فلسفه قربانی کردن چیست؟

پاسخ : »قربانی کردن « نمادی از قطع دلبستگی و وابستگی ها و جلوه ای از ایثار مال و جان در راه محبوب واقعی و رضای خدا است . بنابراین اسرار قربانی و تأثیر آن در آمادگی روحی برای دوری از هرگونه منفعت طلبی و زیاده خواهی آشکارمی شود , از جمله آموزه های اسلام برای تکامل و رشد انسان ها, ایثار از جان و مال است ; یعنی , انسان , همه دارایی ها و امکاناتش را امانتی الهی بداند که باید در طریق بندگی هزینه کند. لذا انسان در مراحل مختلف زندگی امتحان می شود, از جمله امتحان حضرت ابراهیم (ع ) به قربانی کردن اسماعیل فرزند دلبند خود, V}(صافات , آیه 102). {V البته آنچه که از قربانی کردن و رسیدن به مقام قرب الهی به وسیله ذبح گوسفند, لحاظ شده است , قطع علقه های روحی و مالی است که باعث تقوای قلب و طهارت نفس می گردد. خداوند متعال می فرماید: »وقتی شما قربانی می کنید آنچه که متعلق به خدا است , تقوای شماست نه گوشت و پوست قربانی «, V}(حج , آیه 37). {Vخلاصه این که ظاهر کار سر بریدن است ; اما واقعیت قضیه نهایت تسلیم , سرسپردگی , عشق و علاقه بنده به مولای خود است . چه عشقی بالاتر از این که انسان حاضر شود, عزیزترین کسان خود را برای رضای خالق خود با دست خود ذبح کند و قربانی نیز عاشقانه تسلیم شود; والاترین صفت بنده در مقابل رب , همان تسلیم بودن اوست »و من احسن دینا” ممن اسلم وجهه لله و هو محسن «, V}(نساء, آیه 125) {Vو ما مأمور به همین وظیفه و تکلیف هستیم و رشد ما در گرو آن است »فمن اسلم فاولئک تحروا رشدا”«, V}(جن , آیه 14){V و تسلیم شدن در مقابل خدا; یعنی , پذیرش قلبی و عملی و با نهایت آرامش خاطر دستورات الهی . T}تتمه{T قربانی کردن در واقع نوعی جهاد با نفس درجهت زدودن تعلقات و وابستگی های دنیایی و مادی و رهایی از زندان مال پرستی و دنیاطلبی است . به قول حافظ: P}غلام همت آنم که زیر چرخ کبود{E}زهر چه رنگ تعلق پذیر آزادست{P بنابراین قربانی نمادی از قربانی کردن هواهای نفسانی و ذبح نفس اماره است . دستور خداوند به حضرت ابراهیم (ع ) در مورد ذبح حضرت اسماعیل (ع ) از احکامی است که به اصطلاح اصولیین »مصلحت در نفس امر است , نه در متعلق آن «; یعنی , خداوند نمی خواهد که اهریمن ذبح شود; بلکه حکمت این دستور آن است حضرت ابراهیم (ع ) در پرتو این عمل با سرسخت ترین و ریشه دارترین عامل تعلق نفس که فرزند است مبارزه کند و با اطاعت از خدا, تعلق نفسانی را ریشه کن سازد. از طرف دیگر, حضرت اسماعیل (ع ) نیز با آماده شدن برای قربانی , با خودخواهی و حب نفس خود مبارزه می کند و هر دو با تمام وجود الهی می شوند. بنابراین دستور یاد شده , نقش تربیتی بزرگی در جهت رهایی از زندان نفس و تعلقات آن دو پیامبر (ع ) داشته و مقام و منزلت آنان را نزد خداوند بالاتر برده است ; بدون آن که عملا اسماعیل کشته شود.