علت حرام بودن جنگ در ماههای حرام

پاسخ : آنچه که روشن است این است که برخی از مکان ها و زمان ها دارای عظمت و فضیلت بیشتری نسبت به سایر زمان ها و مکان ها می باشد. البته این که کدام زمان و کدامین مکان دارای چنین شرافتی است از سوی خداوند به وسیله پیامبران و امامان مشخص می شود چون طبیعی است که ما با محدودیت های ادراکات بشری خود احاطه علمی به آنها نداریم. در نتیجه می بینیم مسجد از خانه و سرزمین مکه و یا مشاهد مشرفه امامان(ع) دارای ارزش و شرافت بیشتری است، همین طور به فرموده قرآن، شب قدر بهتر از هزاران شب است V} (سوره قدر){V در زمینه ماه های حرام نیز خداوند می فرماید: A}«اربعه منها حرم…؛{A چهار ماه از دوازده ماه دارای حرمت بیشتری است» V}(توبه، آیه 36) {V که ما آنها را ماه حرام قرار داده ایم. در ذیل این آیه مفسران به وجه حرمت جنگ و قتال در ماه های حرام اشاره کرده اند مرحوم طبرسی صاحب تفسیر گرانقدر «مجمع البیان» می نویسد: «معنای حرم در آیه این است که خداوند انجام حرام را در این ماه ها، گناه عظیم تری معرفی کرده است و عرب قبل از اسلام نیز حرمت و جایگاه ویژه ای برای این ایام قائل بودند به گونه ای که اگر یکی از آنان قاتل پدر خویش را دراین ایام می یافت به او حمله نمی کرد و همانا خداوند برخی از این ماه ها را دارای حرمت و جایگاه بیشتری معرفی کرده است، به دلیل علم خداوند است به مصلحتی در جلوگیری از ظلم در این ماه ها به خاطر عظمت و منزلت آنها می باشد»V} (طبرسی، مجمع البیان، بیروت، دارالفکر، 1414ه، ج 5، ص 47).{V بنابراین از آنچه گفته شد روشن می شود که برخی از زمان ها و مکان هایی دارای احترام و منزلت بیشتر هستند و احترام به آنها با اعمالی که خداوند امر و یا نهی کرده است صورت می گیرد. یکی از راه های احترام به ماه های حرام را ترک جنگ و مخاصمه در این ماه های می داند. دلیل دیگری که می توان به آن اشاره کرد این است: که اصولا دین اسلام مخالف جنگ و خون ریزی است و ممکن است حکمت حرمت جنگ در این ماه ها این باشد که خود این سبب شود که خشم ها و غیرت های بی جا خاموش گردد و اساسا ظلم و جنگ بدین وسیله ترک گردد یا کاهش یابد و با ترک جنگ در این ماه ها دیگر شروع نشود V} (همان).{V خصوصا تحریم جنگ از یک طرف، جعل قانون دیه بیشتر و مجازات سنگین تر برای قتل یا جرح نفس، به عنوان یک ساز و کار کنترل خشونت و درگیری است. علامه طباطبایی نیز می فرماید: «در آیه شریفه فرموده است در این ماه های حرام به یکدیگر ظلم نکنید، این نهی از ظلم دلالت بر عظمت و جایگاه این ایام و بزرگی گناه در آنها می نماید که بزرگترین مصداق ظلم به نفس، جنگ است» V}(محمد حسین طباطبایی، المیزان، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، 1971 م، ج 9، ص 269).{V در نتیجه ترک جنگ در ماه های حرام به گونه ای احترام به این ایام است و از سوی دیگر سبب می شود که در مواردی دیگر پس از تعطیلی جنگ آغاز نشود و راهی برای جلوگیری از جنگ و ظلم باشد. نکته دیگر قداست این ماه ها از جهت فضایل عبادی حج و عمره است (ماه رجب، ذی قعده، ذی حجه و محرم) و طبیعی است که با روحیه ستیز با دیگران، در یک حالت متعارف و معمول سازگار نیست. در روایتی که شیخ صدوق از امام صادق(ع) نقل می کند آن حضرت می فرمایند: «خدای متعال در زمین هیچ مکانی را نزد خود محبوب تر و گرامی تر از کعبه نیافرید و به خاطر همین سرزمین چهار ماه را ماه حرام قرار داد که سه تا از آنها برای حج می باشد و پشت سر هم هستند یعنی ماه های ذی قعده، ذی حجه و محرم و یک ماه جدای از آنها است یعنی ماه رجب، آن هم برای عمره» V} (من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 457).{V