وظایف فرزند نسبت به پدر و مادر

پاسخ : قبل از بیان راهکارهای مختلف برای ارج نهادن و رعایت حقوق والدین لازم است شناخت کافی از این موضوع داشته باشیم. همان طور که در هر موضوع دیگری چنین است. هرگاه اهمیت و ارزش موضوعی را اطلاع یافتیم انگیزه بهتر و بیشتری برای توجه کردن به آن به وجود می آید و آن شناخت و توجه به اهمیت موضوع ما را به عمل و پای بند بودن به آن سوق می دهد، بنابراین مناسب است که در ابتدا (هر چند مختصر) به اهمیت و قدر و منزلت والدین از دیدگاه اسلام بپردازیم و سپس به بیان راهکارها و چگونگی انجام وظیفه و احترام گذاشتن نسبت به آنها مطمئن ما در اینجا نمی توانیم از جنبه های مختلف و تمام آنچه که باید بیان کرد، برای شما تشریح کنیم لذا توصیه می شود برای آگاهی بیشتر به کتاب های اخلاقی و روایات زیادی که در این باره از ائمه معصومین(ع) داریم مراجعه کنید تا زمینه ارج نهادن به مقام پدر و مادر در عمل برای شما فراهم شود. اسلام از نظر حقوقى حساب ویژه‏اى براى پدر و مادر بازکرده همان گونه که در جنبه‏هاى عاطفى نیز حساب جداگانه‏اى براى آنها در نظر گرفته است لذا در روایات آمده که اگر پدر و مادرى از فرزندانشان راضى باشند موجب خیر و برکت و سعادت فرزند مى‏شود اگر در حق فرزندان خود دعا کنند خداوند به این دعا توجه خاصى مى‏نماید کما این که اگر والدین از فرزندان ناراضى باشند و خداى ناکرده آنها نفرین کنند ممکن است، خداوند بر چنین فرزندانى که موجب ناراحتى والدین شوند قهر و غضب نماید حتى از نظر حقوقى در بخش قصاص و دیات آمده که اگر پدرى خداى ناکرده فرزند خود را به قتل برساند قصاص نمى‏شود مگر در یک شرایط استثنایى با تشخیص حاکم شرع، همچنین از نظر شرعى پدر و مادر مى‏توانند به اندازه نیازشان از اموال فرزند خود بردارند و مسائلى از این قبیل در فقه اسلامى زیاد وجود دارد یا در روایات آمده «نیکى کردن به والدین بزرگترین فریضه است» و یا اینکه مى‏فرماید «بهشت زیر پاى مادران است» این همه آیه و روایت که در این زمینه وارد شده حاکى از اهمیتى است که خداوند براى والدین قائل شده است و اینها بدون حکمت نیست چه اینکه اینها در مقابل زحماتى که والدین براى فرزندان متحمل مى‏شوند ناچیز است آنها از لحظه انعقادو نطفه تا هنگام تولد و همچنین بعد از تولد دوران شیرخوارگى و بعد کودکى مشکلاتى بسیار زیادى را متحمل شده‏اند بنابراین خداوند نیز در مقابل زحمات آنها حقوق ویژه‏ای را براى آنها قائل شده است. از این رو باید در هر شرایطى احترام آنها را نگه داشت هر چند در بعضى اوقات دربرخورد با فرزندان خود دچار اشتباه شوند البته توجه به این نکته لازم است که خداوند همه انسانها را در مقابل اعمال و رفتارى که انجام مى‏دهند مورد سؤال قرار مى‏دهد و والدین نیز باید پاسخگوى اعمال و رفتار خود باشند بنابراین در همه حال ما وظیفه داریم به والدین خود احترام بگذاریم حتى اگر آنها به ما بى احترامى کنند فقط اگر آنها بخواهند ما را به کار حرامى وادار کنند یا از انجام تکلیف واجبى باز بدارند، اطاعت از آنها لازم و صحیح نیست چه اینکه اطاعت خداوند بر هر کس دیگر حتى والدین نیز مقدم است. مطمئن باشید اگر رضایت والدین را بدست آورید خداوند بسیارى از گناهان شما را مى‏بخشد و به زندگى شما خیر و برکت مى‏دهد و دعاى والدین را بدرقه راه پُر فراز و نشیب زندگى شما قرار مى‏دهد و در آخرت نیز پاداشهاى فراوانى در انتظار شما خواهد بود. اکنون می توان به برخی وظایف و مسؤولیت های فرزندان (برگرفته از سوره ی اسراء آیه 23 و 24) در مقابل والدین اشاره کنیم: 1. اطاعت و فرمانبرداری از پدر و مادر. 2. نیکی و احسان و خدمت به پدر و مادر. 3. اف و سخن رنجش آور به پدر و مادر نگفتن . 4. بر سر والدین داد و فریاد نکردن (بلکه با آنها با سخن نیکو صحبت نماید). 5. بال تواضع و فروتنی را برای والدین , فرود آوردن . 6. حتی المقدور نیازهای والدین را برآوردن . ما در اینجا به برخی مواردی که می توان با آن مقام و منزلت پدر و مادر را ارج بگذاریم و به آنها احترام می گذاریم بیان می کنیم. الف) جلو والدین , پاهایش را دراز نکند. ب ) در مناسبت های مختلف مثل روز مادر یا روز پدر, هدیه به آنها بدهد. ج ) از شوخی های نابجا و زدن حرف های زشت پیش آنها پرهیز و اجتناب کند. د. در حق آنها و برای سلامتی آنها دعا کند. د ) در کارهای خانه به آنها کمک کند. ه ) هرگز زبان به شکوه و گلایه از آنها نگشایید بلکه از آنها تعریف و تمجید کنید و از زحمات شان تشکر و قدردانی کنید. و ) اگر هم در مواردی حق با شماست، در برابر سخنان و گفته های آنها سکوت همراه با احترام داشته باشید. ز ) در حضور دیگران از ویژگی های مثبت آنها تعریف کرده و سپاسگزار آنها باشید. ح ) هر جا و در هر موقعیتی که نیازمند کمک شما هستند سریعا و با کمال احترام به خصوص در حضور دیگران به کمک آنها بشتابید.