ویژگی های فرهنگ اسلامی

پاسخ : T}فرهنگ اسلامی : {T برخی از اندیشمندان اسلامی معاصر، «فرهنگ» را به معنایی عام به کار برده‏اند که شامل علوم عقلی (مانند ریاضیات و منطق) علوم تجربی و علوم نقلی (مانند صرف و نحو و تاریخ) می‏گردد. ارکان آن عبارت است از: فلسفه، عرفان، دین، هنر، ادبیات، کلام (عقاید)، اخلاق، فقه، نظام‏های ارزشی حقوقی, اخلاقی و دینی، زیبا شناختی، عرف و عادات و آداب و رسوم. V}محمد تقی مصباح یزدی، جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن، ص 271{V در یک تعریف کلی از فرهنگ دینی می‏توان گفت: «فرهنگ دینی عبارت است از عقاید، باورها، الگوها، روش و شیوه‏های عمل جامعه ای که به یکی از شریعت‏های الهی ایمان دارد و در اعتقادات و اعمال از پیامبر خدا پیروی و اطاعت می‏کند». بر این اساس فرهنگ اسلامی عبارت است از: «مجموعه عقاید، باورها، ارزش ها، آداب و رسوم، الگوها، روش و شیوه‏های عمل متخذ از قرآن کریم و سنت معصومین (ع)». حال فرهنگ هر یک از افراد و جوامعی که دین رسمی آنان اسلام است، در صورتی اسلامی قلمداد می‏شود که همواره یاد شده بر کلیه روابط چهارگانه ایشان با خدا، خود، طبیعت و جامعه حاکم باشد. از سوی دیگر هرگاه معنای فرهنگ به «دستاوردهای بشر و میراث اجتماعی» آن اطلاق شود، فرهنگ اسلامی عبارت از: «مجموع آثار مثبت مادی و غیر مادی جوامع اسلامی که افراد آن عقاید، باورها، ارزشها، آداب و رسوم، الگوهاو شیوه‏های عمل خود را از قرآن کریم و سنت معصومین(ع) اخذ کرده و در پیروی از آن, هیچ گونه کوتاهی عمدی روا ندارند». T}ویژگی‏های فرهنگ اسلامی : {T اهم ویژگی‏های فرهنگ اسلامی عبارت است از: 1. منابع بنیادین فرهنگ اسلامی (قرآن کریم و سنت معصومین(ع)، در نوع خود بی نظیر است. 2. اصول و مبانی فرهنگ اسلامی ثابت است و با نوآوری ها، خلاقیت‏ها و ابتکارات مسلمین از بین نمی‏رود. 3. احکام، قوانین و الگوهای ارائه شده در فرهنگ اسلامی، روشن و کامل است. 4. فرهنگ اسلامی انسان را به سوی آگاهی و آزادی مسئولانه سوق می‏دهد و او را از اطاعت و تمکین کورکورانه قواعد اجتماعی و فرهنگ‏های رشد نایافته باز می‏دارد. 5. فرهنگ اسلامی قابلیت جهانی شدن دارد. 6. انتقال فرهنگ اسلامی سریع و نافذ است. از آنجا که فرهنگ اسلامی از سوی فطرت انسان‏ها مورد تأیید واقع می‏شود و دین اسلام، بعضی از رفتارها و رسوم را پذیرفته و تأیید می‏کند، پذیرش فرهنگ اسلامی از سوی افراد و جوامع به آسانی صورت می‏گیرد و به سرعت در اعماق قلب‏ها جای می‏گیرد. 7. فرهنگ اسلامی در چهارچوب اصول و مبانی ثابت خود، به مبادله و ارتباط با فرهنگ‏های دیگر می‏پردازد. V} ر.ک: شناخت فرهنگ، فرهنگ سازمانی و مدیریت بر آن، همان، ص 46 {V T}مقایسه فرهنگ اسلامی با فرهنگ غربی: {T در مقایسه فرهنگ اسلامی با فرهنگ غربی، می‏توان به این موارد اشاره کرد: 1. در فرهنگ اسلامی علاوه بر فضیلت محوری در اندیشه، الگوهای اخلاقی‏ـ معنوی فراوانی وجود دارد که هر یک برای تحولّ جامعه بشری کفایت می‏کند؛ در حالی که در فرهنگ غربی، اگر چه دانشمندان بسیاری بوده اند، اما هیچ یک از آنان انسان کامل و آیینه تمام‏نمای فضایل اخلاقی به شمار نمی‏آیند. 2. فرهنگ اسلامی می‏تواند به دغدغه همیشگی انسان (معنا و مفهوم زندگی)، پاسخ دهد و به روشنی آن را تبیین کند؛ در حالی که فرهنگ غربی از پاسخ دادن به این پرسش بنیادین ناتوان است. 3. در فرهنگ اسلامی، رابطه‏ای منطقی میان دنیا و آخرت وجود دارد و بهره‏گیری مشروع از دنیا و توجه به آخرت، هر دو، توصیه شده است؛ در حالی که در فرهنگ غربی، این دو با یکدیگر در تضاد است و پیوستن به دنیا، لازمه پشت کردن به آخرت دانسته می‏شود. 4. در فرهنگ اسلامی، بر اصل احترام به ملت‏ها و استقلال و آزادی آنان تأکید فراوان شده است؛ در حالی که در فرهنگ غربی، مفاهیمی نظیر توسعه بی‏قید و شرط، قدرت‏طلبی، استثمار ملت‏ها و تحقیر توده‏های مردمی دیگر جوامع، به چشم می‏خورد. 5. در فرهنگ اسلامی، دین و سیاست جلوه‏هایی از یک حقیقت است؛ در حالی که در فرهنگ غربی، با تسلط سکولاریسم، دین از سیاست جدا می‏شود. V} دکتر محمد رضا شرفی، پاسخ به سؤالات نسل جوان، ص 124 {