بی اعتمادی به مسئولان

پاسخ : T} بی‏اعتمادی به مسئولان{T کلیت این موضوع ـ چه در میان مردم نسبت به یکدگیر و چه بین مردم با نخبگان و صاحب منصبان قدرت سیاسی ـ جای بحث و تأمّل داشته و بررسی دقیق این مسئله و دلایل وجود بی‏اعتمادی در بعضی عرصه‏های جامعه، نیازمند تحقیقات جامعه‏شناختی است. به یقین در بایستگی وجودی و ارزش عنصر اعتماد در بخش‏های مختلف جامعه شکی نیست؛ زیرا عنصر اعتماد, لازمه هرگونه روابط اجتماعی, سیاسی و اقتصادی در سطوح مختلف است. تا زمانی که اعتماد در روابط اقتصادی وجود نداشته باشد، توسعه اقتصادی امری محال است. در عرصه سیاست نیز در صورت عدم اعتماد، حکومت‏ها همیشه با بحران مشروعیت مواجه شده و از طرف دیگر ثبات سیاسی خدشه‏دار می‏شود. اعتماد در روابط اجتماعی نیز باعث پیوند و ارتباط هر چه بیشتر اشخاص، گروه‏ها، قشرها و نسل‏های مختلف جامعه با یکدیگر می‏شود. اما درباره میزان وجود اعتماد در عرصه‏های مختلف جامعه می توان گفت که هر چند بدبینی نسبت به حاکمان و بی‏اعتمادی سیاسی، بخش اساسی فرهنگ سیاسی ایران را از گذشته‏های دور ـ که حاصل ذهنیّت تاریخی مردم این دیار از استبداد و خودکامگی حاکمان ایرانی است ـ تشکیل می‏دهد و اصولاً عناصری که در فرهنگ سیاسی یک مردم در طول قرن‏ها ریشه دوانیده و نهادینه شده است، بعد از از میان رفتن عوامل اصلی ایجاد آن، با تغییر چندین نسل و در درازمدت، امکان تغییر وجود دارد.اما واقعیت‏های اجتماعی، نشانگر این است که هر زمان مسئولان صادقانه با مردم احساس همدردی کرده و در رفع مشکلات جامعه کوشیده اند و توانایی خویش را در اداره جامعه به اثبات رسانیده‏اند، این میزان بی‏اعتمادی کاهش یافته است. V} ر.ک: فرامرز رفیع‏پور، توسعه و تضاد، شرکت سهامی انتشار، چاپ چهارم، 1379، ص 457 {V T} افزایش اعتماد سیاسی{T بر این اساس بین دو متغیر عملکرد مسئولان و میزان اعتماد مردم رابطه مستقیمی وجود دارد. شاخص‏های عملکرد مسئولان در زمینه جلب اعتماد مردم، عبارت است از: 1. تدبیر و دوراندیشی برای حل مشکلات کشور، 2. تخصص و مهارت لازم برای انجام وظایف، 3. آمادگی پذیرش انتقادات و راه‏حل‏های جدید، 4. تجربه و پختگی برای انجام وظایف، 5. استفاده درست از امکانات موجود کشور، 6. دلسوزی کافی نسبت به حفظ بیت‏المال، 7. احساس وظیفه و دلسوزی جدی برای مردم، 8. صداقت و درست‏کاری، 9. فداکاری و ازخودگذشتگی، 10. وفای به عهد. بسیاری از این شاخص‏ها با ارزش‏های مسلّط جامعه در ارتباط است؛ زمانی که ارزش‏ها در سطح جامعه کم‏رنگ شود ـ مانند آنچه که در دوران بعد از دفاع مقدس اتفاق افتاد. V} اعمال برخی سیاست‏های اقتصادی و تهاجم فرهنگی غرب، باعث تغییر ارزش‏های جامعه شده، مدرک‏گرایی، گرایش به تجملات، انباشت ثروت، تعقیب منافع فردی و… در بین مردم و به تبع بسیاری از مسئولان کشور رواج یافت {V این شاخص‏ها در میان مردم و مسئولین فروکش کرده و باعث بی‏اعتمادی اجتماعی، سیاسی و… می‏شود و راه حل اساسی این مسئله نیز در گرو رشد و تقویت ارزش‏های الهی و بسترسازی و فرهنگ‏سازی لازم برای افزایش اعتماد مردم به صورت عقلانی و آگاهانه ـ با جلب مشارکت و حس مسئولیت مردم در سرنوشت خویش و امور عام‏المنفعه است. خوشبختانه میزان آگاهی سیاسی ـ اجتماعی مردم بعد وقوع انقلاب اسلامی در حال افزایش است، بالا رفتن سطح تحصیلات و گسترش رسانه‏های ارتباط جمعی می‏تواند زمینه خوبی را برای جهت‏دهی صحیح و بالا بردن سطح آگاهی‏ها، فراهم آورد. افزایش این آگاهی‏ها باعث می‏شود مردم، به جای منافع شخصی، به منافع عمومی نیز بیندیشند. در مقابل جامعه و دیگران احساس مسئولیت کنند، عملکردهای مسئولان را تحت نظارت خود بگیرند و… و خلاصه زمینه‏های بالا بردن ضریب اعتماد در روابط اجتماعی، سیاسی و اقتصادی را ـ که باعث تکامل و پیشرفت جامعه در عرصه‏های مختلف است ـ فراهم آورند.