فرق بین لعن و نفرین چیست؟

پاسخ : آنچه در قرآن و روایات و زبان عرب استعمال مى‏شود واژه‏ى لعن است که به معناى دورى از رحمت خدا است و این درست نقطه مقابل رحمت و صلوات است. و نفرین در واقع معناى فارسى لعنت است یعنى وقتى کسى را در زبان فارسى نفرین مى‏کنند گاه مى‏گویند «نفرین بر او «از رحمت خدا دور باد» و گاه مى‏گویند مُرده باد ـ مرگ بر او ـ خدا او را ذلیل کند یا فقیر کند و امثال آن… البته در زبان عرب هم همین طور است مثل «تبّت یدا ابى لهب و تب؛ بریده باد دو دست ابو لهب». پس لعن و نفرین با یکدیگر فرقى ندارند و از نظر حکم گاهى لعن و نفرین حرام و گاهى جائز و گاهى حتى مستحب مى‏باشد و موارد آن نیز در روایات و آیات مشخص گردیده است. پس مسأله نفرین علاوه بر روایات در آیات قرآنى نیز مطرح شده است: «الا لعنه اللّه‏ على الظالمین؛ همانا لعنت خدا بر ستمگران باد»، V}(هود، آیه 18).{V «فبما نقضهم میثاقهم لعنّاهم وجعلنا قلوبهم قاسیه؛ پس به [سزاى] پیمان‏شکستنشان لعنتشان کردیم و دلهایشان را سخت گردانیدیم»، V}(مائده، آیه 13).{V «ان اللّه‏ لعن الکافرین و اعدلهم سعیرا؛ خدا کافران را لعنت کرده و براى آنهاآتش فروزانى آماده کرده است»، V}(احزاب، آیه 64){V. «ان الذین یؤذون الله و رسوله لعنهم الله فى‏الدنیا والاخره؛ بى‏گمان، کسانى که خدا و پیامبر او را آزار مى‏رسانند خدا آنان را در دنیا و آخرت لعنت کرده و برایشان عذابى خفت‏آور آماده ساخته است»، V}(احزاب، آیه 57).{V هم‏چنین در آیات دیگر قرآن خداوند کسانى را که تهمت ناروا به زنان پاکدامن مى‏زنند V}[نور، آیه 23]{V، قوم عاد را که حتى خداوند مرگ براى آنان خواسته استV}[هود، آیه 60]{V، فرعونیان را V}[هود، آیه 99 – قصص، آیه 42 ]{V برخى از قوم یهود را V}[نساء، آیه 46]{V، منافقان را V}[توبه، آیه 68]{V و مشرکان را V}[فتح، آیه 6]{V و… لعن کرده و آنها را نفرین نموده است. روایات گوناگونى نیز از حضرت رسول(ص) وارد شده است که با لحن‏هاى گوناگون، افرادى را لعن فرموده و آنها را با این واژه نفرین کرده است. از جمله خورنده ربا، موکل و شاهدین و کاتبین ربا V}[میزان‏الحکمه، مرکز النشر مکتب الاعلام الاسلامى، قم، چاپ اول، 1363 ش، ج 8، ص 508، ح 17962]{V، کسى که میان مادر و فرزندش جدایى بیندازد [همان، ح 17963 ]مردى را که لباس زن بپوشد V}[همان، ص 509، ح 17965]{V و… اتفاقا این سه روایت که در اینجا مطرح شد از طریق اهل سنت نقل شده و در کتب روایى اهل سنت آمده است. بنابراین ما مسلمانان اعم از شیعه و سنى معتقدیم که بر طبق آیات قرآن و سیره رسول خدا(ص)، نفرین در فرهنگ اسلامى وجود دارد. اما آنچه که مهم است این نکته مى‏باشد که ملاحظه کنیم مدار و محک این نفرین کجاست؟ با توجه به آیات قرآن و روایت نقل شده از رسول خدا(ص) برخى از افراد که مرتکب گناه بسیار بزرگ شده و با کردار ناپسند خود جامعه و نظام و کیان اسلامى را چه از لحاظ اخلاقى چه از حیث اجتماعى، سیاسى و اقتصادى به خطر انداخته و نسبت به پیامبر خدا(ص) و رسالت او بى‏ادبى و دشمنى مى‏کنند، مستحق نفرین مى‏باشند. بنابراین در امور مهم و خطیر و کلان هیچ ایرادى ندارد که مرتکب آن نفرین و لعن شود. اما در امور غیر مهم و جزئى که لطمه‏اى به مسائل اخلاقى، اجتماعى و سیاسى جامعه اسلامى نمى‏زند و هم‏چنین نسبت به برخى افراد همچون مؤمنان و دوستان، نفرین نهى و منع شده است، از این رو در برخى روایات که نفرین مذمت شده است با توجه به سیاق آنها و روایات دیگرى که نفرین را امرى حسن و جایز تلقى کرده است، مقصود نفرین به افراد خاص و مرتکبان خطاهاى بزرگ و اجتماعى مى‏باشد. V}در این باب نگا: بحارالانوار، ج 72، باب 106 و 107 {V P}نقض میثاق و شکست توبه‏ها{E} موجب لعنت شود در انتها{P P} نقض توبه و عهد آن اصحاب سبت{E} موجب مسخ آمد و اهلاک و مقت{P P} پس خدا آن قوم را بوزینه کرد {E}چون که عهد حق شکستند از نبرد{P V}(مثنوى، دفتر پنجم، ابیات 2593 – 2591){V