راه مبارزه با نفس اماره

پاسخ : هر انسانی برای رسیدن به خدا و ترک گناه نسبت به شرایط و مقامات خویش راه هایی را طی می کند. راه های یک عارف با یک انسان عادی یکسان نیست. اهل بیت(ع) از آنجا که دارای مقامات بالایی بودند (از نظر حسب و نسب و تربیت خانوادگی و وراثت و … ) غالبا در پی دوری از ترک اولی دوری از ارتکاب مکروهات و خواسته های دل و انجام مستحبات و زندگی زاهدانه و عبادت های سخت و پر روح بودند. پیامبر هفتاد بار در روز استغفار نمودند ولی نه از گناه بلکه از مختصر ارتباط و تعلقی که به عالم ماده و دنیا داشتند ولی برای این که ما انسان ها بتوانیم ترک گناه نماییم راه هایی را به ما توصیه نموده اند که عبارتند از: الف ) کوچک نشمردن هیچ گناهی هرچند به نظر صغیره باشد. ب ) عزم جدی و آهنین بر ترک معصیت و مراقبت جدی و دائمی نسبت به تمام افعال خود. ج ) شرط نمودن با خدا مبنی بر ترک معصیت و هم چنین از او استعانت جستن. د ) هر گاه فکر گناه و وسوسه آن به ذهن آمد بلافاصله آن را از لوح ذهن خارج کردن و توجه خود رابه خدا و امور شریفه مشغول داشتن. جدیت و موفقیت در این امر پیروزی بزرگی است و در واقع دفع دشمن شیطان نفس از همان خاکریز اول است . قرآن مجید در وصف پارسایان می فرماید: A}«ان الذین اتقوا اذا مسهم طائف من الشیطان تذکروا فاذاهم مبصرون»{A ; پرهیزگاران چون گرفتار وسوسه شیطان شوند همان دم متذکر (یاد خدا) شده و بصیرت یابند V}(اعراف , آیه 201).{V ه ) مطالعه و تفکر پیرامون عواقب سوء و وخیم گناه . در این رابطه مطالعه کتب پیرامون معاد بسیار نافع و لازم است، و ) خود را همواره در محضر حق تعالی دانستن و او را به یقین در همه حال مراقب و بینای به افعال خود نگریستن. ز ) استمداد از خداوند و دعا و نیایش که فرمود: اگر فضل و رحمت خدا بر شما نبود هیچ کدام به فضیلت و تزکیه روی نمی آوردید «و لو لا فضل الله علیکم و رحمته ما زکی منکم من احد ابدا…». ح ) جایگزین سازی اعمال و عادات نیکو; مانند شرکت دائمی در نماز جماعت، نماز شب، زیارت اهل قبور و دعا. «ان الحسنات یذهبن السیئات» ; خوبی ها سرانجام میدان را بر بدی ها تنگ خواهد کرد و آنها را از بین خواهد برد. ط ) توجه به چهره کریه و زشت واقعی سیئات. ی ) برای ترک معاصی لازم است در بسیاری از موارد انسان از مکروهات و چه بسا از برخی مباحات نیز چشم پوشد تا او را به انجام زشتی ها نزدیک نسازند. ک ) در حد ممکن دوری جستن از مکان ها و شرایطی که آدمی را به گناه ترغیب می نماید. ل ) تقویت اراده. م ) محاسبه نفس همه روزه و در صورت رخداد خطا خود را محاکمه و توبیخ نمودن و بلافاصله استغفار کردن. ن ) مطالعه پیرامون زندگی پارسایان و زاهدان و مطالعه کتب اخلاقی و … . رعایت نکات زیر نیز شما را در این مسیر تعالی یاری خواهد کرد، ان شاءالله: – انجام یک سری مستحبات ; مثلا همیشه با وضو بودن و زبان را به ذکر مخصوصا H}«لاحول ولاقوه الا بالله العلی العظیم»{H عادت دادن . و نیز خواندن قرآن در اوقات مختلف که دوای هر دردی است . – سعی و کوشش در انجام وظایف و واجبات دینی. – خواندن نماز با حضور قلب و در اول وقت. – گرفتن روزه مستحبی به ویژه دوشنبه و پنجشنبه هر هفته. – تلاوت قرآن بویژه بعد از نماز صبح. – تأمل و اندیشه در آیات قرآن. – حتی المقدور سعی در خواندن نماز شب. – از تنهایی دوری گزینید. – سحر خیزی. – تنظیم برنامه برای تمام شبانه روز و پر کردن اوقات فراغت با برنامه های صحیح و سودمند. – شرکت در ورزش های فردی و دسته جمعی. – شرکت در فعالیت های مذهبی و اجتماعی. – به صله رحم و ارتباطات اجتماعی بسیار بپردازید و به نزدیکان و اقوام خود بیش از پیش اظهار علاقه و محبت نمایید. – پرهیز از نگاه نامشروع. امام صادق (ع) فرمود: «نگاه پس از نگاه , در دل بیننده شهوت را می انگیزاند»، و باز فرمود: «نگاه، تیری از تیرهای شیطان است، چه بسا نگاهی که اندوه های دراز در پی دارد»، V}(وسائل الشیعه , ج 14 , ص 138 و 139).{V – عدم معاشرت و دوستی با افراد منحرف و فاسد. – انتخاب دوستان مؤمن و سالم. – به یاد خدا بودن در همه اوقات. – از پرخوری و نیز از خوردن غذاهای چرب و پرانرژی و تحریک کننده پرهیز کنید. – کنترل افکار و نیندیشیدن به صحنه های شهوت انگیز. – از مشاهده صحنه های مهیج و تحریک کننده دوری کنید. – برنامه منظم مطالعاتی برای خود قرار دهید و سعی کنید فرصت های خود را با تفکر و مطالعه مناسب پر کنید، همواره خود را نصیحت نموده و بر نفس خویش بانگ زنید: «ای بیچاره ! تا کی گرفتار هوای نفس باشی و سرمایه گران مایه عمر را تباه سازی و به معصیت رب الارباب پردازی ؟ چرا برای اندک لذتی پوچ و گذرا خود را گرفتار دوزخ ابدی سازی ؟ اگر لحظه ای دیگر فرشته مرگ تو را در رسد و جانت به حلقوم رساند، با چه وضعی به دیار برزخ رهسپار می شوی ؟ نه !نه ! هرگز! باید عزمی قاطع و استوار داشته باشم و با استمداد از خدای سبحان و پروردگار رحیم و مهربان – که با این همه معصیت باز هم مرا مشمول الطاف خود ساخته – پیمان بندم و سربه بندگی او سپارم و زنجیر شیطان نفس بگسلم . این بار باید چنان ابلیس لعین را از خود دورر سازم که دیگر در من وسوسه نکند و با دست خالی از من روی برتابد!» با خود بگو: P} با تبر بردار و مردانه بزن{E}تو علی وار این در خیبر بکن{P برای زیادی روزی هم اموری در روایات ذکر گشته که برخی از آنها عبارتند از: خواندن نماز شب ، سحرخیزی، انفاق، صله رحم و رضایت پدر و مادر، تعقیباتی که برای نماز صبح در مفاتیح ذکر شده.