تاثیرات اجتماعی حجاب

پاسخ : T} کارکردهای فردی و اجتماعی حجاب{T برای حجاب کارکردهایی در دو حوزه فردی و اجتماعی، قابل تصوّر است: T} الف. کارکردهای فردی؛{T همچون: پاسخ گویی به نیاز فطری «خوداستتاری» و تأمین امنیّت در برابر گرما و سرما و… . T} ب. کارکردهای اجتماعی؛{T مانند: هویّت‏بخشی و ایجاد امنیّت اجتماعی و… . زن با عنصر حجاب اسلامی، نه تنها به تهذیب، تزکیه نفس و ملکات نفسانی پرداخته و قرب الهی را فراهم می‏سازد؛ بلکه باعث گسترش روزافزون امنیّت اجتماعی و ایجاد زمینه‏ای جهت رشد معنوی مردان می‏گردد. خداوند سبحان، خطاب به پیامبر خود می‏فرماید: «به مردان مؤمن بگو: تا چشمان خود را از نگاه ناروا بپوشانند و فروج و اندامشان را محفوظ دارند که این بر پاکیزگی جسم و جان ایشان، بهتر است». V}نور(54)، آیه 30. {Vهمچنین می‏فرماید: «به زنان و دختران خود و به زنان مؤمن بگو: خویشتن را با چادرهای خود بپوشانند که این کار برای آن است که آنها به عفّت شناخته شوند تا از تعرّض و جسارت، آزار نکشند (در امنیّت کامل باشند)‏؛ خداوند در حقّ خلق، آمرزنده و مهربان است». V} احزاب(33)، آیه 59 {V همان‏گونه که ذکر گردید، حجاب و پوشش اسلامی برای مردان و زنان، تنها از کارکرد فردی برخوردار نیست و فقط برای سامان‏دهی خلقیّات و ملکات نفسانی آدمیان، مؤثر نمی‏باشد؛ بلکه از کارکرد اجتماعی نیز برخوردار است. حجاب، غرایز، التهاب‏های جسمی و معاشرت‏های بی‏بند و بار را کنترل کرده، بر تحکیم نظام خانواده می‏افزاید. همچنین از انحلال کانون مستحکم و پایدار زناشویی جلوگیری کرده، امنیّت اجتماعی را فراهم می‏سازد. حال اگر کسانی با نگرش دینی، اسلامی یا با رویکرد جامعه‏شناختی و روان‏شناسی به چنین کارکردها و تأثیرات مطلوب ـ به ویژه تأمین امنیّت اجتماعی پی ببرند ـ نه تنها هدفمندانه، زندگی می‏کنند؛ بلکه برای رفتارها و اندیشه‏هایشان دست به گزینش می‏زنند تا به اهداف متعالی الهی ـ انسانی دست یازند. از این‏رو به مورد حجاب نیز به عنوان راهبردی کارساز، جهت تأیید و ترویج ارزش‏های اجتماعی، تأمین‏کننده سعادت آدمی و منشأ قرب الهی می‏نگرند. بنابراین پوشش اسلامی به منزله یک حفاظ ظاهری و باطنی در برابر افراد نامحرم، قلمداد می‏شود که مصونیت اخلاقی و خانوادگی و پیوند عمیق میان حجاب ظاهری و بازداری باطنی و از همه مهمّ‏تر امنیّت اجتماعی را فراهم می‏سازد و پیشینه آن به اندازه تاریخ آفرینش انسان است؛ چراکه پوشش و لباس هر بشری، پرچم کشور وجود او است. پرچمی که وی بر خانه وجودش نصب کرده و با آن اعلام می‏دارد که از کدام فرهنگ تبعیّت می‏کند. V}غلامعلی حداد عادل، فرهنگ برهنگی و برهنگی فرهنگی، ص 40 {V در ادامه به بیان هدف و فلسفه این مصداق مهمّ اسلامی و رابطه فراگیر و تنگاتنگ آن با امنیّت اجتماعی از جنبه‏های مختلف می‏پردازیم: T} امنیّت اجتماعی، هدف اساسی وجوب حجاب{T با توجه به آیات قرآن مجید، به خوبی روشن می شود که هدف از تشریع وجوب حکم حجاب اسلامی، دستیابی به تزکیه نفس، طهارت، عفّت و پاکدامنی، جهت استحکام و گسترش امنیّت اجتماعی است: A}«و اِذا سَأَلْتُموهُنَّ مَتاعا فَسْئلوهُنَّ مِنْ وَراءِ حِجابٍ ذلِکُم أطْهَرُ لِقلوبِکُم و قُلُوبِهِنَّ{A؛». V}احزاب(33)، 53 {V چون نگاه نامحرم توسط مردان، باعث تحریک و تهییج جنسی آنان و در نتیجه منجر به فساد و ریشه‏کنی امنیّت اجتماعی می‏شود، خداوند در کنار دستور حجاب و پوشش بدن به بانوان، مردان را نیز امر به حجاب و پوشش چشم داده و نگاه به نامحرم را بر ایشان، حرام کرده است. در این‏باره از امام رضا(ع) نقل شده است: «A}حرّم النَّظَر الی شُعورِ النّساء المَحْجوبات بالاَزْواج و غَیْرهِنَّ مِنَ النّساء لما فیه مِنْ تَهْییجِ الرّجال و ما یَدْعوا التَّهْییج الی الفَساد و الدُّخول فیما لا یحلّ و لا یجمل{A»؛ V}بحارالانوار، ج 104، ص 34{V «نگاه به موهای زنان باحجاب ازدواج‏کرده و بانوان دیگر، از آن جهت حرام شده است که نگاه، مردان را برمی‏انگیزد و آنان را به فساد فرامی‏خواند در آنچه که ورود در آن نه حلال است و نه شایسته». از مجموع این گفتار به دست می آید که هدف از وجوب حجاب اسلامی ـ علاوه بر موارد مذکور ـ ایجاد صلاح و پیشگیری از فساد، جهت تأمین و گسترش امنیّت اجتماعی است. T} امنیّت اجتماعی، فلسفه حقیقی وجوب حجاب{T یکی از فلسفه‏های حقیقی وجوب حجاب، حفظ آرامش زن، مصونیّت جامعه از فساد و عمق و معنا بخشیدن به امنیّت اجتماعی با توسعه آن است؛ زیرا نفس آدمی، دریایی موّاج از تمایلات و خواسته‏های او است که مهم‏ترین آنها به خوراکی‏ها، امور جنسی و مال و جاه و مقام، مربوط می‏شود و بدون شک بالاترین خواسته‏های مردان، تمایل به جنس زن است. در سخنان عرفا آمده است: «H}أعْظَمُ الشَّهْوَه، شَهْوَه النّساء{H»؛ V}محجه البیضاء، ج 5، ص 177 {V «بزرگ‏ترین خواسته‏های مرد، رغبت به زنان است». ارائه زیبایی‏ها و مواضع بدن زن، به شهوت و طمع مردان، دامن می‏زند و آنها را به یک کانون جدّی خطر، مبدّل می‏سازد که به سلب آرامش زن و امنیّت اجتماعی منتهی می‏گردد. آنچه می‏تواند از این نا امنی پیشگیری کند، پوشش زن از چشمان گرسنه نامحرمان است که با حجاب کامل اسلامی، عملی خواهد شد. پوشش دینی، پیام عفّت، شخصیّت و خداترسی زن مسلمان است و مردان جامعه، نه تنها به چنین بانویی چشم طمع نخواهند داشت که او را نیرویی بالفعل در هرچه سعت بخشیدن امنیّت اجتماعی دانسته و نجابتش را می‏ستایند. در این صورت زن نه تنها در سنگر حجاب خود، از تیر نگاه‏های زهرآلود، سخنان آزاردهنده و برخوردهای اراذل جامعه در امان خواهد بود؛ بلکه امنیّت و آرامش درونی خود و اجتماع خویش را برقرار خواهد کرد. نکته معنوی و عرفانی قابل ذکر در این باب، پیام آسمانی، خطاب به زنان است: «ای زن! آگاه باش، دنیا خراب‏آبادی است که هر نقطه آن به مین‏های شیطان و نگاه‏های آلوده، ناامن گشته است. اما فرشته‏های حجاب در محفل انس و یاد خدا در امنیّتی بی‏نظیر به سر می‏برند که دیگران از طعم آن بی‏خبرند». V}محمدرضا اکبری، تحلیلی نو و عملی از حجاب در عصر حاضر، ص 14 ـ 16{V شب تاریک و بیم موج و گردابی چنین حایل کجا دانند حال ما سبکباران ساحل‏ها T} پایه‏های تحقق امنیّت اجتماعی، در سایه‏سار حجاب بانوان{T پوششی که اسلام آن را به عنوان یک حکم شرعی اعلام کرده است، یک عمل ظاهری و گسسته از عوامل و پایه‏ها نیست؛ بلکه حجاب، خیمه عفاف بانوانی است که آن را بر پایه‏های خود استوار نموده و باعث ترویج ارزش امنیّت اجتماعی می‏گردند و به تحقق آن در جامعه اسلامی، کمک می‏کنند. این پایه‏های اساسی عبارت است از: 1. ایمان به خدا و جهان آخرت؛ از مهم‏ترین عواملی که بانوان توسط آن به آرامش روحی و روانی دست یافته، امنیّت اجتماعی جامعه را فراهم می‏کنند، این است که وقتی زن به خدای تعالی و علم و حکمت او ایمان آورد و معتقد گردد احکامی که برای بشریّت تشریع کرده، بدون نقص و دارای آثار مطلوبی است، از حکم الهی حجاب استقبال کرده، امنیّت اجتماعی جامعه را تضمین می‏کند. 2. تقوا؛ پرهیزکاری بانوان، ضامن تأمین امنیّت اجتماعی است و تا این پایه محکم معنوی در قلب بانوان شکل نگیرد، حجاب را نوعی محدودیّت برای خود قلمداد کرده و امنیّت اجتماعی انسان‏ها را تهدید می‏کند. خانمی که بداند تقوای الهی پادزهر بیماری دل‏ها است ـ که حجاب‏های تاریک جان را غرق می‏کند و لانه‏های هوس را برمی‏اندازد ـ آن را به کام جان خود می‏ریزد تا عالم جانش، گلستان گل‏های طاعت و تسلیم گردد و خیمه حجابش را برمی‏افروزد تا حافظ بوستان ارزش‏های خویشتن و آرامش درونی اجتماع خود شود. 3. آگاهی؛ شناخت سیمای زن، حقیقت حجاب، فلسفه و آثار آن، از جمله پایه‏های مستحکم پوشش دینی و تبلور امنیّت اجتماعی است. وقتی خانمی به پاسخ درونی خود که چرا باید پوشیده باشم نایل شود، پایه‏های حجاب دینی در او شکل گرفته و با آگاهی کامل به امنیّت اجتماعی ارزش می‏بخشد و دوام آن را تضمین خواهد کرد. به طور کلّی، آگاهی زن نسبت به آثار مطلوب حجاب و مهم‏تر از آنها مسئله امنیّت اجتماعی، باعث می‏شود که نه تنها احساس سنگینی از پدیده حجاب نکند؛ بلکه از آن به خوبی استقبال کرده، وسوسه‏های شیطانی را هیچ می انگارد و آرامش برونی و درونی اجتماع را وسعت می‏بخشد. همچنین این پیام اصیل و عرفانی را همیشه آویزه گوش‏های خود می‏گرداند: «خواهرم! سرزمین جانت را با خورشید آگاهی، روشن کن تا بر زوایای وجودت بتابد و آن‏چنان که هستی خود را بشناسی، آن گاه دریابی که حجاب باله‏های شنا به سوی سرچشمه هستی، امنیّت فردی و اجتماعی کامل است و پوشش‏های مهیّج، وزنه‏های سنگینی است که زن را غریق ژرفای مهیب دنیا کرده، امنیّت او و جامعه اش را برهم می‏زند». V}برگرفته از: مهدی سلطانی رنانی «مقاله حجاب و امنیّت اجتماعی» {