نحوه ریاضت روح و بدن

پاسخ : ریاضت هایی که مطلوب شرع مقدس است و بر آن تأکید شده فراوان است. اصولا بندگی خدا و مطیع اوامر و فرامین الهی بودن یکسره ریاضت است. انجام واجبات و پرهیز از محرمات و گناهان از بزرگترین ریاضت هاست و کمال و تعالی و تکامل انسان در پرتو همین ریاضت ها و تحمل سختی هاست. روزه گرفتن، حج به جا آوردن، صبح زود برای نماز برخاستن، چشم از نامحرم پوشیدن، زبان را از گفتار ناشایست مثل دروغ، غیبت، فحش و تهمت فرو بستن، از خطای دیگران گذشتن، ایثار کردن و دیگری را بر خود مقدم داشتن، در خدمت پدر و مادر بودن و با جان و دل به آنها خدمت کردن از عوامل فساد و محیط های ناسالم دوری جستن و در صورت ضرورت خود را در آن محیط ها نگه داشتن، با نداری و محرومیت ساختن و از قضای الهی گله مند نبودن و کارهای فراوان دیگری که در طول عمر انسان پیش می آید همگی تمرینی برای ریاضت است و به تعبیر بعضی بزرگان: «بندگی کردن، کوه را با مژه از جا کندن است» چه ریاضتی بدنی بالاتر از روزه گرفتن و با اختیار خود از خوردن و آشامیدن و سایر لذت های مجاز، خودداری کردن چه ریاضت روحی بالاتر از حفظ خیال و خواطر و فکر در حال نماز و جلوگیری از تفرقه حواس و فکر در حال عبادت! چه ریاضت بالاتر از این که انسان زبان خود را نگه دارد و علیرغم میل خواستش از زیاده گویی و پرحرفی و گزافه گویی و لغو گویی خودداری کردن! تفکر و اندیشه در آیات و نشانه های الهی و تمرین و عادت دادن آن به اندیشه کار ساز و ثمر بخش و جلوگیری از تفرقه و پراکندگی آن و یا پرداختن به امور بی فایده و بی حاصل از ریاضت های روح است. تحمل سختی ها و شکیبایی ورزیدن در برابر مشکلات و استقامت در راه هدف و اعتقادات و باورها و بار بندگی را با شور و شوق کشیدن و در برابر موانع تسلیم نشدن و با بندگان خدا مهربان بودن و در هر حال تواضع داشتن و به روزی الهی قانع بودن و از چرخ و فلک گله مند نبودن و از دشواری ها ننالیدن همگی نمونه ای از ریاضت های روح است. چنانچه خستگی بدن در راه طاعت الهی و انجام وظیفه و خودداری از پرخوری و پرخوابی از ریاضت های بدن است. ریاضت هایی که به روح انسان صفا و جلا می بخشد و زمینه ساز قرب خداوند و ارتباط درونی و معنوی با اوست این گونه ریاضات است؛ یعنی مجموع دستورات و احکام دین مقدس و شریعت اسلام، مجموعه ای از ریاضت های معقول و منطقی و خردپسند است که علاوه بر این که باری بیش از ظرفیت و طاقت انسان بر او تحمیل نمی کند، به تدریج و آهستگی زمینه های رشد روحی و تعالی معنوی را در او ایجاد می کند و استعدادهای نهفته مادی و معنوی او را بیدار کرده و در راه رسیدن به هدف والای انسانی بسیج و آماده می سازد بدون این که انسان دچار آسیب روحی و جسمی گردد، بلکه این اعمال و وظایف روح و جسم انسان را ورزیده کرده و شادابی و نشاط را برای او به ارمغان می آورد و از همه بالاتر آرامش درونی و امنیت روحی و روانی است که در اثر عمل به احکام الهی و عبادت و دعا و بندگی خدا برای انسان مؤمن حاصل می گردد، همان آرامش روحی که گمشده بشر امروز است و خواسته همه انسان ها. البته عده ای در این میان راه را گم کرده اند و به جای ریاضت معقول و معتدل و کمال بخش به خوردن شیشه و ایستادن بر روی میخ و خوابیدن شمشیر و خوردن چیزهای پست و تنفرآور و دوری از بندگان خدا و کوه نشینی و دوری از حلال الهی و روزی خداوند و غیره رو آورده اند که نه تنها رشد معنوی و تعالی انسانی را به دنبال ندارد، بلکه باعث سرکوب خواسته های معقول و به حق انسان شده و راه تکامل و سعادت را بر روی انسان می بندد و این به خاطر ندیدن حقیقت و گم کردن راه سعادت و هدایت است.