آشنای پیرامون مساله حیا

پاسخ : T}معنای حیا:{T حیا در لغت به معنای شرم داشتن از انجام زشتی ها و در اصطلاح حالت روانی خاصی است که موجب متانت و وقار در رفتار و حرکات و سکنات انسان می شود در نتیجه هرچه این حالت در انسان قوی تر باشد شخصیت آدمی وزین تر و رفتارش سنجیده تر خواهد بود و از آنچه با آراستگی شخصیت منافات دارد بیشتر اجتناب می کند. حیا در روایات جایگاه ویژه ای دارد به گونه ای که آن را محصول ایمان و حتی عین ایمان شمرده اند. امام صادق -علیه السلام- می فرماید: «حیا از ایمان است و ایمان در بهشت.»V}(اصول کافی، ج3 ص165){V «حیا و ایمان در یک رشته و همدوش یکدیگرند چون یکی از آن دو رفت دیگری هم می رود.»V}(همان){V بنابراین حیا ثمره ایمان است. هرچه ایمان انسان بیشتر باشد حیا در رفتارش بیشتر مشاهده می شود و از ارتکاب کارهای زشت بیشتر احساس شرمندگی می کند. در مقابل هرچه ایمان انسان ضعیف تر باشد گستاخی اش برای انجام گناه بیشتر خواهد شد. حضرت صادق -علیه السلام- فرمود: «کسی که حیا ندارد دین ندارد»V}(همان){V در این روایت امام -علیه السلام- حیا را معادل دین قرار داده است و این مطلب اهمیت حیا و جایگاه رفیع آن را در معارف دینی نشان می دهد. T}اقسام حیا:{T همان طور که در مسائل مادی افراد غیر ماهر و غیر متخصص اشیاء بدلی را با اشیاء با ارزش اشتباه می گیرند و فریب می خورند، در بازار معنویت نیز گاه مردم به سبب جهل و عدم آشنائی با معارف دینی امور ناپسند را پسندیده و ارزشمند تلقی می کنند. از این رو امامان معصوم -علیهم السلام- و پیامبر گرامی -صلی الله علیه و آله- در جهت تبیین معنای واقعی واژه ها کوشیده اند. پیامبر گرامی -صلی الله علیه و آله- فرمود: دو نوع حیا داریم؛ حیای عقل و حیای حمق. حیای عقل علم است و حیای حمق نادانی است. حیای برآمده از عقل همان حیای پسندیده است که معادل ایمان و دین معرفی شده است. انسان مؤمن با حیا است ولی حیا مانع سوال کردنش نمی شود. بدین سبب هرچه نمی داند با کمال متانت و جرأت می پرسد و جهل خود را به علم تبدیل می کند. کم رویی سبب می شود افراد نتوانند از توانائی هایشان بخوبی استفاده کنند جرأت سوال کردن نداشته باشند و در نادانی باقی بمانند. ای نوع حیا امری ناپسند است و همان چیزی است که روان شناسان آن را اختلال ارتباطی تلقی می کنند. افراد خجل و کم رو در واقع بیمارانی هستند که به درمان نیاز دارند. در برابر این گروه دسته ای نیز راه افراط پیموده و شیوه پررویی را پیشه کرده اند که صحیح نیست. بهترین شیوه همان داشتن حیای عقل است که در کسب آن باید تلاش نمود.