برای اینکه برای جامعه مفید باشیم باید چکار کنیم

پاسخ : مفید بودن برای خانواده و جامعه یکی از اساسی ترین آموزه ها و ارزشهای اسلامی بوده و از آرمانهای مهم هر جوان غیور و متعهد به پیشرفت و شکوفایی میهن اسلامی ایران، به شمار می رود. و این امر جز با توکل به خداوند ، آگاهی و شناخت ، برنامه ریزی دقیق، و سعی و تلاش فراوان ، استفاده مناسب از امکانات و … حاصل نمی شود؛ توضیح این امور را در ذیل بیان می داریم: الف: مسلما اتکاء به خداند واستمداد از ذات اقدس الهی و طلب توفیق از او، اولین و ضروری ترین اقدام در این زمینه است. چنان که در روایات زیادی بدان اشاره شده است: امام علی (ع) می فرماید: H}«التوفیق رأس النجاح» {H ؛V} (غررالحکم ، ش 949){V «توفیق اساس کامیابی است» و اتکا به خداوند انسان را در برابر ناملایمات و نا امیدیها حفظ می کند و بر مقاومت روحی او می افزاید. و یاری و امداد الهی را به دنبال خواهد داشت: A} «ان تنصروا الله ینصرکم یثبت اقدامکم»{A ؛V} (سوره محمد، آیه 7){V ب : فرد زمانی برای خانواده و جامعه خویش مفید خواهد بود که بتواند آنچه را که از او در خانواده و جامعه انتظار می رود به خوبی انجام دهد. به عبارت دیگر شناخت نقش و جایگاه هر فرد در خانه یا جامعه مقدمه شناخت وظایف اوست. و این موضوع برای هر فرد به تناسب امور متعددی نظیر استعدادهای شخصی، امکانات و موقعیت هایی که در اختیار دارد، مسؤولیت های اجتماعی و …، متفاوت خواهد بود که خود باعث تنوع وظایف برای هر جوان می شود. بنابراین ابتدا باید استعدادهای خود را کشف کنید و در یابید که با فعالیت در چه زمینه هایی، موفق تر خواهید بود؟ فعالیت های علمی، تجاری یا صنعتی و …؟ مقام معظم رهبری در توصیه به جوانان می فرماید: «شما نگاه کنید که چه استعدادی خودش را در شما نشان می دهد؛ اگر چه باید کسانی بنشینند و استعدادها را در افراد کشف کنند، اما حقیقت این است که استعداد در وجود جوان و نوجوان، به هر شکلی خودش را نشان می دهد. بعید است انسان با استعدادی تا سنین حدود هیجده، نوزده، بیست سالگی، خودش حس نکند که شوق و گرایش و علاقه و توانایی بیشتری برای کدام کار و به کدام سمت دارد. وقتی که فهمیدید استعدادتان در کدام طرف است – حالا یا خودتان کشف کردید، یا معلم ، مدرسه ، یا پدر و مادر به نحوی کشف کردند – آن وقت به آن سمت بروید؛ هر چه می خواهد باشد، نگویید این کوچک است، این کم است. کشور ما به همه چیز احتیاج دارد. کشور به رئیس جمهوراحتیاج دارد، به صنعتگر احتیاج دارد، وزیر و طبیب هم احتیاج دارد. هر کشوری به همه جور انسانی احتیاج دارد . این طور هم نیست که ما فرض کنیم اگر شغلی را گرفتیم، زندگی ما بهتر خواهد شد و بعد راحت تر به اهداف زندگی خواهیم رسید؛ خیر، این طور هم نیست. گاهی انسان در آن جایی که خیال نمی کند، هم زندگیش خوشتر می گذرد، هم به هدفهای والای زندگی که جلب رضای الهی است، نزدیکتر می شود و می تواند محصول صحیحی از زندگی خودش به دست بیاورد».V} (دیدار با گروهی از نوجوان و جوانان، 14 بهمن 1376){V دراین زمینه باید واقع بین بود و خود را به دست اوهام، خیالات و آرزوهای دست نیافتنی نسپرد. مسأله دیگری که در تعیین وظیفه هر فرد مؤثر است، نوع امکانات و موقعیتهایی که در خانواده یا جامعه برای فرد وجود دارد؛ چه بسا افرادی که از استعدادهای عالی در برخی زمینه ها برخوردار باشند ولی بدلیل فراهم نبودن موقعیت و فرصتهای لازم و یا برخی اولویتهای اجتماعی، امکان، پرورش آن استعدادها را نداشته باشند. مثلا جوانی که مسئولیت سرپرستی خانواده را برعهده دارد، شاید دیگر نتواند استعداد تحصیلی خویش را به نحو مطلوبی شکوفا سازد. و همچنین جوانی که بدلیل ضرورت دفاع از کشور اسلامی خویش به جهاد در راه خدا می پردازد. بنابراین تعیین وظایف هر فرد در خانواده و جامعه، تابعی از استعدادهای هر فرد و مسئولیتهای اجتماعی او و تشخیص اولویتها و ضرورتهاست. ج : مرحله سوم جهت مفید بودن در خانواده و جامعه، برنامه ریزی دقیق و اصولی مبتنی بر وظایف فردی و اجتماعی – که بر اساس استعدادهای فردی، امکانات ، اولویتها و ضرورتها مشخص می شود – جهت استفاده بهینه از امکانات مادی و معنوی، در راستای تحقق هر چه کاملتر آن وظایف است. برخی از جوانان در تنظیم زندگی و فعالیتهای خویش دچار ابهام و سرگشتگی هستند و نمی توانند تعادل لازم را میان خواسته ها و امکانات به وجود آورند. برنامه ریزی زمینه ساز کامیابی و موفقیتهای جوان است زیرا از یک سو به آنان شیوه صحیح به کار گرفتن فرصتها را می آموزد و از سوی دیگر با نیل هدفهای کوتاه مدت و میان مدت، رضایت خاطرشان را فراهم می سازد. برنامه ریز ی مناسب برای انجام وظایف، منوط و مشروط به تحقق موارد ذیل است: 1 – هدفهای ما دقیقا چیست؟ و هدف اصلی ما، چه جایگاهی در آن میان دارد؟ 2 – نیازها و خواسته های اساسی ما کدامند؟ 3 – فرصتها، امکانات و اوقاتی که باید صرف تحقق اهداف برنامه شود، چه میزان است؟ 4 – چه روشی مطلوبترین شیوه برای دستیابی به اهداف مورد نظر می باشد؟ 5 – در مرحله اجرا نیازمند به چه ابزار و کاربرد چه وسایل هستیم؟ 6 – پس از اجرا به ارزیابی فعالیتهای انجام شده می پردازیم تا میزان دستیابی به اهداف مشخص شود و بتوانیم عوامل ناکامی احتمالی را نیز شناسایی کرده و از بروز مجدد آن در برنامه مورد نظر پیشگیری نماییم. برنامه ریزی بر حس اعتماد به نفس می افزاید و هسته مرکزی اطمینان به شخصیت را رشد می دهد و موجب می شود با نگاهی امیدوارتر به جهان بنگریم . از نگاه دیگر، برنامه ریزی در ابتدا با کندی ممکن است مواجه شود ولی در جریان عمل به برنامه، به آن عادت می کنیم و به مرور زمان ملکه شخصیت ما می شود. برنامه ریزی علاوه بر صرفه جویی در وقت و فرصتهای زندگی، موجب می شود تا خود را و نیازهایمان را بهتر و بیشتر بشناسیم. لازمه برنامه ریزی موفق، خصوصیت ارزشمند، انعطاف پذیری در عمل به برنامه است و نیز نگاه واقع بینانه به کاستیها و ضعفهای موجود. برنامه ریزی تفکر ما را نسبت به زندگی شکل می دهد و تفکر منسجم منجر به توفیق در زندگی می شود.V} (پاسخ به سؤالات نسل جوان ، محمدرضا شرفی ، انتشارات تزکیه، تهران 1377 ، ص 95-97){V د : و بلاخره آنکه: 1 – اعتماد به نفس داشته باشید و باور کنید که خواستن توانستن است، مشروط به این که در تشخیص علاقه و استعداد اشتباده نکرده باشید. 2 – اراده خود را تقویت کنید. 3 – تا حد امکان از الگوی مناسب استفاده کنید. 4 – در مسیر رسیدن به هدف خود خطر پذیر بوده و بدانید همیشه آنچه که می خواهیم نخواهد شد. پس نباید در مقابل ناکامی ها مأیوس شوید، بلکه باید هر شکست را پلی جهت رسیدن به هدف خود تلقی کنید. 5 – حالات و زندگی نامه بزرگان دین و قهرمانان کشور را مطالعه نمایید. 6 – خود را در معرض نسیم های هدایت خداوند قرار دهید؛ به عنوان مثال سعی کنید اهل نماز جماعت و مسجد و شرکت در مراسم مذهبی باشید. 7 – درترک گناه و خودسازی قدم به قدم پیش روید و از تصمیم های دفعی و بسیار بزرگ پرهیز کنید. در هر صورت رعایت امور فوق ، شمار را در جهت زندگی هر چه مفید تر برای خانواده و جامعه یاری خواهد نمود. انشاءالله.