چگونه می توانیم زوج های خوبی برای یکدیگر باشیم؟

پاسخ : در ابتدا کلامى از این دو معصوم که الگوى تمام همسران و زوج‏هاى جوان باید باشد و هست برایتان نقل مى‏کنیم: حضرت على(ع) مى‏فرماید: «هیچ‏گاه فاطمه از من نرنجید و او نیز هرگز مرا نرنجاند و او را به هیچ کارى مجبور نکردم و او نیز مرا آزرده نساخت. در هیچ امرى، قدمى برخلاف میل باطنى من برنداشت و هرگاه که به رخسارش نظاره مى‏کردم، تمام غصه‏هایم برطرف مى‏شد و دردهایم را فراموش مى‏کردم» و در جایى دیگر مى‏فرماید: «به خدا قسم! هرگز کارى نکردم که فاطمه خشمگین شود و او نیز هیچ‏گاه مرا خشمگین نکرد»، V}(بحارالانوار، ج 43، ص 60 و 123). {V حضرت فاطمه(س) در ابتداى وصیت خود به امیرالمؤمنین(ع) فرمود: H}«یا ابن عم، ما عهدتنى کاذبه ولاخائنه، ولاخالفتک منذ عاشرتنى{H؛ اى پسرعمو! هیچ‏گاه مرا دروغگو و خیانتکار ندیدى و از آن زمان که با من زندگى کردى، با تو مخالفت نکرده‏ام». امیرالمؤمنین(ع) در پاسخ فرمود: H}«معاذاللّه‏، انت اعلم باللّه‏ وابّر واتقى واکرم واشد خوفا من اللّه‏ من أن او بخک مخالفتى…{H؛ پناه به خدا، تو عالم‏تر به خدا و نیکوکارتر و پرهیزکارتر و گرامى‏تر و ترسان‏تر از خدایى، از این که من تو را به نافرمانى از خود سرزنش کنم»،V} (بحارالانوار، ج 43، ص 191).{V هر چند کسى نمى‏تواند همچون آن دو بزرگوار بشود ولى مى‏توان زندگى و نحوه روابط زن و شوهر و روش همسردارى را براساس تعلیمات و راهنمایى‏هاى آن بزرگواران شکل داد و آنان را به عنوان الگوى عملى خویش قرار دهد. در این راستا ابتدا باید شناخت نسبتا کاملى از شخصیت و روش زندگى و همسردارى آن دو بزرگوار به دست آوریم که در این زمینه ر.ک: – جلوه‏هاى رفتارى حضرت زهرا(ص)، عذرا انصارى، دفتر تبلیغات اسلامى قم – همسران برتر، دکتر غلامعلى افروز – در عین حال کلیاتى را درباره نحوه روابط زن و شوهر به عرضتان مى‏رسانیم. T{الف) نکات ضرورى و مهمى که شوهر در ارتباط با همسرش باید رعایت کند:}T 1- مهرورزى و اظهار محبت؛ یکى از وظایف مردان نسبت به زنان دوست‏داشتن وا ظهار محبت به اوست. پیامبر اکرم(ص) مى‏فرماید: من از زندگى دنیا به سه موضوع علاقه‏مندم. مهرورزى به زنان، عطر و بوى خوش، نماز. محبت به تنهایى کافى نیست بلکه شوهر باید آن را بر زبان آورد و این سخن را به او بگوید. به فرموده پیامبر(ص) سخن شوهر به همسر خود که: تو را دوست دارم هرگز از یادش نمى‏رود. بنابراین هم باید همسر خود را به صورت واقعى عمقى و قلبى دوست داشت و هم این محبت واقعى را در زبان و عمل ابراز و اظهار کرد. 2- حمایت از همسر و ایجاد دلگرمى؛ با توجه به این که معمولاً زنان در مواردى از دوران زندگى دچار برخى اضطراب‏ها و بحران‏ها و نگرانى‏هایى مى‏شود (مثل دوران باردارى، دوران قاعدگى و…) شوهر باید نقش حمایتى و دلگرم کنندگى خود را مضاعف کرده و مراقبت‏هاى بیشترى به عمل آورد و در رسیدگى به امور منزل تلاش بیشترى انجام دهد. 3- معاشرت خوب داشتن؛ نظیر این که با همسر مشورت و تبادل نظر کردن در زمینه وظایف و کارهاى منزل و احترام گذاشتن به نظرات مشورتى وى و عدم تمسخر نسبت به وى، عفو و گذشت داشتن نسبت به خطاها و لغزش‏هاى او. 4- همانندى در زندگى؛ در امر پوشاک و لباس و نیز غذا آنچه براى خود تهیه و استفاده مى‏کند براى همسر و شریک زندگى خود نیز فراهم نماید و از یک سطح تغذیه و پوشاک بهره‏مند شوند نه این که مرد در بیرون خانه از غذاى بهتر و یا لباس گران‏تر استفاده کند و زن در خانه به کمتر از آن. 5- اختصاص وقت براى گفتگو و مراوده با همسر؛ گذراندن اوقات خاص در شبانه‏روز پس از اشتغالات روزانه و در کنار همسر و فرزندان و ایجاد ارتباط کلامى و توجه عاطفى و هم‏سخن شدن با همسر موجب ایجاد تفاهم، صفا، صمیمیت و دوستى بیشتر مى‏شود. 6- توجه به حفظ پاک‏دامنى و عفت و آراستگى ظاهرى؛ مردان نیز همچون زنان باید در حفظ پاکدامنى و عفت و آراستگى ظاهرى و زیبایى خود در برابر همسران خویش کوشا باشند. بنابراین با زنان دیگر مخصوصا زنانى که همسرشان نسبت به آنها حساسیت دارند روابطى برقرار نکنند. از چشم‏چرانى و… خوددارى نمایند. از زیبایى‏هاى زنان دیگر نزد او سخن نگویند. خود رابراى همسر خود بیاراید. با لباس بهتر سر و وضع کامل، آرایش بیشتر در برابر همسر خودحاضر شود. 7- داشتن سعه صدر در برابر کج‏خلقى‏ها و خطاهاى همسر؛ روانشناسان معتقدند زنان در زندگى زناشویى شوهر خود را تنها یک شوهر نمى‏شناسند بلکه آرزو دارند در حقشان لطف پدرى را هم مراعات کنند. بنابراین شوهر نسبت به مشکلات زندگى و کم و کاستى‏هاى آن و لغزش‏هاى همسر خود باید از سعه صدر کافى برخوردار باشد و با ملایمت و زبان خوش با آنها رفتار نمایند. به همین جهت است که على(ع) نیز مى‏فرماید: در همه حال با زنان مدارا کنید با آنها به زبان خوش سخن بگویید و در جایى دیگر على(ع) زن را به شیشه‏اى تشبیه کرد که اگر رهایش کنند مى‏شکند و اگر محکم و با شدت بخواهند نگاهش دارند باز هم مى‏شکند. T{ب ) نکات مهمى که زن در ارتباط با شوهرش باید رعایت کند:}T 1- دوستى و تفاهم؛ همان طور که اساس ازدواج دوستى، مودت، رحمت و صمیمیت است ارتباط کلامى و رفتارى زن با شوهرش باید بر همین اساس و تداوم و تقویت محبت و مهرورزى باشد و از هرگونه بدبینى غرض‏ورزى، حسادت و آنچه با روابط دوستانه معارض است پرهیز نموده و به جاى این که «من و تو و دوگانگى داشته باشیم «ما» و یگانگى را در زندگى مشترک رواج دهیم. 2- احترام و استقبال؛ به شوهر باید احترام گذاشت نام او را به بزرگى و احترام یاد کنیم او را سبک صدا نزنیم. درباره قیافه ظاهرى و رفتار و کردارش اظهار نظر منفى نکنیم، به هنگام ورودش به خانه از او استقبال کنیم و او را گرم و صمیمانه پذیرا باشیم و امکان استراحت و آرامش او را فراهم نماییم. 3- تواضع و فروتنى؛ تواضع زن در برابر شوهر و منت‏نگذاشتن بر وى نه تنها مایه شکست و سقوط او نمى‏شود بلکه باعث نفوذ بیشتر او در قلب شوهرش مى‏شود. 4- آرایش و خودآرایى؛ زن با آرایش و خودآرایى و مرتب کردن سر و وضع خود و پوشیدن لباس زیبا براى همسر خود موجب دلبستگى بیشتر شوهر به همسر خود و جلوگیرى از برخى انحرافات همچون تنوع‏طلبى‏ها، چشم‏چرانى‏ها و اظهار عشق و علاقه به دیگر زنان خواهد شد. 5- کمک‏کار همسر بودن؛ در تحصیل علم، کسب مال براى امرار معاش و در موقعیت‏هاى مختلف و گرفتارى‏ها و مشکلات زندگى به شوهر خود کمک کند و او را تشویق کرده و او را تسکین و دلگرمى دهد. 6- بیش از توان و قدرت مالى همسر نباید از وى تقاضا کرد. پیامبر مى‏فرماید: بهترین زن زنى است که در هزینه زندگى معقول باشد و با شوهر رفیق و مدارا کند. او را بر انجام کارى که قدرت ندارد وادار نکند و او را شرمسارش نسازد. بنابراین زن نباید توقعات بیجا و خارج از استطاعت زندگى همسرش داشته باشد که موجب زحمت و ملال شده. 7- نشان ندادن رنج و زحماتى که در زندگى مشترک متحمل مى‏شود. در نزد مردان زنانى بیشتر ارزشمنداند که متحمل، پاک‏باز، صبور و بردبار باشند نه زنانى که جزع و بیتابى مى‏کنند و گاه رنج و درد خود را کوهى نشان مى‏دهند. آنچه بیان شد کلیاتى و مختصرى از وظایف اخلاقى و انسانى زن و شوهر نسبت به یکدیگر بود ولى براى شناخت بهتر و بیشتر در این زمینه مطالعات گسترده‏ترى داشته باشید. در این زمینه ر.ک: 1- آیین همسردارى، آیت‏الله امینى 2- تشکیل خانواده در اسلام، دکتر على قائمى 3- بهشت خانواده، دکتر سید جواد مصطفوى