برنامه عملی برای خودسازی

پاسخ : خودسازی و تزکیه نفس مهمترین و اساسی ترین وظیفه یک مسلمان است که با عزم و اراده ای استوار و کوششی پی گیر انجام پذیر است. اهمیت این موضوع را می توان از سوره «شمس» فهمید که خداوند پس از یازده قسم می فرماید رستگاری و خوشبختی فقط در سایه خودسازی حاصل می شود. در این مسیر دو کوشش به طور موازی و همزمان باید انجام پذیرد: T}الف) جهاد علمى:{T در این راستا انسان باید آگاهى و معارف خویش را با مطالعات دینى در بعد عقاید، اخلاق، احکام و دستورات الهى افزون سازد، تا با بصیرت و شناخت و آگاهى در راه خداوند قدم نهد و در صراط مستقیم گام بردارد. چه این که بدون آن انسان دچار قشرى‏گرى، درویش‏مآبى و صوفى مسلکى خواهد شد. T}ب) جهاد عملى:{T در این زمینه انسان باید: 1- در وهله اول بکوشد واجبات الهى را بدون اندک کم و کاست انجام دهد و از محرمات و معاصى با تمام وجود چشم پوشد. 2- در مرتبه دوم به مستحبات و نوافل بپردازد و از مکروهات دورى گزیند. 3- در مرتبه سوم تمامى اوصاف رذیله را از خویش دور سازد و خود را به زیور اخلاق حسنه وملکات فاضله بیاراید. 4- در مرحله چهارم باید از آنچه او را از خدا دور مى‏دارد – هر چند مباح باشد. دورى گزیند و سراپاى وجود خویش و همه اعمال خود را الهى کند. حتىخواب و خوراک و لباس خویش را براى خدا وطبق آنچه او مى‏پسندد انجام دهد. براى انجام این امور اولین چیزى که سالک نیاز دارد تنبه و بیدارى وتوجه و مراقبت دائمى نسبت به خود و افعال و احوال خویش و از همه مهمتر حضور قلب و توجه به معبود در نماز است. در این زمینه توصیه مى‏شود کتاب‏هاى ذیل را مطالعه و از آنها استفاده کنید: 1ـ معاد شهید آیت الله دستغیب 2ـ چهل حدیث امام خمینى (ره) 3ـ آداب الصلاه امام خمینى (ره) 4ـ نقطه‏هاى آغاز در اخلاق اسلامى مهدوى کنى 5ـ هزار و یک نکته حسن‏زاده آملى پیامبر اکرم(ص) فرمود: H}من اَخلَص للّه اربعین صباحا جرت ینابیع الحکمه من قلبه الى لسانه{H. مقصود از این سخن آن است که اگر کسى در چهل روز تمام رفتار و فعالیت‏ها واندیشه‏هایش را براى رضاى خدا و در راستاى خشنودى او انجام دهد و نه تنها هیچ گناهى انجام ندهد، بلکه هیچ سخنى و کارى بدون قصد قربت نداشته باشد، پاداشى که خداوند به او عنایت مى‏کند آن است که پرده‏ها و حجاب‏ها را از مقابل دیده و گوش او بر خواهد داشت تا حقایقعالم را بشنود و ببیند، و هنگامى که حقایق عالم و حکمت‏هاى خلقت را شناخت، قلب او آیینه حکمت الهى مى‏شود و آن حکمت همچون آب زلال کوثر بر زبان او جارى شده و دیگران را از عطش معنوى نجات خواهد داد. P}آب کم‏جو تشنگى آور به دست {E}تا بجوشد آبت از بالا و پست{P P}تو به هر حالى که باشى مى طلب {E}آب مى جو دائما اى خشک لب{P P}کان لب خشکت گواهى مى‏دهد{E}کو به آخر بر سر منبع رسد{P اگر در منطقه‏اى که هستید از استادان اخلاق کسى یافت مى‏شود در صدد جست‏وجو برآیید. شایسته است استاد اخلاق از ابعاد فراوانى برخوردار باشد که با اختصار به برخى از آنها اشاره مى‏شود: T}اول: نکات مربوط به شخص اوست نظیر:{T 1- برخوردار از آراستگى ظاهر باشد؛ 2- خودساخته و مهذب باشد؛ 3- وقار و ادب در وجودش نمودار باشد؛ 4- زهد و ساده زیستى را رعایت نماید؛ 5- بهره کافى از حکمت و معارف داشته باشد. T}دوم: نکات مربوط به محتواى سخن اوست نظیر:{T 1- آموزنده و مفید باشد؛ 2- در انتخاب و گزینش خوش‏ذوق باشد؛ 3- نظم و تناسب در کلام را رعایت کند؛ 4- عباراتش بلیغ و رسا باشد؛ 5- تعبیراتش خوش آهنگ، نرم و دلنشین باشد؛ 6- استوار و توجیه‏پذیر باشد؛ 7- در مجموع جذّاب و گیرا باشد؛ 8- و در نهایت در انسان انگیزش ایجاد کند. در صورتى که دسترسى مستقیم به چنین استادانى ندارید، از آثار مکتوب بزرگان بهره‏مند شوید.