با کسی که نماز نمیخواند چگونه باید رفتار کرد؟

پاسخ : تلاش شما برای آشنا ساختن افراد با نماز, کاری بس ارزشمند و مورد پسند است. دعوت مردم به آشنایی با خداوند و عبادت او از برجسته ترین و متعالی ترین امور است. اما راه کارهای عملی قابل ارائه به قرار زیر است: 1- برای ترغیب و تشویق به نماز, در آغاز بایستی زیر بناهای فکری فرد را مورد بررسی قرار داده و در اصلاح آن بکوشید. دیدگاه فرد در مورد خداوند, جهان هستی, انسان, معاد و… اموری است که دارای نتیجه مستقیم بر عملکرد فرد است . پس باید به تقویت و اصلاح این مبانی کوشید. 2- نماز, عملی است که در مجموعه عقیده توحیدی, دارای معنا و فلسفه است . پس در آغاز بایستی این مجموعه شناخته شود تا نماز جایگاه خود را در ذهن و اندیشه فرد باز نماید, از این رو یک شناخت صحیح و سالم و واقعی را در ذهن شخص رقم بزنید و او را به صورت مستقیم و غیرمستقیم از این واقعیت آگاه سازید. مانند این که گوشزد گردد که در بینش توحیدی اسلام و دیگر ادیان الهی , انسان موجودی است که به سوی کمال و لقای پروردگار در حرکت است . «انا لله و انا الیه راجعون؛ از خدائیم و به سوی او باز می گردیم». حال در این مسیر, ابزارهایی به مدد انسان می آید، تا او از فراموش کردن مسیر و هدف باز دارد که از مهم ترین آنها «نماز» است . «اقم الصلاه لذکری؛ نماز را برای یاد من بپا دار». آدمی بدون نماز راه را گم خواهد کرد. نمازهای پنج گانه همانند چراغ های برق هستند که مسیری طولانی و پر خطر را روشن کرده اند تا کسی راه را گم نکند و به بیراهه و سقوط کشانده نشود. آنچه که موجب می گردد و برخی از نماز, روی گردان باشند و یا نسبت به آن تساهل کنند, ندانستن فلسفه نماز و یا درکی غلط از آن است . برخی چنین می پندارند که نماز انسان , نیازی را از خداوند برطرف می کند که البته خیالی واهی است . خداوند نیازی به هیچ مخلوقی ندارد. از این رو آنچه که به عنوان عبادات بر آن تأکید شده , جملگی در جهت کمال انسان است . نماز دارای آثار و فلسفه های متعدد دیگری نیز هست که به آن اشاره می کنیم : – نماز، تقدیر و سپاس گزاری از خداوند است. – موجب آرامش انسان است. – موجب یاد خداست. – نماز زمینه پرهیز از گناه را در انسان فراهم می کند. – تأکیدی بر نظافت و سلامتی است. – موجب انضباط و وقت شناسی است. – دارای آثار وحدت بخش اجتماعی است. مجددا” تکرار می کنیم که دادن این اطلاعات و تصحیح اندیشه آن فرد درباره نماز ضروری است و باید انجام گیرد تا به کمک یک نیروی درونی و انگیزه شخصی در پی آن باشند و نیازمند تحریک خارجی و هول دادن و وادار کردن نباشد. این اطلاعات را به دو روش مستقیم و یا غیرمستقیم می توان منتقل کرد و انتخاب روش به روحیه مخاطب و توان روحی و علمی شما بستگی دارد. مانند این که خود, این گونه مطالب را گوشزد کنید و در صورت عدم پذیرش از طرف مخاطب دیگران بگویید و یا کتاب های معرفی شده را در اختیار او بگذارید. – پرتوی از اسرار نماز, قرائتی. – اسرار الصلاه , ملکی تبریزی . – آداب الصلاه , امام خمینی. – صلاه الخاشعین , دستغیب. – اسرارالصلاه , جوادی آملی. 3- در هیچ یک از مراحل ارشاد و راهنمایی از برخورد نیک و ملاطفت آمیز و احترام نهادن دور نشوید. این را بدانید که با فشار واجبار کسی را نمی توان هدایت نمود و چه بسا تأثیر منفی آن بیشتر از هدایت گردد. اگر رابطه شما با فرد مورد نظر اکنون به جبهه گیری و حساسیت نشان دادن و صف آرایی منتهی شده است برای مدتی سکوت کرده و حرفی به او نگویید و به دنبال اجرای روش غیرمستقیم باشید و به شکلی از همکاری افراد دیگر بهره مند شوید. 4- هر شخصی یک نقطه پذیرش و به قول معروف «رگ خوابی» دارد، سعی کنید این رگ خواب و نقطه پذیرش را به دست آورید و از این کانال وارد شوید و هدف خود را تعقیب کنید و لذا به صرف این که باید شخصی را هدایت کرد بسنده نکنید بلکه با مطالعه بر روی خصوصیات وی راه نفوذ در او و جلب نظر او را به دست آورید و اقدام کنید. 5- بیان تأثیرات منفی ترک نماز و روزه و استفاده از روایات بیان شده توسط اهل بیت (ع ) در این زمینه بسیار موثر است . به خصوص اگر به روش غیرمستقیم ارائه گردد و موجب تنبه و موعظه کردن را فراهم سازد. یعنی غیر از ارائه شناخت باید در صدد موعظه گری و تنبه قلبی وی نیز برآیید و با ترس و بیم دادن از عذاب اخروی و پیامدهای منفی ترک نماز و روزه دل او را از غفلت آزاد سازیم. 6- این راه کارها هم به صورت مستقل و هم به همراه یکدیگر می تواند مؤثر باشد و خوب تر آن است که روشنگری و موعظه و… همراه هم ارائه گردد تا نافذتر افتد. ضمنا ما در اینجا به برخی نکات کلی که در «ایجاد ارتباط با دیگران و چگونگی تأثیر گذاری در آنها» ضروری به نظر می رسد خدمتتان عرض می کنیم تا بتوانید بهتر به هدف مقدس و ارزشمندتان نائل شوید. مسأله تأثیرپذیرى یا تأثیرگذارى در حدود کیفیت آن بستگى به توان‏ها و قابلیت‏هاى انسان در ابعاد مختلف دارد. مهم‏ترین امورى که در تاثیرگذارى دخالت دارند ویژگى‏هاى روحى از قبیل اراده استواراخلاق نیکو حسن معاشرت و آگاهى‏ها و توانهاى علمى بالا است. تاثیرپذیرى مثبت نیز تا حدودى به این امور و نیز به میزان انعطاف پذیرى و حقیقت‏طلبى شخص ارتباط دارد و تاثیر پذیرى‏هاى منفى برخاسته از ضعف آگاهى و اراده مى‏باشد. بنابراین هر اندازه در تقویت اراده خود گسترش صفات حسنه و خلق و خوى پسندیده و افزون‏سازى آگاهى‏ها ودانش‏هاى خود به ویژه در زمینه مسایل دینى فرهنگى و اجتماعى تلاش کنید تدریجا توان تاثیرگذارى بیشترى خواهید یافت. بنابراین تأثیرگذارى یک مهارتى است که به تدریج حاصل مى‏شود و تأثیرگذار و تأثیر گیرنده و فضاى روانى از آمادگى لازم و شرائط کافى برخوردار باشد که با تمرین و ممارست به این مهارت دسترسى پیدا مى‏شود. با رعایت اصول و نکات زیر فرد مى‏تواند میزان تأثیرگذارىخویش را افزایش دهد. 1. کار خود را با تحسین و قدردانى صمیمانه از طرف مقابل شروع کنید. 2. با اندکى تفحص و جستجو برنامه خود را با برجسته کردن یک یا چند نکته مثبت و ارزشمند در طرف مقابل و تحسین صادقانه از وى بخاطر وجود آن امر مثبت ارتباط خود را با وى پى‏گیرى نمائید. 3. در صورتى که اشتباه و لغزشى در وى مشاهده کردید مستقیما از او گلایه نکنید و وى را مورد انتقاد مستقیم و سرزنش خود قرار ندهید. 4. قبل از انتقاد از دیگران درباره اشتباهات خود حرف بزنید. 5. سعى کنید شنونده خوبى باشید و دیگران را تشویق کنید درباره خود براى شما حرف بزنند. 6. صمیمانه دیگران را دوست داشته باشید و به آنها این محبت باطنى خود را اعلام کنید. 7. به دیگران اعتبار بدهید و کارى کنید که احساس کنند مهم هستند. 8. در طرف مقابل نسبت به کارى که مى‏خواهى انجام دهد میل شدیدى ایجاد کنید و به عبارت دیگر فضاى روانى لازم را براى انجام آن عمل فراهم نمائید. 9. هر رفتارى را که از دیگران نسبت به خود انتظار دارید همان را با ایشان در پیش گیرید. 10. سعى کنید نقطه نظرات و دیدگاههاى خویش را بر دیگران تحمیل نکنید زیرا مردم سخن کسى را که بخواهد عقیده‏اش را بر آنان تحمیل کند نمى‏پذیرند و با کسى که همچون یک سرپرست با ایشان رفتار کند دوستى نمى‏ورزند و به او اعتماد نمى‏کنند. در این زمینه براى آگاهى بیشتر ر.ک: 1. آئین دوست یابى، دیل کارنگى. 2. دوستى و دوستان، سید هادى مدرسى، انتشارات آستان قدس رضوى. 3. دوستى در قرآن، محمدى رى شهرى. در پایان لازم به ذکر است که اگر احساس کردید به جای این که شما روی او تأثیر گذارید، خودتان تحت تأثیر وی قرار می گیرید و نسبت به مسائل شرعی و انجام واجبات و خواندن نماز کم توجه یا بی توجه شده اید، بهتر آن است که به قطع این ارتباط بپردازید و نخواسته باشید برای نجات غریقی، خود را غرق کنید و تحت تأثیر افکار و اعمال وی قرار گیرید. گرچه قصد و نیت خوب و خالصانه و خداپسندانه شما به شما کمک خواهد کرد و تلاشتان پیش خداوند متعال محفوظ و مأجور است. از خداوند متعال استمداد جویید که خداوند با شماست.