نکاتی که باید در برنامه ریزی رعایت شود
پرسش : از پاسخ گویی شما به نامه قبلی بسیار سپاسگزار و ممنونم که در مورد این مساله مرا کمک کردید. حال برای من در مورد برنامه ای که مطرح کردید چند سؤال پیش آمده است: در مورد برنامه ریزی هر وقت که برنامه ریزی می کنم یکی دو روز اول آن را اجرا می کنم بعد برای روز سوم و چهارم دچار مشکل می شوم و سپس وقتی به برنامه نگاه می کنم می بینم که یک هفته یا بیشتر گذشته و عقب مانده ام شما بگویید چه کار کنم؟
پاسخ : در برنامه ریزی باید نکات زیر مورد توجه قرار گیرد تا دچار مشکل فوق نشوید: 1. برنامه باید در حد توان باشد نه خارج از توان، همانطور که گفته اند سنگ بزرگ علامت نزدن است. پس باید مطابق طاقت و توان جسمی و روحی تان برنامه را طرح ریزی و اجرا کنید و از حد تعادل خارج نشوید. 2. هر روز فعالیت های روزانه خود را ارزیابی کنید و پایان روز و قبل از آن که به بستر بروید بررسی کنید که کدام یک از کارها و وظیفه های مقرر شده را انجام دادهاید و کدام یک را نیمه کاره رها کرده و انجام نداده اید، نسبت به فعالیت های انجام شده خود را تشویق کرده و به خود آفرین بگویید و پاداشی را در نظر بگیرید و نسبت به انجام نداده ها خود را تنبیه کرده مثلا خود را جریمه مالی کنید و صدقه ای را به مستمندان بدهید و یا …. 3. ایده آل نگر و مطلق گرا نباشید، یعنی نخواسته باشید تمام خواسته ها و آرزوهایتان فوری و به شکل کامل و تمام برآورده شود هر چند در راه به دست آوردن آن تلاش می کنید ولی اگر از دسترسی به برخی از آنها ناتوان بودید و شرایط فراهم نبود، نگویید به طور کلی باید آن را رها کرد بلکه در تلاش های بعدی در پی نیل به آن باشید و خسته نشوید. 4. اراده خودتان را تقویت کنید این امر هم نیازمند رعایت برخی نکاتی است که مقاله ضمیمه (پیش شماره پرسمان 5) را بخوانید و به راهکارهای آن عمل کنید. امید است به شما کمک کند. دوست عزیز! به نظر می رسد مشکل شما در ضعف اراده باشد تجربه نشان داده است، براى حل این مشکل نمىتوان تنها به رهنمودهاى کتبى و غیابى بسنده کرد و این مسأله، مانند بسیارى از مشکلات روانى دیگر، به ارتباط مستمر با مشاور نیازمند است; ولى اجراى توصیههاى زیر در نابود سازى این پدیده سودمند مىنماید . 1 . باید علل و عوامل ضعف اراده خویش را بشناسید . توجه کنید ضعف اراده غالبا در عدم اعتماد به بینش و تفکر، عدم ناختخویش، با ارزش تلقى نکردن خود، عدم امنیت روانى، عدم تدبیر عقلانى در تشخیص امور و تمیز اهم و مهم، شکستهاى گذشته و عوامل باز دارنده رشد و قوت نفس مانند محرومیت، سرزنش و رنجهاى مستمر ریشه دارد . زدودن هر یک از این عوامل در پرتو سرمایه گزارى و برنامه ریزى ممکن است . 2 . باید باور کنید چون دیگر انسانها از توانمندىهاى بسیار برخوردارید و از دیگران کمتر نیستید . فراموش نکنید نقاط قوت انسان از نقاط ضعفش بیشتر است و نباید خود را دست کم بگیرد . تصمیم خوب در پرتو تکیه بر قوتها، جبران ضعفها و احساس توانمندى شکل مىگیرد . 3 . پس از مشورت با افراد ذى صلاح، با توجه به امکانات و توانمندىهاى واقعى خود، براى زندگى تان برنامه ریزى کنید و بکوشید هرگز بى جهت از آن برنامه و نظم سر نپیچید . اوقات استراحت و تفریح و عبادت و همهفعالیتها را در این برنامه بگنجانید تا زمانى خالى نماند و توجه به فرصتبیکارى شما را سمت تاخیر انداختن کارها سوق ندهد . 4 . بکوشید براى هر رفتارى انگیزهاى قوى داشته باشید و به ویژه از آثار مثبت تصمیمگیرىها و رفتارهاى خاص خویش به طور کامل آگاه شوید . 5 . محیط زندگى و موقعیت کارى خود را تغییر دهید و موانع بروز اراده و فعالیت را نابود سازید; براى مثال در موقعیتى که به سرزنش و متهم شدن به ناتوانى و ناپختگى مىانجامد، قرار نگیرید . براى تصمیمگیرىها و اقدامات خویش امنیت روانى فراهم آورید تا بتوانید به آرامى در برابر دیگران یا همراه آنان ابراز وجود کنید و برجستگى فکرى و فعالیتبه جا را از طریق تصمیم آشکار سازید . 6 . هر کارى را آسان تلقى کنید; زیرا در برابر اراده پولادین انسان همه سختىها آسان مىگردد . به استقبال کارهاى به ظاهر دشوار بروید و به خود تلقین کنید مىتوانید در این امور درست تصمیم بگیرید و افتخار موفقیت در انجام آنها را به دست آورید . 7 . رضایتخداوند را ملاک هر رفتار و گفتار قرار دهید و از تسلیم شدن در برابر تمایلات پوچ و هواهاى نفسانى بپرهیزید . این تسلیم شدنها اراده را ضعیف و متزلزل مىسازد . تقوا و رعایتحرمت دستورهاى پروردگار براى آرامش روانى و تقویت نفس و اراده بسیار سودمند است . 8 . مدتى برنامه ریزى و تصمیمات خود را با فردى ذى صلاح در میان بگذارید و از وى بخواهید مراقب باشد تا در شما دو دلى پیش نیاید و اجراى تصمیمات خویش را به تاخیر نیندازید . 9 . از خواب زیاد، پرخورى و دیگر اسباب تنبلى و سستى اراده بپرهیزید و نگذارید دیگران به جاى شما تصمیم بگیرند . 10 . با کسانى که روحیه و اراده قوى دارند، دوستشوید تا اراده شما نیز قوى گردد . 11 . بکوشید تصمیمهاتان را با فردى با تجربه در میان نهید تا از قوت و درستى شان اطمینان یابید . پس از مشورت با این فرد، بر اساس تدبر و اندیشه خود تصمیم بگیرید و بدون از دست دادن فرصت اقدام کنید . تصمیم باید بر تدبیر و اندیشه و آگاهىهاى لازم استوار باشد و به عمل بینجامد . تخلف از این امر جز تلف کردن وقت، پیروى از افکار پوچ و سستى در عمل دستاوردى ندارد و فرد را با زیانهاى مادى و معنوى روبه رو مىسازد . از این رو، امور یاد شده گناه به شمار مىآید . تردید در تصمیمگیرى و تاخیر در عمل سبب از دست رفتن منافع معنوى و مادى فراوان مىشود و زیانهاى بسیار را به ارمغان مىآورد . 12 . تصمیمات به جا و پر ارزش گذشتهخود را به یاد آورید و توجه کنید که چون گذشته براى انجام دادن کارهاى مهم آمادگى دارید . 13 . در تصمیمها و فعالیتهاى اسوهها دقت کنید، در همسان سازى و الگوپذیرى جدى باشید تا جرات انجام کار یابید و توان تصمیمگیرى و اجرا در شما تقویتشود . 14 . ورزش مستمر و منظم را که در تقویت اراده بسیار مؤثر است، فراموش نکنید . 15 . با تصمیمهاى آسان در کارهاى ساده، به تدریجخود باورى و توانمندى را در خویش پدید آورید و راه را براى تصمیمگیرى در امور مشکل و پیچیده هموار سازید . 16 . در موضوع مورد نظر تمرکز پیدا کنیدو از اشتغالات ذهنى متعدد بپرهیزید تا تصمیمگیرى آسانتر صورت پذیرد . 17 . پس از تدبیر و مشورت از عواقب تصمیمهاى خود هراسناک نباشید و به خدا توکل کنید . پیامدهاى تصمیمهاتان را که از قلمرو اندیشهتان بیرون است و با سامان دادن احتمالهاى ضعیف سبب تردید و تزلزل شما مىگردد، به خداوند متعال که به بندگانش لطف و رحمت و محبت گسترده دارد، واگذارید و به آنچه پروردگار پیش مىآورد، خشنود باشید . خداوند شما را سمت صلاح و مطلوب واقعىتان رهنمون شود .