عناد یعنی چه

پاسخ : عناد به معنای مخالفت با حق و موضع گیری در برابر آن است و در موردی به کار می رود که فردی به حقانیت و درستی چیزی پی برده باشد ولی از پذیرفتن آن سرپیچی و تمرد کند و در برابر آن ایستادگی و مقاومت کند و حتی آن را انکار نماید. این صفت از آنجا ناشی می شود که فرد در اثر خوی تکبر و خودپرستی و خود محوری، پذیرفتن حق و تمکین در برابر آن را به زیان منافع و خواست خود می بیند و علیرغم اعتراف درونی به حق آن را عملا انکار می نماید. قرآن کریم در سوره مبارکه نمل آیه 14 می فرماید: A} «وجحدوا بها و استیقنتها انفسهم ظلما و علوا؛{A آل فرعون معجزات و آیات الهی را از روی ظلم و برتری جویی انکار کردند در حالی که در دل به آن یقین و اطمینان داشتند». حضرت صادق(ع) در حدیثی ضمن بر شمردن اقسام پنجگانه کفر، یکی از اقسام آن را کفر جحود می شمرند و یکی از شعبه های جحود و انکار را چنین بیان می فرماید: H} «هو ان یجحد الجلحد و هو یعلم انه حق قد استقر عنده؛{H آن عبارت از چیزی است که انسان آن را انکار کند در حالی که می داند حق این و نزد او ثابت است و سپس به آیه فوق استدلال کرده اند»V} (اصول کافی، ج 2، باب وجوه الکفر، ص 287 به نقل از تفسیر نمونه، ج 15، ص 412، ذیل آیه 14 سوره نمل).{V بنابراین پیروی از هوا و هوس و خوی استکباری و خود بزرگ بینی و دنیاطلبی و علاقه افراطی به دنیا کار را به جایی می رساند که انسان علیرغم اعتراف به حق، در برابر آن ایستادگی می کند و به خاطر در خطر افتادن منافع نامشروع با آن در می افتد، چنین شخصی را معاند و مخالف با حق می گویند. چنانچه عمر سعد در جریان حادثه عاشورا علیرغم اعتراف به حقانیت و منزلت والای سیدالشهدا(ع) و به خاطر فریفته شدن به حکومت ری – که هرگز به آن نرسید – در برابر مظهر حق یعنی امام حسین(ع) صف آرایی کرد و آن جنایت هولناک در تاریخ را رقم زد.