سیر و سلوک و ریشه های اعتقادی قوی

پاسخ : روش عملى هر انسانى در زندگى، مبتنى بر یک سلسله اصول فکرى و عقیدتى مختص او است. به بیان دیگر، روش کلى عمل هر کسى، از اصول فکرى و عقیدتى وى سرچشمه مى‏گیرد. از همین رو آنچه براى هر انسانى اصالت دارد، همان اصول فکرى و عقاید او است و روش عملى و اعمال و حرکات، فرع بر این اصول است. P}اى برادر! تو همه اندیشه‏اى‏{E}مابقى تو استخوان و ریشه‏اى‏{P P}گر گل است اندیشه تو گلشنى‏{E}ور بود خارى تو هیمه گلخنى‏{P V} مثنوى معنوى، دفتر 2، ابیات 277 – 288.{V از این رو، هر چه عقاید و اعتقادات انسان، قوى‏تر و مستحکم‏تر و هر چه آنها در دل و جان آدمى ریشه‏دارتر باشد؛ اعمالش متقن‏تر، نیکوتر و صحیح‏تر خواهد بود. اندیشمندان سیر و سلوک با توجه به این حقیقت، گام اوّل در سلوک را «ایمان» و تصحیح اعتقادات دانسته و آن را ورودى مهم و اصیل براى طى طریق تلقى کرده‏اند.V}نگا: رساله فى السیر و السلوک، ص 43 – 74.{V بنابراین اگر اعتقادات و ایمان آدمى – اگر چه در قالبى کلى و به صورت اجمالى – محکم نباشد، نمى‏تواند قدم به منازل بعد بگذارد. امّا از آنجا که ایمان، صرف علم و معرفت نیست؛ بلکه علمى است که به زیور تسلیم آراسته شده و التزام قلبى و تسلیم درونى نیز با آن معرفت توأم است؛ قطعاً هر سلوک عملى که به طهارت و تزکیه قلب منجر گردد، در توسعه و تعمیق ایمان مؤثر خواهد بود؛ از این رو گفته‏اند: ایمان، عمل‏زا و عمل، ایمان افزا است. البته زمانى عمل صالح پدید مى‏آید که ایمان در حد قابل پذیرش وجود داشته باشد و هنگامى عمل صالح موجب افزایش ایمان مى‏شود که با سلوک عملى و تهذیب نفس، همراه گردد.