جایگاه حوزه های علمیه

پاسخ : مبناى عمل و برنامه ریزى در حوزه‏هاى علمیه در طول تاریخ تحقق و عینیت بخشیدن به این آیه‏ى کریمه است: A}و ما کان المؤمنون لینفروا کافّه فلولا نفر من کلّ فرقه منهم طائفه لیتفّقهوا فى الدین و لینذروا قومهم اذا رجعوا الیهم لعلّهم یحذرونM}{Aنباید مؤمنان همگى بیرون رفته و رسول را تنها گذارند، بلکه چرا از هر طایفه‏اى جمعى براى جنگ و گروهى نزد رسول براى آموختن علم مهیا نباشند؟ تا آن علمى که آموخته‏اند به قوم خود بیاموزند که قومشان هم شاید خداترس شده و از نافرمانى حذر کنند{M(V}توبه، آیه 122{V). به عبارت دیگر از میان مؤمنین افراد مستعد و مشتاق به فراگیرى علوم و معارف اسلامى باید رسیدن به درک عمیق نسبت به این علوم و معارف از اوطان خود به مراکز علوم اسلامى هجرت کنند و بعد از فراگیرى در مراجعت به سوى وطن خود، هادى و منذز صادقى براى قوم خویش باشند. بدین سان مهاجران به این مراکز، با سطوح مختلفى از استعداد براى تزکیه و تعلّم روى مى‏آورند، بدان امید که در آینده‏اى نزدیک به تعلیم و تزکیه دیگران بپردازند. پس صرف عالم شدن هدف حوزه‏هاى علمیه نیست، بلکه هدف پرورش عالم عامل و معلّم است؛ هدف پرورش درختان تنومند و مثمر از ثمرات گواراى علوم الهى است که جان هر جوینده‏اى را با شهد خود شیرین سازد، آن گونه که قرآن مى‏فرماید: A}الم‏تر کیف ضرب اللّه‏ مثلاً کلمه طیبه کشجره طیبه اصلها ثابت و فرعها فى السماء تؤتى اکلها کلّ حین باذن ربها…M}{Aاى رسول ما ندانستى که چگونه خدا کلمه پاکیزه را به درخت زیبایى مثل زده که اصل ساقه آن برقرار باشد و شاخه آن به آسمان برشود و آن درخت زیبا به اذن خدا همه اوقات میوهاى ماکول و خوش دهد…{M(V}ابراهیم، آیه 24{V). در پایان به عنوان نتیجه‏گیرى مى‏توان چنین گفت که هدف اصیل حوزه‏هاى علمیه مورد دوم در سؤال شماست که در این صورت قطعاً وظیفه‏ى اول را در بر دارد و بلکه آیه‏ى سوره‏ى توبه بالاتر از حرف شما را مى‏زند و آن این که این وظیفه‏ى عالمان است که به سوى جویندگان هدایت بروند. البته ناگفته نماند که با توجه به مقتضیات زمان و گسترش علوم و فنون ابزار ارتباطى تحقق این هدف اشکال متفاوتى به خود خواهد گرفت. این که حوزه‏هاى علمیه تا چه حدّ در انجام این رسالت قرآنى خویش در ازمنه و مقاطع مختلف تاریخى موفق بوده‏اند نیاز به پژوهش‏هاى جداگانه دارد.