روحانیت به معنای چیست
پرسش : آیا کلمه روحانیت ازتحریفات عصرصفویه بوده و از مسیحیت واردجامعه مسلمانان شده است ؟
پاسخ : T} واژه روحانیت{T ابتدا لازم است نگاهی به تعریف واژه روحانیت و ویژگیهای آن در اسلام بیندازیم و سپس فرق بین آن و روحانیت در دین مسیح را بیان کنیم. واژه روحانیت به معنای «روح محوری» در برابر «جسم محوری» است. گاهی این اصطلاح به جای واژه «عالم دین» و یا «دین شناسی» و نظیر آن به کار میرود که چندان رسا نیست, چنانکه برخی از اصطلاحات زمانهای پیشین چون «آخوند» (پیشوای مذهبی یا دانشمند) و «ملا» (درس خوانده) نیز چندان رسا نبود و علاوه بر نداشتن دلالت لازم بر مراد, گاهی با تحقیر و توهین دشمنان دین و روحانیت همراه بود. در فرهنگ قرآن و اهل بیت(ع) در مورد دین شناسان و ادامه دهندگان رسالت پیامبران واژه «عالم» به کار رفته و با القایی چون «وارثان پیامبر», «جانشینان پیامبر», «دژهای اسلام»، «صاحبان فهم عمیق», «منذران قوم» و… به آنان اشاره شده است. اما از نظر اصطلاحی, روحانی یا عالم دینی به معنای «دین شناس و دین دار عصر خویش، الگوی عینی اجرای دین و هادی خود و جامعه و ناظر بر اجرای دین به منظور عروج در رسیدن انسان به کمال نهایی است». T} ویژگیهای روحانیت{T ویژگیهای روحانیت عبارت است از: 1. اسلام شناسی 2. زمان شناسی 3. شایستگی برای فهم دین و تبلیغ و تبیین آن, 4. تبلور دین در ظاهر و باطن، 5. صلاحیت برای اجرای دین در عرصه اجتماع، 6. شایستگی برای هدایت و نظارت بر اجرای دین. V}ر.ک: محمدجواد حیدری کاشانی, مجموعه امام خمینی و حکومت اسلامی, ج 8, ص 166 ـ 165 {V T} مقایسه روحانیت در اسلام و مسیحیت{T بررسی ویژگیهای روحانیت در دین مسیحیت در مییابیم که بین این دو اصطلاح (روحانیت در اسلام با روحانیت در مسیحیت) اختلافات ماهوی متعددی وجود دارد که به هیچ وجه قابل اقتباس از دیگری نیست: 1. روحانیت در مسیحیت، تنها مقام صاحب اعتبار در مسایل دینی و رابطه و واسطه خدا و انسان به شمار میآید که به نوعی از عصمت و قداست خاصی برخوردار است. کمتر به جنبه عملی و معرفتی اخلاقی و علمی او توجه میشود و به عنوان یک طبقه ممتاز از سایر طبقات شناخته میشود. به خلاف روحانیت شیعه که بر بعد معرفتی و علمی او توأم با بعد اخلاقی و عملی توجه میشود و… . V} ر.ک : مهندس جلال الدین آشتیانی, تحقیق در دین مسیح, ص 409. {V 2. مطالعه تاریخ صفویه به روشنی بیانگر این مطلب است که علمای شیعه در برابر مبلغان مسیحی، موضعگیریهای متعددی داشته و کتابهای بیشمار در جهت مقابله با ترویج عقاید و افکار آنان نگاشتهاند. بنابراین اثبات چنین مطلبی مشکل مینماید. نتیجه اینکه هر چند استفاده از واژه روحانی درباره عالمان شیعه رسا نیست؛ اما نگاهی به کارکردها و ویژگیهای روحانیت مبیّن این حقیقت است که روحانیت در اسلام ربطی به روحانیت در مسیحیت نداشته و از صدر اسلام عالمان دینی همواره حضور داشتهاند. V}ر.ک : رسول جعفریان, دین و سیاست در دوره صفوی, ص 301 {V