چکار کنم که گناهانم بخشیده شود
پرسش : چه کنیم که خداوند متعال گناهان گذشته ما را ببخشد و حتى آنها را به حسنه تبدیل کند؟
پاسخ : پاسخ پرسش شما در آیه 70 سوره فرقان بیان شده است: A}«إِلاَّ مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلاً صالِحاً فَأُوْلئِکَ یُبَدِّلُ اللَّهُ سَیِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ وَ کانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِیماً؛{A مگر کسانى که توبه کنند و ایمان آوردند و عمل صالح انجام دهند که خداوند گناهان آنان را به حسنات تبدیل مىکند؛ و خداوند همواره آمرزنده و مهربان است». خداوند، پیش از این آیه، درباره ویژگىهاى بندگان خاص خویش سخن مىگوید: «بندگان )ویژه خداوند( رحمان کسانى هستند که با خداوند معبودى دیگر را نمىخوانند و انسانى را که خداوند خونش را حرام شمرده، جز به حق نمىکشند و زنا نمىکنند و هر کس چنین کند، مجازاتى سخت خواهد دید. عذاب او در قیامت مضاعف مى گردد و همیشه با خوارى در آن خواهند ماند؛ مگر کسانى که توبه کنند» و…1 علامه طباطبایى در تفسیر المیزان مىفرماید »A}اِلاّ من تاب..{A.« یعنى کسى که از مجازات سخت و خلود در عذاب خفت بار استثنا شده است.2 یعنى هر کس گناهى مرتکب گردیده، اگر سه کار انجام دهد، افزون بر آن که از عذاب سخت و جاودان روز قیامت نجات مىیابد، گناهانش به حسنات تبدیل مىگردد: 1. توبه یا بازگشت از گناه. کمترین مراتب توبه پشیمانى است. اگر توبه حقیقى تحقق نیابد، انسان از گناه جدا نمىگردد و همواره آن را انجام مىدهد. 2. عمل صالح با عمل صالح توبه در وجود انسان مستقر مىشود و به توبه حقیقى یا توبه نصوح مىانجامد. 3. ایمان مشرک باید در کنار توبه از گناهان گذشته خود، ایمان آورد تا گناهانش به نیکىها تبدیل شود؛ ولى براى مؤمن گنهکار توبه و عمل صالح به تنهایى کافى است و گناهانش را به حسنات تبدیل مىکند. از این رو، در آیه بعد مىفرماید: »A}وَ مَنْ تابَ وَ عَمِلَ صالِحاً فَإِنَّهُ یَتُوبُ إِلَى اللَّهِ مَتاباً؛{AM} کسى که توبه کند و عمل صالح انجام دهد، به سوى خدا بازگشت مىکند{M«.3 علامه طباطبایى مىفرماید: سیاق این آیه، با عظمت بخشیدن به توبه، استبعاد تبدیل سیئات به حسنات را از میان بر مىدارد.4 این توبه رجوع خاص به طرف پروردگار است وعمل صالح استقرار بخش آن به شمار مىآید. از این رو، علامه مىفرماید: این توبه با عمل صالح به توبه نصوح تبدیل مىگردد. امام صادق)ع( در تفسیر آیه شریف »A}تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَهً نَصُوحاً{A؛ با توبه نصوح به خدا باز گردید«5 فرمود: بنده توبه کند سپس به گناه باز نگردد.6 علامه طباطبایى مىفرماید: اگر شائبه شقاوت و سوء سریده در انسان نباشد، کار زشت انجام نمىدهد؛ زیرا ذات با سعادت و پاکیزه، زشتى را بر نمىتابد. پس کار زشت یا برخاسته از ذات شقى و خبیث است، یا ذاتى که در آن رگه هایى از شقاوت و خباثت باشد؛ و لازم چنین چیزى آن است که هر گاه ذات با توبه و ایمان و عمل صالح پاک گردد، به ذاتى سعید که در آن شائبهاى از گناه و شقاوت نیست، تبدیل مىشود. اگر ذات دگرگون شد، آثار آن هم دگرگون مىگردد و اعمال و آثار انسانى متناسب با ذاتى مىشود که با مغفرت و رحمت الاهى شکسته شده است.7 مجموعه آنچه گفته شد، نشان مىدهد این توبه )توبه نصوح( حالتى خاص است که قابل شکستن نیست و در قاموس آن بازگشت به گناه وجود ندارد. از چنین توبهاى عمل صالح هم بى هیچ تکلفى برون مىتراود. پارهاى از روایات ارکان توبه را چهار چیز شمردهاند: 1. ندامت قلبى 2. استغفار با زبان 3. کردار نیک و کنار گذاشتن گناه 4. عزم بر عدم بازگشت به گناه.8 توبهاى که در این آیه ذکر شده و به ضمیمه عمل صالح، گناهان را به حسنات تبدیل مىکند، توبهاى است که هرگز شکسته نشود. به کار بستن این راه کارها، براى تبدیل سیئات به حسنات، دشوار مىنماید؛ ولى ناممکن نیست و انسان نباید از رسیدن به این مرتبه نومید گردد. بنابراین به طور خلاصه براى آنکه خداوند گناهان گذشته ما را ببخشد و آنها را به حسنه تبدیل کند باید اولاً از انجام گناهان گذشته پیشمان بود؛ ثانیاً با اعمال صالح اثرات توبه را در وجود خود مستقر سازیم. پى نوشتها: 1. فرقان(25): آیه 70 63. 2. المیزان، ج 16، ص 242. 3. المیزان، سید محمد حسین طباطبایى، ج 15، ص 242. 4. المیزان، ج 15، ص 243. 5. تحریم(8 :(66. 6. میزان الحکمه، محمدى رى شهرى، ج 1، ص 552. 7. المیزان، ج 15، ص 243. 8. میزان الحکمه، ج 1، ص 548.