همانند سازی از نظر اسلام

پاسخ : همانند سازی یا identification عبارت است از یک فرایند روانی که آزمودنی یک جنبه یا یک خصوصیت دیگری را به خود می گیرد و خود را کلا یا جزئا بر اساس الگوی مأخوذ تغییر می دهد. شخصیت به وسیله یک ردیف هماندسازی تشکیل می گردد و متمایز می شود. اصل همانند سازی به عنوان یک فرایند روانی از نظر روان شناسی هم در یادگیری و هم در شکل گیری شخصیت نقش مؤثری دارد و قطع نظر از مسائل ارزشی و صرفا با یک نگاه روان شناسانه امری مطلوب و مفید است اما وقتی همانند سازی در قالب دین اسلام مورد توجه قرار دهیم در واقع آن را وارد محدوده مسائل ارزشی نموده ایم زیرا هر دینی از جمله اسلام یک سلسله مسائل ارزشی دارد و همه رفتار های انسان با نگاه دینی یک بعد ارزشی دارد در این صورت نمی توان گفت همانند سازی به طور مطلق مطلوب است بلکه از دیدگاه اسلام، اصل همانند سازی صحیح و پذیرفته شده است و نحوه به کار گیری آن باید هیچ منافاتی با ارزشهای دینی نداشته باشد. یعنی ما حق نداریم رفتارهای ضد ارزشی و خصوصیات ضد ارزشی دیگران را همانند سازی کنیم و بر اساس آن رفتار کنیم و شخصیت خود را شکل دهیم بلکه باید رفتار ها و خصوصیات صحیح و مطلوب و ارزشی را همانند سازی کنیم. مثلا انجام اعمال صالح مانند اقامه نماز، قرائت قرآن، مطالعه کتب علمی، کمک به دیگران یعنی انفاق و ایثار از رفتارها و خصوصیاتی است که مورد تأیید اسلام است و همانند سازی در اینگونه امور اشکالی ندارد بلکه لازم است اما ظلم به دیگران از خصوصیات نامطلوبی است که ما حق نداریم خصوصیات ظالمانه افراد ستمگر را همانند سازی کنیم و مانند آنها به دیگران ظلم کنیم.