چرا خداوند نعمت هایش را به همه بصورت یکسان نمی دهد؟

پاسخ : افراد بشر هم از نظر استعداد و هم از نظر شرایط اقتصادى و سیاسى در وضعیت‏هاى مختلفى قرار دارند. این تفاوت به دلیل اهداف و فلسفه خاصى است که بر جریان آفرینش انسان حاکم است. شما دنیایى را فرض کنید که همه انسان‏هاى موجود در آن از نظر شرایط فکرى، اقتصادى و… یکسان بودند و هیچ تفاوت و تغییرى نیز در آن حاصل نبود، آن گاه شکل زندگى و حیات اجتماعى به چه صورتى در مى‏آمد؟ آیا در این صورت کارخانه‏اى به گردش در مى‏آمد و زمینى کاشته مى‏شد؟ مسلما نه! چرا که کسى به کس دیگر نیازى ندارد و همه یکسان فرض شده‏اند. هم چنین هیچ تحرّکى در آنان مشاهده نمى‏شد؛ چون هیچ کس از دیگرى عقب نیست تا بخواهد به او برسد. مى‏بینیم که نظام انسانى در این طبیعت، بنا به سلسله علل و اهداف آفرینش، به گونه‏اى خاص تنظیم شده است. لذا روزى روم و ایران دو ابر قدرت جهان و منبع ثروت و قدرت بودند و روز دیگر اروپا چنین مى‏شود و سپس رو به زوال مى‏گذارد. تمدّن‏ها، قدرت‏ها و … به وجود مى‏آیند و با درگیر شدن با شرایط خاصى، متلاشى شده و از بین مى‏روند و از خاکستر آنها تمدّن جدیدى پا به عرصه وجود مى‏گذارد. فلسفه همه این حرکت‏ها، در تفاوت‏ها و اختلافهاست؛ چنان که قرآن مى‏فرماید: «و من آیاته خلق السماوات والارض و اختلاف A}السنتکم والوانکم{A؛ از آیات او آفرینش آسمانها و زمین و اختلاف زبان‏ها و رنگ‏هاى شماست»، V}(روم، آیه 22).{V اگر از زاویه‏اى دیگر به بحث نگاه کنیم، خواهیم دید که بسیارى از ارزش‏ها در پرتو همین اختلافات شکل مى‏گیرد. عدالت وقتى معنا پیدا مى‏کند که ظلمى نیز مشهود و ملموس باشد و عدالت‏خواه نیز وقتى منصور است که ستمگرى در کار باشد. در تقابل فقر و غنا نیز همین نکات وجود دارد. بسیارى از احساسات عمیق و ارزشمند انسانى در این تقابل‏ها شکل مى‏گیرد. کتاب بینوایان که حاکى از احساسات متعالى درباره پدیده فقر است، از کجا نشأت گرفته است؟ نکته دیگر در این باب آن است که تکالیف خداوند و بازخواست او از بندگان در قیامت، متناسب با امکاناتى است که در اختیار آنان قرار دارد. حساب و بازخواست از اغنیا در قیامت و نیز مسؤولیت آنان در دنیا، با حساب فقرا و مسؤولیتشان برابر نیست. بنابراین روزى عدالت به طور کامل برقرار خواهد شد، اگر چه در دنیا و بر حسب ظاهر تفاوت‏ها به چشم بیایند. مسأله مهم دیگر، امتحان نمودن اقشار مختلف مردم است که فقیر و غنى به فقر و غنایشان مورد امتحان قرار گیرند. براى آگاهى بیشتر ر.ک: 1- عدل الهى، شهید مطهرى 2- حکمت عبادات، آیت‏الله جوادى آملى با شناخت در موضوع ملاک‏هاى خوشبختى بهتر مى‏توانیم قضاوت کنیم که چه کسى خوشبخت است. پس از برخوردارى مردم مرعوب نشوید، راه رسیدن به بهره‏هاى مادى و معنوى براى همه گشوده است هر کس آن توان را دارد که با استعداد و شرایط خود به مطلوب برسد پس قدمى از سر صدق و اراده راستین بردارید و تا رسیدن به مقصود از پا ننشیند و دائما از خداوند و اهل بیت استمداد جویید تا از زمره نیک‏بختان دنیا و آخرت باشید.