حکم نگهداری مجسمه در خانه

پاسخ : براساس نظر بیشتر مراجع فعلی از جمله آیت الله فاضل لنکرانی نصب و نگهداری تمثال، مجسمه، عکس (غیر مبتذل) در منزل و مراکز عمومی و میادین (به جز مسجد) مانعی ندارد. البته گفتنی است که ساختن مجسمه های موجودات دارای روح به نظر مراجع حرام است V} (مسائل جدید از دیدگاه علما و مراجع تقلید، سید محسن محمودی، انتشارات صاحب الزمان، ص 43).{V براساس روایات برخی از حکمت های حرمت ساختن مجسمه به اختصار عبارت است از: 1. همانندی به خلق خدا و بسان آفریده های الهی 2. همانندی به خالق و رویارویی با خدا 3. همانندی به بت پرستی و مشرکان 4. تعظیم و گرامی داشت مجسمه که در راستای احترام و تکریم بت های مورد پرستش مشرکان است و این خود ترویج و تبلیغ فکر شرک آلود و جاهلی است. 5. اجتناب از گسترش دادن اسراف و دل نبستن و اسیر زینت های دنیایی نشدن. ناگفته نماند موارد یاد شده، تنها حکمت های حرمت ساختن مجسمه و کشیدن نقاشی است و علت تامه نیستند؛ چه بسا این حکم علت های دیگری داشته باشد که ما از آن بی خبریم، بنابراین به صرف این که این حکمت ها در حال حاضر وجود ندارند نمی توان حکم به حلیت ساخت مجسمه داد V} (مجله فقه، شماره 4 – 5، سال 1374).{V «عن الصادق(ع) عن آبائه قال: نهی رسول الله(ص) عن التصاویر و قال من صور صوره کلفه الله تعالی یوم القیامه ان ینفخ فیها و لیس بنافخ…» V}(وسائل، ج 17، ص 297). {V «… عن محمد بن مروان عن ابی عبدالله(ع) قال: سمعته یقول ثلاثه یعذبون یوم القیامه، من صور صوره من الحیوان یعذب حتی ینفخ فیها و لیس بنافخ فیها…» V} (همان).{V از دو روایت فوق فهمیده می شود که چون کار مجسمه سازی و… در واقع خلق یک اثر است با همان ویژگی های ظاهری موجود بنابراین این کار نوعی دخالت در کار خالق موجودات، یعنی خداوند متعال خواهد بود، لذا همانگونه که در روایت هم وارد شد خداوند متعال شخصی را که چنین دخالتی در کار خداوند نموده و با رعایت ظرافت های لازم خواسته وانمود کند که مجسمه مثلا فلان حیوان مانند خود آن حیوان است از این رو به او می گوید پس در این مجسمه یا تصویر روح بدم و تا وقتی که روح در آن ندمد، در عذاب خواهد بود و بدیهی است که غیر خدا هرگز قادر به چنین کاری نخواهد بود بنابراین عمل مجسمه سازی، تصویر گری و… تشبه به فعل خداوند است و از این رو حرام دانسته شده است. البته شایان ذکر است که با توجه به این که عموم افراد جز عده محدودی قبل از ظهور اسلام بت پرست بودند و نیز رواج بت پرستی حتی سال ها پس از ظهور اسلام و این که بت، چیزی جز مجسمه یا تصویری به شکل انسان، حیوان و یا دیگر موجودات نبود، احتمال دارد گفته شود که روایت مزبور با حرمت مجسمه سازی و… ناظر به شرایط و مقتضیات آن زمان بود اما در این زمان که بت پرستی منسوخ شده و با دیدن چنین مجسمه ها یا تصویرهایی، ذهن کسی به سوی بت پرستی نمی رود و آن عمل ناشایست در اذهان تداعی نمی شود می توان گفت که در حرمت چنین اعمالی می توان تأمل نمود و شاید از همین روست که برخی فتوا به کراهت و یا جواز داده اند. اگر چه نظر مشهور همان حرمت است چه این که بت پرستی هنوز هم در بعضی از مناطق دنیا از جمله هندوستان، ژاپن و… رایج است. بگذریم از این که درغرب نیز انسان جای بت نشسته و اومانیسم به جای خدا انسان را کانون و محور ارزش ها می داند.