چرا اگر کسی یک روز روزه ماه رمضان نگیرد باید 60 روزه بگیرد

پاسخ : 1. این سخن که خداوند کار شاقی را بر گردن بنده اش نمی گذارد در قرآن کریم نیامده، بلکه در این باره تعبیری مشابه بیان شده است. 2. نمونه ای از تعبیر مشابه یاد شده این آیه شریف می باشد: «لا یکلف الله نفسا الا وسعها ؛ خداوند هیچ کس را جز به اندازه توانایی اش تکلیف نمی کند» V} (بقره، آیه 286).{V در این آیه شریف، نکاتی درنگ شدنی است: الف – معنای اصلی وسع، گنجایش مکانی می باشد. آن گاه توانایی انسان همچون ظرفی برای رفتارهای اختیاری او تصور شده است. گویی آن چه را انسان می تواند انجام دهد، توانایی وی گنجایش آن را داشته و آنچه را نمی تواند انجام دهد قدرت او ظرفیت آن را ندارد. از این رو، وسع انسان عبارت است از طاقت و گنجایش قدرت وی. ب – از آیه پیش از آیه یاد شده که در آن آمده «وقالوا سمعنا و اطعنا» این نکته استفاده می شود که همه حق خدا بر بنده اش آن است که بشنود و فرمان ببرد. پیداست شنیدن در جایی تصور می شود که فهم پذیر بوده و مورد فرمان برداری نیز توانایی اعضا و جوارح انسان می باشد، چرا که ابزار کار است. بدین سان، دادن پاسخ مثبت به دستورات الهی تنها در چیزهایی تحقق می یابد که، زیر توانایی و اختیار انسان می باشد. کوتاه سخن آن که تکلیف نکردن تکلیفی فراتر از توانایی انسان، سنتی الهی است که میان بندگان او روان می باشد V}(علامه طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 2، ص 443، مؤسسه الاعلمی). {V 3. سنت الهی یاد شده در فرض پرسش نیز روان می باشد زیرا هر چند به دلیل جایگاه ویژه روزه در آموزه های دینی؛ یعنی نفس جایگزین نشدنی آن در پدید آوردن تقوای الهی، برای شخص بی توجه به آن جریمه سنگینی در نظر گرفته شده است ولی اولا، انجام این جریمه در هر صورت در توانایی آدمی می باشد؛ وانگهی در شرع اسلام برای کسی که به هیچ روی بر انجام آن توان مند نیست، جایگزین در نظر گرفته شده است. این جایگزین ها به ترتیب عبارت می باشند از صدقه دادن به اندازه توانایی و استغفار کردن از خداوند حتی یک مرتبه در صورت ناتوانی در پرداخت صدقه، هر چند در فرضی که حتی صدقه نداده و تنها استغفار کرده بود، چنان چه پس از آن توانایی پیدا کرد، احتیاطا باید کفاره را به جای آورد V}(امام خمینی، تحریرالوسیله، ج 1، ص 291 [القول فیما یترتب علیه الافطار، مسأله 11]، دارالتعارف للمطبوعات، 1981 م). {V