علت دین گریزی جوانان چیست؟

پاسخ : دلایل متعددى را مى‏توان براى آن نام برد که به دو دسته‏عوامل درونى و عوامل بیرونى تقسیم مى‏شوند: T} الف) عوامل درونى یا داخلى:{T منظور عواملى مى‏باشند که مربوط به عملکرد مسوءولان بوده و این‏وضعیت را پیش مى‏آورند که عبارتند از: 1- مقدم داشتن عادات فکرى و عاطفى‏بر منطق و حقیقت و اسلام ناب و اصیل. 2- برخى رفتارها و اقدامات ناشایسته بعضى از مدیران کارگزاران و مأموران دستگاه‏ها و نهادهاى‏دولتى و حکومتى که ظاهرى مذهبى دارند ولى در حقیقت عمل درست‏دینى نداشته و موجب پیدایش تعارض و شکاف بین گفتار و عمل از دیدگاه توده مردم گشت و این امر موجب بدبینى به سایر افراد مذهبى شد. 3- برخوردهاى نامطلوب و ناصحیح و همراه با زیاده‏روى و افراط بعضى از افراد مذهبى دلسوز در مقابله با ناهنجارى‏ها و منکرات در جامعه موجب بدبینى‏به عموم افراد مذهبى شد. 4- کم‏کارى برخى از افراد مذهبى در نشان دادن چهره واقعى و محبت‏آمیز اسلام و برطرف نمودن دیدگاه منفى ایجاد شده درعمل. T} ب ) عوامل بیرونى یا محیطى:{T منظور عواملى مى‏باشند که خارج از حیطه‏عملکرد مسوءولان بوده و منجر به وضعیت مذکور شده است: 1- تحول نسل در جامعه و به صحنه آمدن نسل جدیدى که باورها و یافته‏هاى آنان با افرادمذهبى متفاوت است فقدان برنامه‏اى جامع و همه جانبه براى تربیت آموزش و توجیه آنان و نیز بى‏توجهى و یا کم‏توجهى به ایجاد تغییرات‏اساسى و ریشه‏اى در نگرش خانواده‏ها به اصول و آداب تربیت نسل نومنجر به این شکاف شده است. 2- وجود مشکلات اقتصادى و اجتماعى در جامعه و از مسوءولان حکومتى را باعث آن به حساب آوردن. 3- رشد و رواج‏ابزارهاى جدید اطلاع‏رسانى و تبلیغات در سطح جهان در دهه اخیر و تشدیدتلاش ابر قدرت استعمارى آمریکا براى نفوذ فرهنگى و رواج فرهنگ آمریکایى در جهان موجب تغییر جو کلى فرهنگى در سطح جهان شده به‏گونه‏اى باعث افول ارزش‏ها و شکاف میان دو قشر مذهبى و غیرمذهبى شده است (شکاف سنت و مدرنیته). 4- وجود تمایلات نفسانى انسان ووسوسه‏هاى نفس اماره براى گریز از محدودیت‏هاى شرعى و ارتکاب‏شهوات و لذات فى نفسه عامل بدبینى و گریز افراد غیرمذهبى از افراد مذهبى مى‏باشد. 5- سازماندهى تهاجم فرهنگى توسط دشمنان نظام‏اسلامى براى تضعیف اسلام و ارزش‏هاى اعتقادى ترویج و اشاعه دنیاطلبى تبلیغ مستمر و گسترده سکولاریسم و لائیسیسم نفى‏آرمان‏گرانى تحریک غرائز شهوانى حمله مستمر به مبانى ارزش و پایه‏هاى‏اعتقادى اشاعه چهره‏اى غیرواقعى و زشت و خشن از اسلام تبلیغ و ترویج تضاد میان اسلام و آزادى سوء استفاده از نارسایى‏ها معضلات و ضعف‏هاى‏مدیریتى و اجرایى براى حمله و هجوم به ماهیت اسلام و قوانین الهى ایجادروحیه یأس و ناامیدى در مردم با ترویج غیرقابل اجرا بودن ارزش‏هاى والاى الهى در جامعه تبلیغ و ترویج ناکارآمد بودن تئورى حکومت دینى‏و تضعیف فرهنگ اسلامى و مبانى عقیدتى و اشاعه این نظریه که دین متعلق به گذشته است. 6- عملکرد گروه‏هاى معاند نظام اسلامى در داخل‏در جهت ایجاد بدبینى به افراد مذهبى از جمله مسوءولان و کاهش مشروعیت‏نظام. براى آگاهى بیشتر ر.ک: کتاب انقلاب و ارزش‏ها على ذوعلم. ازاین‏رو به آسانى مى‏توان گفت: که دین و معنویت و به ویژه اسلام که دین تحریف نایافته است. مطلوب همه صاحبان خرد و مصلحت‏اندیشان براى دنیا و دوراندیشان براى آخرت مى‏باشد. اما آنچه موجب گریز از دین مى‏شود از یک سو جامه دین را وارونه بر تن کردن است و از سوى دیگر خواسته‏هاى نابجاى برخى و ناهنجارى عاطفى و روانى آنان و بى‏بند و بارى و گرفتارى در انواع دام‏هاى شیطانى شیطان‏صفتان و… موجب شده که بسیارى به سستى و فساد و راحتى و سودجویى و… روى آورند و التزام به دین و چارچوب‏هاى دینى را مزاحم خود ببینند. چنان که در قرآن کریم درباره مهمترین عامل روى‏گردانى از توحید و معاد آمده است: A}بل یرید الانسان لیفجر امامکM}{Aبلکه انسان مى‏خواهد راه فساد را پیش روى خود باز کند{M(V}قیامت، آیه 5{V). به همین جهت براى جلوگیرى از دین‏گریزى هم باید دین واقعى را شناخت و هم باید عمل به دین و دورى از فساد و گناه در جامعه به عنوان ارزش تلقى شود و نباید آن روزى که فرهنگ جامعه به جایى برسد که درآمدهاى از هر راه را زرنگى و توانمندى به شمار آورند و لذت‏هاى به هر صورت را نیاز طبیعى جوانان و عامل رفع افسردگى‏ها بدانند!! اینجاست که باید به طور جدى به حفظ خود و خانواده و اطرافیان پرداخت و دغدغه اصلاح را در برنامه‏ریزى مسؤولان به وجود آورد. البته بدانیم حفظ ایمان و ارزش‏هاى آن در محیط نامساعد بسى‏دشوار است ولى ارزش افزون‏ترى دارد. خداوند در سوره «تحریم» آیه 11 نمونه‏اى‏را براى این گونه افراد یادآورى مى‏نماید. خداوند براى موءمنان آسیه همسر فرعون را مثال و نمونه مى‏آورد هنگامى که از شوهرش بیزارى جست و عرضه داشت:خدایا! من از قصر فرعون و زیورهاى دنیوى گذشتم و تو خانه‏اى در بهشت براى من بنا کن و مرا از شر فرعون و کردارش و قوم ستمکار نجات بخش. حفظ ارزش‏ها در محیط مناسب و مساعد هنر نیست؛ هنر آن است که در تندباد ضدارزش‏ها، ارزش‏ها مطرح شود. بنابراین سعى کنید با اعتماد به خدا و یقین به درستى راه دین‏ایمان خود را حفظ نموده و همواره آن را تقویت کنید. در صورت نبود امکانات ازدواج قرآن مى‏فرماید: «ولیستعفف الذین لایجدون نکاحا حتى یغنهم الله من فضله» V}(نور آیه 33){V. خداوند در این آیه دستور به عفاف و عفت نفس مى‏دهد و این بهترین شیوه و روشى است که با به کار بستن آن روح ایمان و تقوا در انسان پرورش مى‏یابد و سبب تقویت اراده و تسلط بر نفس مى‏شود و روحیه عفت در انسان زنده مى‏گردد. همچنین با عمل به سفارش‏هاى زیر و گسترش چنین برنامه‏هایى در سطح جامعه مى‏توان بر ناهنجارى‏ها و گریز از دین غلبه کرد: 1- سعى و کوشش در انجام وظایف و واجبات دینى. 2- خواندن نماز با حضور قلب و در اول وقت. 3- گرفتن روزه مستحبى به ویژه دوشنبه و پنجشنبه. 4- تلاوت قرآن بویژه بعد از نماز صبح. 5- تأمل و اندیشه در آیات قرآن. 6- حتى المقدور سعى در خواندن نماز شب. 7- سحر خیزى. 8- شرکت درورزش‏هاى فردى و دسته جمعى. 9- تنظیم برنامه براى تمام شبانه روز و پر کردن‏اوقات فراغت با برنامه‏هاى صحیح و سودمند. 10- شرکت در فعالیت‏هاى مذهبى‏و اجتماعى. 11- پرهیز از نگاه نامشروع به افراد نامحرم. امام صادق(ع) فرمود:«نگاه پس از نگاه در دل بیننده شهوت را مى‏انگیزاند»(V}وسائل‏الشیعه ج 14 ص 138{V). و باز فرمود: «نگاه تیرى از تیرهاى شیطان است چه بسا نگاهى که‏اندوه‏هاى دراز در پى دارد»( 12- عدم معاشرت و دوستى با افراد منحرف و فاسد.V}همان ص 139{V). 13- انتخاب دوستان موءمن و سالم. 14- به یاد خدا بودن درهمه اوقات. 15- کنترل افکار و نیندیشیدن به صحنه‏هاى شهوت انگیز. به سادگى نمى‏شود گفت، نسل امروز جوانان ما دین گریز و احیانا دین ستیز هستند، اینان نسبت به واقعیات موجود جامعه، دیدگاه‏هاى متفاوتى دارند و چه بسا بخشى از آن دیدگاه‏ها و نارضایتى‏ها، وارد باشد. ولى ممکن است، بعضى از جوانان با توجه به شرایط محیطى و خانوادگى از روند نارضایتى بیشترى برخوردار باشند و برخى از نارسایى‏ها را ناشى از قوانین دینى بدانند ودر نتیجه اشکالات خویش را متوجه دین بکنند، که البته کارآمدى دین بحثى است و کارآمدى بعضى از مدیران بحث دیگر. اتفاقا در برخورد با تعدادى از این جوانان و گفتگو با آنان، تصریح کردند که اشکالات آنان نه به اصل دین، بلکه به مدیران و کارگزاران بر مى‏گردد. بنابراین، بى‏تردید مى‏توان گفت که، جوانان کشور از بهترین جوانان از حیث سلامت فکرى و روحى و دینى مى‏باشند و سرمایه‏گذارى دشمنان دین و کشور، براى تسخیر این دژ مستحکم و انحراف جوانان، گواهى است بر مدّعاى ما، که البته موفق نخواهند شد. به هر حال، دین‏گریزى عوامل متعددى مى‏تواند داشته باشد، از جمله: 1- تبلیغات سوء دشمنان و ایجاد و القاى شبهه پیرامون دین، 2- روش‏هاى نادرست در آموزش دینى در دوران کودکى و نوجوانى، 3- ضعف و سستى بنیان‏هاى دینى در خانواده، 4- گرایش به سوى تمایلات و هواهاى نفسانى، 5- ضعف بینش و نداشتن آگاهى درست از ماهیت دین و نقش و کارکرد آن در تأمین سعادت دنیوى و اخروى انسان. 6) ناکارآمدى بعضى از مدیران جامعه در اجراى برنامه‏هاى اعلام شده‏ى حکومت دینى، در نتیجه، بى‏پاسخ ماندن نیازهاى اولیه اجتماعى جوانان (ازدواج، اشتغال، مسکن و..).. 7) عدم توزیع عادلانه امکانات و فرصت‏ها در برخى از ادارات و دستگاههاى کشور، 8) درگیرى برخى گروه‏ها و جناح‏هاى سیاسى بر سر کسب، حفظ و استمرار قدرت سیاسى و در نتیجه، ایجاد یأس و ناامیدى جوانان براى نیل به خواسته‏هاى مشروع خویش. براى مبارزه با دین‏گریزى باید پس از بررسى همه جانبه علل و عوامل آن، راه‏کارهاى مناسب را برگزید. آنچه در جامعه امروز ما بسیار مهم است، ایجاد موجى سهم‏گین و توفنده در برابر تهاجم فرهنگى دشمنان وارایه چهره زیباى دین و زدودن غبار خرافات و کژاندیشى‏ها، در این صورت دین با جذابیت فوق‏العاده‏اى که دارد، با توان‏مندى جوانان را به سوى خود فرا مى‏کشاند. از طرف دیگر شدیدا باید مواظب خطر دگرگونى در هویت فرهنگى و گرایش‏هاى نسل جوان بود. یکى از خطرات جدى فرهنگ مهاجم غرب این است که جوانان را چنان به سوى تمایلات شهوانى و آزادى‏هاى جنسى سوق دهد، که اساسا گرایش به دین و دیانت در آنان رنگ بازد و دیگر براى آنان حق و باطل چندان اهمیتى نداشته باشد. به هر حال، جوانى، از بزرگ‏ترین نعمت‏هاى خداداد به بشر است و مثل هر نعمت خداداد دیگر باید از آن استفاده‏اى بهینه‏اى کرد. و جوانان، گرانبهاترین سرمایه‏هاى کشورها به هنگام جنگ و صلح بوده و به عنوان سربازان و مدیران بالقوه در عرصه‏هاى سیاسى، اجتماعى علمى و فرهنگى و… به شمار مى‏آیند. بنابراین، باید با برنامه‏ریزى دقیق، موانع پیش‏روى نسل حاضر (عوامل دین گریزى پیش گفته) را زدود و براى مشکلات آنان، راه‏کارهاى عملى ارائه کرد.