دلت پاک باشه
پرسش : آنچه مهم است دل پاک است، چگونه عبادت در حال خستگى با (لا اکراه فىالدین) سازگار است؟
پاسخ : در پاسخ باید گفت، اگر چه دین اسلام، دین سهله و سمحه (آسانى و چشمپوشى) مىباشد، اما دین نظم و انضباط و هدفمندى نیز مىباشد. منظور از «آسانى» آن است که وظیفهاى خارج از طاقت بشر و یا سخت غیرقابل تحمل، براى آدمى تعیین نفرموده است. چنان که در قرآن مجید مىخوانیم: {A{/Bلا یُکَلِّفُ اَللَّهُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَها{w1-6w}{I2:286I}/}A} {V(سورهى بقره (2) ، آیهى 286)V}؛ {Mخداوند هیچکس را جز به قدر توانایىاش تکلیف نمىکندM}». و در آیهى دیگر مىخوانیم: {A{/Bوَ ما جَعَلَ عَلَیْکُمْ فِی اَلدِّینِ مِنْ حَرَجٍ{w9-16w}{I22:78I}/}A} {V(سورهى حج (22)، آیهى 78)V} {Mو در دین بر شما سختى قرار نداده استM}». و منظور از سمحه و چشمپوشى آن است که خداوند، غفلتهاى ناخواسته و لغزشهاى کوچک آدمى را نادیده مىگیرد، نه گناهان بزرگ و زشتىهاى آشکار او را. در قرآن مجید مىخوانیم: {A{/Bاَلَّذِینَ یَجْتَنِبُونَ کَبائِرَ اَلْإِثْمِ وَ اَلْفَواحِشَ إِلاَّ اَللَّمَمَ إِنَّ رَبَّکَ واسِعُ اَلْمَغْفِرَهِ{w1-12w}{I53:32I}/}A} {V(سورهى نجم (53)، آیهى 32)V}؛ «{Mآنان که از گناهان بزرگ و زشتکارىها -جز لغزشهاى کوچک خوددارى مىورزند، پروردگارت [نسبت به آنها] فراخ آمرزش استM}». بنابراین، عمل به واجبات و ترک محرمات، حداقل وظایفى است که براى همگان قابل تحمل و لازم الاجراء است؛ اگر چه گاهى با خستگى و سختى توأم باشد. البته نکتهى مهم در پاسخ به سؤال فوق آن است که؛ براى کسى که به آثار عبادت براى رشد در دنیا و ثواب در آخرت، آگاهى یافته، اکراه حقیقى و عدم میل کامل، مصداق ندارد. در آیهى شریفهى مورد بحث، علت اساسى عدم اکراه و اجبار در دین را، آشکار شدن راه حق و هدایت از راه باطل و گمراهى براى آدمى دانسته است. {V(ر.ک: المیزان، ذیل آیهى 256 بقره و تفسیر روحالمعانى، ذیل آیه)V}. {A{/Bقَدْ تَبَیَّنَ اَلرُّشْدُ مِنَ اَلْغَیِ{w5-9w}{I2:256I}/}A} {V(سورهى بقره (2) ، آیهى 256)V}؛{M «همانا راه از بىراهه به خوبى آشکار شده استM}». البته عبادت در حال خستگى و بدون نشاط، آثار و فواید کامل را ندارد؛ امّا ترک آن، آدمى را به رهایى از دین و بىبرنامگى در زندگى گرفتار مىسازد.