چرا خداوند حاجات انسان ها را سریع اجابت نمیکند

پاسخ : رسول گرامی اسلام فرمود: هنگامی که خداوند بخواهد نیازهای بنده اش را برآورد به او اذن و توفیق دعا کردن می دهد. V}(میزان الحکمه،حدیث5583.){V P}آن یکى الله مى‏گفتى شبى‏{E}تا که شیرین مى‏شد از ذکرش لبى‏{P P}گفت شیطان: آخر اى بسیار گو!{E}این همه «الله» را «لبیک» کو؟{P P}مى نیاید یک جواب از پیش تخت‏{E}چند «الله» مى زنى با روى سخت‏{P P}او شکسته دل شد و بنهاد سر{E}دید در خواب او خضر اندر خضر{P P}گفت: «هین» از ذکر چون وامانده‏اى‏{E}چون پشیمانى از آن کش خوانده‏اى؟{P P}گفت: لبیکم نمى‏آید جواب‏{E}زآن همى ترسم که باشم ردّ باب‏{P P}گفت: آن «الله» تو «لبیک» ماست‏{E}و آن نیاز و سوز و دردت پیکِ ماست‏{P P}ترس و عشق تو کمند لطف ماست‏{E}زیر هر یا ربّ تو لبیک‏هاست‏{P؛ V}مثنوى، دفتر سوم.{V گفتنی است؛ آثار عمومی دعا، معنویت، نورانیت، صفا و قربی است که در قلب و روح انسان ایجاد می شود و آثار خصوصی برخی دعاها برای رفع امراض، فقر، گرفتاری و مانند آن است. به ثمر نشستن درخت دعا و نیایش را شرایطى است که بدون فراهم آمدن آن ها, اجابتی که مد نظر نیایشگر است، محقق نخواهد گشت ، آن شرایط به قرار زیر است . T}موانع اجابت دعا:{T 1. گناه : یکى از عوامل مهمى که رابطه انسان با خدای متعال را ضعیف نموده و مانع اجابت دعا می شود, نافرمانى از دستورهاى خداست. حضرت على (علیه السّلام) در دعاى کمیل چنین مى فرماید: پروردگارا! گناهانى را بر من ببخش که موجب حبس و بالا نرفتن دعا مى شوند. و در جاى دیگر از همان دعا چنین مى فرماید: اى آقا و مولاى من ! به عزتت قسم ! از تو مى خواهم که بدى کردار و رفتارم موجب پوشیده شدن دعاى من از تو نشود. امام باقر(ع) در این باره فرمود: بنده حاجتى ازخدا طلب مى کند و مقرر مى شود آن حاجت در زمانى برآورده شود; پس در این فاصله, او گناهى مرتکب مى شود و در نتیجه, خداوند مى فرماید: حاجت این بنده برآورده نشود و از آن محروم شود; چون او خشم و غضب مرا برانگیخت و همین باعث محروم شدن اوست. V}(بحار الانوار،ج73،ص329.){V 2. لقمه حرام: استفاده از درآمد حلال و پاکیزه از دیگر شرایط اجابت دعا است که امروزه بیش از هرزمان دیگر لازم است به آن توجه شود. لقمه ى حرام تا 40 روز مانع استجابت دعا مى شود. V}(بحار الانوار،ج93،ص358){V 3. قساوت قلب: همچنین گناهان زیاد که منجر به قساوت و سنگدلى مى‏شدند از عوامل دیگر عدم استجابت دعا مى‏باشد. امام صادق (ع) مى‏فرماید: خداوند دعایى که از قلب قسى برخاسته باشد اجابت نمى‏کند. V}(میزان الحکمه،ج3،ص875.){V T}عوامل اجابت دعا{T 1. معرفت به خدا گروهى خدمت پیشواى ششم امام صادق(ع) شرفیاب شدند و پرسیدند: ما دعا و نیایش مى کنیم ولى به اجابت نمى رسد؟ آن حضرت فرمود: بدین جهت است که آن کسى را که مى خوانید, نمى شناسید. V}(بحارالانوار،ج93،ص368){V رسول گرامى اسلام(ص) در مورد نقش شناخت پروردگار در اجابت دعا مى فرماید: اگر خداوند را به شایستگى معرفتش مى شناختید, با دعایتان مى توانستید کوه را از جاى بکنید… V}(المیزان،ج2،ص43.){V 2. حضور قلب : دعا یعنى درخواست از خداى متعال براى برآورده ساختن حاجتى و طبیعى است که این ارتباط در صورتى مؤثر واقع مى‏شود که باطن انسان متوجه خدای متعال باشد و تضرع به پیشگاه او شکل بگیرد و انسان فقط خدا را مؤثر در امور بداند. رسول اکرم (ص) مى‏فرماید، بدانید که خداوند دعائى که از قلب غافل برخاسته باشد قبول نمى‏کند. V}(میزان الحکمه،حدیث5606.){V 3. رعایت زمان مناسب : در همه اوقات و همه لحظات زندگى, نیایش براى ما امکان پذیر است, زیرا همیشه روزنه هایى از دیوارهاى این جهان کهنسال, بربى نهایت باز است و ما از رصدگاه این کالبد خاکى, مى توانیم آن سوى جهان را نظاره کنیم. سرودنیایش که از اعماق جان برمىآید و به خاموشى اشتیاق دارد; شاید روح انسانى درخاموشى مطلق راز دیگرى احساس مى کند; آرى لذت نیایش شبانگاهى, لذت وصف ناپذیرى دارد; شاید در آن هنگام که تاریکى مطلق فضاى پیرامون ما را در برمى گیرد, روشنایى آن دریچه اسرارآمیز, روشن تر و نمودارتر مى گردد. V}(نیایش امام حسین(ع)در عرفات،ص11.){V در آیات صحیفه آسمانى و روایات توصیه شده است که هرگاه نسیم رحمت الهى وزیدن گرفت و انسان احساس کرد دلش میل به سخن گفتن با خدا دارد, نیایش کند. علاوه برآن, زمان هایى نیز در آیات و روایات به عنوان وقت هاى مناسب براى نیایش سفارش شده است; از جمله بعد از اقامه نماز, شب و روز جمعه, نیمه شب, از سحر تا طلوع آفتاب, هنگام بارش باران, هنگام تلاوت قرآن و اذان. در این لحظات امید به استجابت بیشتر است. 4. پیوستگی یاد خدا: شکى نیست که انسان ها همواره نیازمند لطف هاى پروردگار هستند و زمانى نیست که از ذات اقدس خداوندى بى نیاز باشند. به همین جهت مى بایست انسان درتمامى حالات; خوشى و ناخوشى, سلامت وکسالت, همواره به یادخدا باشد. امام صادق(ع) فرمود: هرکسى که در همه حال به دعا مشغول باشد, دعاى او در هنگام گرفتارى به استجابت نزدیک تر است; چون فرشتگان در هنگام بلا مى گویند: این صداى آشنایى است; و دعاى او در آسمان در پرده و حجاب نخواهد بود; در حالى که اگر انسان تنها در گرفتارىها پروردگار را بخواند, دعا و نیایش از اجابت دورتر است; چون فرشتگان مى گویند: این صداى ناآشنایى است. 5. امید واری به خداوند: دعا کننده باید با امید و اطمینان کامل دعا کند و نه با شک و تردید و سوءظن . در دعاى ابى حمزه ثمالى چنین مى خوانیم: بارلها! مى دانم که توبراى کسى که به توامیدوار است در مقام و موضع اجابت هستى . و در اعمال بیست و هفتم رجب چنین آمده است : پروردگارا! با دعا و خواندنى از تو تقاضا و طلب مى کنم که یک فرد امیدوار تو را آنگونه دعا کرد و تو هم او را به آرزویش رساندى. 6. اصرار و الحاح در دعا: یکى از عواملى که سبب استجابت دعا مى‏گردد اصرار در دعا مى‏باشد. خداى متعال بنا به دلائلى گاهى اوقات دعاى بنده خویش را سریعاً ا جابت نمى‏کند حال یا به علت گناهى که انجام داده و باید توبه کند و یا به علت عدم وجود شرایط لازم و نیاز به فرصت براى استجابت دعا از مجراى طبیعى و یا به جهت این که خداى متعال مى‏خواهد بنده‏اش ارتباط خود را با او بیش‏تر کند و به درگاه او توجه زیادتر داشته باشد بنابراین اصرار در دعا خود مى‏تواند عاملى در استجابت دعا محسوب شود. و خود اصرار ورزیدن در دعا موجب خوشنودى خداوند متعال است. امام باقر (ع) مى‏فرماید: بدرستى که خداوند متعال کراهت دارد از اصرار مردم نسبت به یکدیگر براى اداى حاجات در حالى که آن را براى خود دوست دارد. V}(میزان الحکمه،ج2،ص880.){V و نیز مى‏فرماید: به خدا قسم اصرار نمى‏ورزد بنده مؤمن بر خداوند متعال براى حاجتى مگر این که آن را برآورده مى‏سازد. V}(میزان الحکمه،ج2،ص880.).{V رسول اکرم (ص) مى‏فرماید:خداى متعال درخواست‏کننده را دوست دارد. V}(میزان الحکمه،ج2،ص880.){V بنابراین اصرار در دعا به پیشگاه الهى گذشته از اینکه موجب برآورده شدن حاجت مى‏شود. فى نفسه امرى مطلوب و مورد عنایت خداوند متعال مى‏باشد بدین جهت هیچگاه نباید از تأخیر در استجابت دعا دلگیر و نا امید شویم. پیامبر اسلام (ص) مى‏فرماید: خدا رحمت کند بنده‏اى را که از خداوند متعال حاجتى را درخواست کند و بر آن اصرار بورزد. چه حاجتش برآورده شود و چه برآورده نگردد. V}(میزان الحکمه،ج2،ص880.){V به اجابت نرسیدن دعا هرگز نباید باعث ناامیدى از رحمت پروردگار شود; زیرا گاهى ممکن است دعاى شخص تا 20 سال به تإخیر بیافتد. V}(کافی،ج2،ص355).{V در برخى از موارد خداوند دعاى بنده را مستجاب نمى کند, چون دوست دارد صداى بنده خود را بشنود و همواره او را بردرخانه اش ببیند. V}(کافی،ج2، ص479){V P}اى بسا مخلص که نالد در دعا {E}تا رود دود خلوصش برسما{P P}پس ملایک با خدا نالند زار{E}کاى مجیب هر دعاى مستجار{P P}بنده مومن تضرع مى کند{E}او نمى داند بجز تو مستند{P P}تو عطا بیگانگان را مى دهى{E}ازتو دارد آرزو هر مشتهى{P P}حق بفرماید: نه از خوارى اوست{E}عین تإخیر عطا یارى اوست{P P}خوش همى آید مرا آواز او{E}وآن خدایا گفتن و آن راز او{P 7. رعایت ادب: رعایت آداب دعا در ارتباط موثر با خداوند نقش به سزایی دارد، در این قسمت آداب استجابت دعا که در روایات به آنها اشاره شده، ذکر مى‏کنیم. از جمله: 1. گفتن بسم الله الرحمن الرحیم در ابتدا 2. فرستادن صلوات 3- 1 بار حداقل 3. استغفار و اظهار فروتنی و دوری از حالت طلب کاری و … . 8. برآوردن حاجت نیازمندان: خدمت به بندگان الهی، به خصوص رسیدگی به وضعیت فقراء اهل ایمان، سبب تقویت ارتباط انسان با خداوند و استجابت دعا مى‏گردد. طبیعى است که هر قدر اعمال نیک انسان بهتر باشد لطف الهى به او بیشتر است. 9. توسل به اولیای الهی؛ وسیله قرار دادن کسانی که می توانند میان ما و خداوند واسطه شوند، باب وسیعی دارد. هر کسی به هر مقداری که نزد خدای تعالی عزیز و آبرومند است ، می تواند وسیله انسان به درگاه الهی برای رسیدن به حاجت ها و نیازها باشد و در امر استجابت دعا وساطت نماید. برترین کسانی که از وجاهت و آبرومندی کامل نزد خداوند برخوردارند، معصومین (ع) هستند. پس از ایشان البته مقربان درگاه الهی از اهل معرفت و کمال و حتی مومنان و کسانی که اجمالا آبرومند هستند، وسیله خداوند محسوب می شوند. پیامبر اکرم(ص) فرموده است: «خداوند عزوجل مى‏فرماید: اى بندگان من! گرامى‏ترین خلق و پرفضیلت‏ترین آنان نزد من، محمد و برادرش على و امامان بعد از وى هستند. اینان «وسیله»ها به سوى من مى‏باشند. هر کس حاجتى دارد و نفعى را طالب است و یا دچار حادثه‏اى سخت و زیان‏بار گشته و برطرف شدن آن را مى‏خواهد، مرا به محمد و آل طاهرینش بخواند تا به نیکوترین وجه حاجت او را برآورم» V}(بحارالانوار، ج 94، ص 22، ح 20.){V پس از اینکه آدم ابوالبشر مرتکب ترک اولى‏ شد، در مقام توبه به پیشگاه خداوند عرضه داشت: پروردگارا به حق محمد(ص) از تو مى‏خواهم که مرا بیامرزى… V}(مستدرک صحیحین، ج 2، ص615.){V در کتاب‏ها و مدارک معتبر اهل سنت آمده است: هرگاه قحطى و خشکسالى پیش مى‏آمد، عمر از طریق توسّل به عباس عموى پیامبر، طلب باران مى‏کرد و مى‏گفت: به خدا سوگند! عباس وسیله به درگاه الهى و داراى قرب و منزلت نزد او است و خدایا! ما به وسیله عموى پیغمبرمان به تو روى مى‏آوریم، پس سیرابمان کن» V}( اسدالغابه، ج 3، ص 165).{V عثمان بن حنیف مى‏گوید: روزى در محضر پیامبر اکرم(ص) بودم، حضرت به شخصى که مشکل خود را به ایشان عرضه مى‏کرد، شیوه دعا و توسّل را چنین تعلیم فرمود: برو وضو بساز و دو رکعت نماز به جا آور و پس از آن خداوند را با این جملات بخوان: «بارخدایا! از تو درخواست مى‏کنم و به تو روى مى‏آورم به پیامبرت، پیامبر رحمت. اى محمد! من به حق تو به سوى خدایم روى آورده‏ام تا حاجتم برآورده شود. خدایا! پیامبرت را در مورد من شفیع قرار ده». V}( مسند احمد بن حنبل، ج 4، ص 138).{V T}شرایط خواسته و حاجت: {T 1. با حکمت الهى مغایرت نداشته باشد: خداى متعال بر اساس حکمت خود این عالم را طبق قوانین خاص اداره مى‏کند و هیچگاه، این قوانین را نقض نمى‏کند بنابراین استجابت دعا باید از کانال قوانین و سنن الهى جریان یابد و اگر دعایى نقض کننده این مطلب باشد مستجاب نمى‏شود. زیرا خداى متعال فقط کریم نیست بلکه حکیم نیز هست و هیچ صفتى از صفات او صفت دیگرش را نقض نمى‏کند. امام على (ع) مى‏فرماید خداوند سبحان حکمت خویش را نقض نمى‏کند بنابراین هر دعایى را مستجاب نمى‏سازد. V}(میزان الحکمه،ج2،ص876).{V 2. مطابق مصلحت باشد: در ضمن شمارش علل گوناگونى که باعث مى‏شود حاجات انسان سریعاً اجابت نشود، یکى از مهمترین آن علّتها این است که گاهى اوقات انسان از خداوند چیزهایى را درخواست مى‏نماید و فکر مى‏کند اجابت آن به نفع او مى‏باشد حال آن که در واقع اجابت آن درخواست به ضرر اوست. آیه 216 سوره بقره: «چه بسا چیزى را خوش نداشته باشید حال آنکه خیر شما در آن است و یا چیزى را دوست داشته باشید، حال آنکه شرّ شما در آن است». 10. ترک شتاب و عجله: امام صادق (ع) فرمود: همیشه مؤمن در خیر و آسایش است تا هنگامى که عجله نکند. در غیر این صورت ناامید مى‏شود و دعا را ترک مى‏کند. به درستى که بنده هنگامى که دعا مى‏کند خداوند متعال در صدد برآورده ساختن حاجت اوست تا زمانى که او عجله نکند. V}(اصول کافی،ج2،ص474 ).{V