عشق حقیقی چیست؟
پرسش : آیا می توان هم عشق مجازی داشت و هم عشق حقیق که مورد قبول پروردگار است؟
پاسخ : عشق حقیقى عبارت است از قرار گرفتن موجودى کمالجو به نام انسان در جاذبه کمال مطلق، یعنى خداوند متعال، پروردگارى که جمیل مطلق، بىنیاز، یگانه، داناى اسرار، توانا، قاهر و معشوق است که همه رو به سوى او دارند و او را مىطلبند(V}احیاء علوم الدین، غزالى، ج 4، ص 283 – 279{V). عشق مجازى: این عشق اصلى و اصیل نیست و از روى تسامح به آن عشق اطلاق مىشود. پیروان عرفان عشق حقیقى، جهان هستى را (از جمله انسان را) مظهر و نشان حضرت حق دانسته، و عشق به مظاهر خداوند سبحان را عشق مجازى در طول عشق به ذات پروردگار مىدانند. به قول سعدى: P}به جهان خرّم از آنم که جهان خرّم از اوست {E}عاشقم بر همه عالم که همه عالم از اوست{P عشق مجازى همچون پل و نردبان به عالم عشق حقیقى است. از آن جا که تمام عوالم هستى و موجودات آن، حضرت حق را نشان مىدهند، امورى مجازى به شمار مىروند. به همین جهت عشق به آیات الهى، عشقى مجازى قلمداد مىشود. عشق مجازى ما ریشه عشق حقیقى دارد. زیرا عشق ما بر معشوق راستین متمرکز است و به هر آن چه که از اوست و بوى او را مىدهد و نشانه اوست عشق مىورزیم. ازاینرو توقف در این عشق هر چند بهتر از نداشتن عشق است، ولى نتایج عشق حقیقى و راستین را ندارد. هر عشق و محبتى که از این دو مقوله خارج باشد عشق کاذب و به تعبیرى محبت از روى شهوت و غریزه بوده در واقع آفتى است که به رنگ عشق درآمده و زایل شدنى است. به طورى که در برههاى از عمر انسان(V}عشق کاذب شهوانى بیشتر در سنین جوانى رخ داده و گاهى همچون آتشفشانى، انقلاباتى به وجود مىآورد که بایستى از آن به خاطر اثرات مخرب و ویرانگرش پرهیز نمود{V). ظهور کرده و بعد از سپرى شدن آن دوره رخت برمىبندد و بر زیر خاکسترهاى آن خرابى و فساد شدیدى باقى خواهد ماند. جداى از مورد عشق کاذب و دروغین این امکان هست که در یک انسان، هم عشق مجازى باشد و هم عشق حقیقى، اما چینش و نحوه قرارگیرى این دو، به صورت طولى مىباشد، یعنى توجه اولى به عشق مجازى است ولى هدف نهایى متوجه عشق حقیقى (خداوند متعال) است و همان طور که ذکر شد درنگ و توقف در عشق مجازى رهزن و بازدارنده از رشد و تعالى مىباشد.