چگونه برای جامعه مفید باشیم؟

پاسخ : در بین همه انسان‏ها، انبیا و اولیاى الهى از همه آگاه‏تر و دلسوزترند هم بیش از همه با ساختار روحى انسان و نیازهاى او آشنا مى‏باشند و هم راه برطرف کردن آن نیازها را بهتر از همه مى‏دانند و به همین دلیل بهترین راه حل و شیوه‏ها در هنگام مواجه شدن با مشکلات فردى وا جتماعى و روحى را به انسان‏ها ارایه داده‏اند و شایسته است در مورد این پرسش نیز به سخنان و سفارش‏هاى ارزنده و سعادت‏آفرین آنها مراجعه نماییم. از جمله سفارش‏هاى پیامبر(ص) به ابوذر این است: اى ابوذر، پنج چیز را قبل از پنج چیز غنیمت بشمار: جوانیت را پیش از پیرى و سلامتت را پیش از بیمارى و بى‏نیازى‏ات را پیش از تهیدستى و فراغتت را قبل از اشتغال و زندگى‏ات را قبل از مرگV}(بحارالانوار، ج 77، ص 75 – وسایل‏الشیعه، ج 1، ص 86).{V و در حدیثى دیگر باز پیامبر(ص) به ابوذر چنین توصیه مى‏فرماید: هر جوانى که دنیا را ترک کند (به آن دل نبندد و همه اندیشه و فکر خود را دنیا قرار ندهد) و جوانى‏اش را در طاعت و بندگى خداوند بگذارند، خداوند متعال پاداش، هفتاد و دو صدیق را به او عنایت مى‏کندV}(مکارم‏الاخلاق، ص 466).{V یک جوان باید به فکر بهترین استفاده و بهره‏بردارى از گوهر ارزشمند و بى‏بدیل جوانى‏اش باشد. جوانى سرمایه‏اى است که باید در بازار دنیا با آن متاع زندگى جاوید و ابدى را خرید و آن را در راه سعادت حقیقى و پایدار هزینه کرد. شاید براى یک جوان سفارشى ضرورى‏تر و جامع‏تر از رعایت تقوا و پرهیزگارى با معناى گسترده و وسیع آن وجود نداشته باشد. امرى که اگر مورد توجه جدى قرار گیرد و به ابعاد مختلف و آثار و برکات آن عنایت کافى شود، از انسان موجودى مفید و با برکت براى خود و براى دیگران مى‏سازد. مهمترین محور در تقوا، انجام واجبات و ترک محرمات است و در بعضى از روایات، ذکر و یاد خدا را به انجام واجبات و ترک محرمات معنا کرده‏آند. اگر به دامنه گسترده این دستور الهى توجه کنیم درمى‏یابیم که رعایت احترام پدر و مادر و حقوق مؤمنان و ضایع نکردن حق دیگران ورعایت انصاف در مورد زن و فرزند و سایر افراد جامعه ودورى از هر نوع آلودگى و فساد و حتى دورى از نیت گناه زیر چتر این دستور سازنده قرار مى‏گیرد و به طور خلاصه عمل به وظیفه و خارج نشدن از حدود مقرر در شریعت مقدس، بیانگر روح تقوا در انسان است و در هر جا تقوا معناى خاص خود را پیدا مى‏کند و در سایه این تقوا انسان داراى بصیرت و روشن‏بینى مى‏گردد و درک مى‏کند در حالات و شرایط مختلف چه وظیفه‏اى بر عهده دارد و چه باید بکند. چنان چه قرآن کریم در این باره مى‏فرماید: A}یا ایها الذین امنوا ان تتقوا الله یجعل لکم فرقانا{A؛ اى اهل ایمان اگر از خدا پرهیز کنید، به شما فرقان (قدرت تشخیص حق از باطل) مى‏دهدV}(انفاق، آیه 29).{V و این بزرگترین عنایاتى است که خداوند نسبت به بنده‏اش دارد و با این بیان صفاتى مثل تواضع و فروتنى و داشتن ظرفیت و سعه صدر و دستگیرى از درماندگان و عفو و گذشت وامانت‏دارى و صداقت و دورى از گناهان و مواظبت از نفس و روح خود و پاک نگهداشتن آنها و صبور و شکیبا بودن و سایر صفات انسانى والهى، همگى از شاخ و برگ‏هاى تقوا به شمار مى‏آیند. مطالعه کتاب‏هاى شهید آیت‏الله دستغیب شیرازى و شهید مطهرى و استاد مصباح یزدى در این راستا بسیار مفید و تأثیرگذار است.