تقویت اعتماد به نفس

پاسخ : همان طور که آگاهى از خویشتن مى‏تواند انسان را از هرگونه خیالبافى و افکار منفى درباره خود رهایى دهد و سمت کمال واقعى و اصلاح کاستى‏ها رهنمون گردد، عدم اعتماد به نفس مى‏تواند مانع شکوفایى قابلیت‏ها و خلاقیّت‏ها و ایفاى مسئولیت‏ها شود. اعتماد به نفس انسان را مستقل و دور از هرگونه وابستگى بار مى‏آورد و براى انجام دادن مسؤولیت‏هاى فردى و اجتماعى، با توجّه به تواناهاى، خویش به میدان عمل مى‏کشاند. اعتماد به نفس سبب مى‏شود فرد مسؤولیت‏هاى خویش را با اطمینان کامل انجام دهد و با افزایش قابلیت‏ها و توانایى هایش از هرگونه توقف و سکون بپرهیزد. در واقع اعتماد به نفس به معناى باور کردن قابلیت انسانى خویش، روبه‏رو شدن فعال با رویدادهاى زندگى و انجام دادن درست وظایف است. بنابراین، اعتماد به نفس از درون فرد سرچشمه مى‏گیرد نه از بیرون. افرادى که از اعتماد به نفس کافى برخوردارند، استقلال عمل دارند و مسؤولیت پذیر و پیشرفت گرایند؛ ناکامى‏هاى زندگى را مى‏پذیرند؛ بر ایجاد رابطه با دیگران توانایند و از هرگونه گوشه‏گیرى دورى مى‏جویند. از طرف دیگر، آنان که ضعف اعتماد به نفس دارند از مشکلات زیر رنج مى‏برند: 1. احساس خود کم بینى‏ در اکثر اعمال و نگرش‏هاشان احساس عدم اطمینان و درماندگى مى‏کنند؛ خود را در مواجهه با مشکلات ناتوان مى‏بینند و جملاتى چون نمى‏توانم این کار را انجام دهم، هرگز قادر به یادگیرى در سطوح عالى نیستم، توان نیل به مراتب عالى ندارم، همیشه ذهن این افراد را به خود مشغول مى‏کند. 2. بروز احساسات و عواطف منفى‏ رفتارشان حاکى از نوعى خشونت، بى‏قیدى و بدخلقى است. به سبب عدم پذیرش محورى به نام «خود» همواره در انعکاس علایق خویش با تردید و تغییر رو به رویند و توان ابراز رفتار عاطفى مناسب ندارند. 3. گریز از موقعیت‏هاى نگران‏زا در برابر فشارهاى روانى، به ویژه ترس و خستگى و آنچه موجب آشفتگى‏اش شود، بسیار کم تحمّل‏اند؛ حتّى موردى مانند امتحان ممکن است برایشان بحران‏هایى اضطراب زا فراهم آورد و به عدم موفقیتشان انجامد. 4. نومیدى‏ یأس از دستیابى به اهداف، رایج‏ترین ویژگى این افراد است. 5. کمرویى‏ یکى از شایع‏ترین صفات این افراد کمرویى است و معمولاً در برقرارى ارتباطات اجتماعى در صحنه‏هاى مختلف با مشکل جدى روبه‏رو هستند. اکنون در پرتو شناخت مختصرى که درباره اعتماد به نفس و ویژگى‏هاى افراد معتمد به نفس به دست آمد، اشاره به بعضى از راهکارهاى عملى جهت تقویت این پدیده سودمند مى‏نماید. امید است رعایت این موارد به کاهش مشکلتان بینجامد؛ زیرا همان طور که خودتان نیز نگاشته‏اید، مشکل شما در عدم اعتماد به نفس یا ضعف آن ریشه دارد. بى تردید با تقویت اعتماد به نفس و به دست آوردن درکى درست از خود و توانایى‏هاتان بر مشکلات چیره مى‏شوید و به تدریج احساس عدم کفایت تان به احساس سربلندى تبدیل مى‏شود. 1. استعدادهای خود را هر چه بیش‏تر بشناسید. شناخت استعدادها و قابلیت‏هاى خویش مى‏تواند در کسب اعتماد به نفس مفید واقع شود و انسان را از دام نومیدى رها سازد. بدین منظور، استعدادها و توانمندى‏هاى مختلف علمى، ورزشى، هنرى، کلامى و… خویش را یادداشت کنید و هر روز آن را براى خود بخوانید. 2. بر توانایى‏ها و موفقیت‏هاى گذشته‏تان تکیه کنید. باید بر توانایى‏هاى خویش تکیه کنید و ضمن مرور موفقیت‏هاى گذشته، آن‏ها را در کانون تمرکز و توجّه خود قرار دهید. 3. گذشته ناموفق و شکست‏ها را فراموش کنید. اگر تصورى نامطلوب از گذشته دارید، به دست فراموشى سپارید. تصور نامطلوب اجازه نمى‏دهد به تغییرات خویش پى برید و حقیقت کنونى‏تان را دریابید. 4. خود را مثبت ارزیابى کنید. درباره خویش مهربان باشید و شخصیت تان را با دید مثبت ارزیابى کنید. در شایستگى خویش تردید نکنید و خود را با صفات خوب تفسیر کرده، در انجام کارها توانا بدانید. 5. ریسک کنید. روى تجربیات جدید، با دید یادگیرى بیش‏تر فعالیت کنید و از شکست نهراسید. چنانچه این گونه عمل کنید، امکانات جدیدى براى شما فراهم مى‏آید و حس خویشتن پذیرى‏تان تقویت مى‏شود. 6. از خواهش‏هاتان بکاهید. عزّت و سربلندى انسان در گرو عدم درخواست‏هاى مکرّر از دیگران است. تا مى‏توانید به خود متکى باشید و به آنچه هستید و دارید، اکتفا کنید تا اعتماد به نفس بیش‏تر به دست آورید. 7. خود را با دیگران مقایسه نکنید. هرگز خود یا موفقیت‏هاتان را با دیگران مقایسه نکنید. همواره به رقابت با خویش بپردازید؛ زیرا هر کس از شرایط و امکانات خاص خود برخوردار است. 8. ارتباط با خدا را حفظ و تقویت کنید. مهم‏ترین روش کسب اعتماد به نفس، ارتباط با خداوند ونیایش با او است. وقتى بتوانید حضور در محضر خالق هستى و کمال مطلق را احساس و به او تکیه و اعتماد کنید و بزرگى‏اش را دریابید و به او بپیوندید، به بزرگى شخصیت خویش واقف خواهید شد. بنابراین، در نمازها حضور قلب بیش‏تر پیدا کنید و خود را با ذات اقدس الهى مرتبط بدانید. 9. از هدف های کوچک و متوسط شروع کنید. یکی از علل شکست های مکرر افراد که منجر به احساس خودکم بینی و از دست دادن اعتماد به نفس می شود، در نظر گرفتن هدف های بزرگ و دست نیافتنی است. چنانچه در مثال گفته اند: سنگ بزرگ نشانه نزدن است. برای این که به خودباوری و اعتماد به نفس برسیم، لازم است ابتدا از هدف کوچکتر شروع کنیم تا با دست یافتن به هدف و چشیدن طعم موفقیت، اعتماد به نفس و احساس خودارزشمندی در ما تقویت شود.