بن الحسین صدوق، بی‌تا، بی‌نا، ص71.
[7]. تصحیح الاعتقاد، مفید، محمد بن محمد بن نعمان، پیشین، ص109.
[8]. بحارالانوار، مجلسی، محمد باقر، پیشین، ج25، ص346.
منبع: رهروان ولایت