آیا نسل پدر و مادر در تربیت فرزندان تاثیر دارد؟

پاسخ : به طور کلی دو دسته عوامل هستند که در شکل گیری شخصیت انسان نقش قابل توجهی دارند یکی عوامل وراثتی و دیگری عوامل محیطی , و مهمتر از عوامل محیطی و وراثتی افعال اختیاری , اراده و به عبارتی دیگر خود انسان است که در شکل گیری شخصیت خود نقش اساسی دارد برای روشن شدن مطلب بطور اجمال تائثیر عواملی که به آنها اشاره شد مورد بررسی قرار می دهیم : الف . نقش عوامل وراثتی : از هنگامیکه نطفه منعقد می شود یعنی اسپرماتوزئید با تخمک (اووم ) ترکیب می شوند بسیاری از صفات ارثی از طریق ژنها از والدین و اجداد گذشته منتقل می شوند از جمله ی این ویژگیهایی که از همان ابتدا تعیین می شود جنسیت یعنی مرد یا زن بودن است به دنبال آن ویژگی های دیگری مانند رنگ پوست , قد, قیافه , رنگ موها از جمله اموری است که تحت تائثیر ژنها و عوامل وراثتی است البته عوامل محیطی نیز در میزان این تائثیرپذیری از والدین نقش دارد گاهی اوقات شرایط محیطی ممکن است زمینه ی تائثیرپذیری را بیشتر فراهم کند در نتیجه فرزندی خیلی شبیه به والدین باشد و گاهی اوقات نیز برعکس خواهد شد یعنی عوامل محیطی و شرایط زندگی زمینه ی این تائثیرپذیری را به حداقل می رساند و فرزندان شباهت کمتری به والدین دارند. طبیعی است که این تاثیراتی که فرزند از والدین پذیرفته در شکل گیری شخصیت او نقش دارد البته در حد اقتضائ نه به عنوان علت تامه یعنی این تائثیرات زمینه ی بوجود آمدن بعضی ویژگیها را در انسان بیشتر فراهم می کند و هرگز به معنای این نست که سرنوشت انسان فقط و فقط به این تائثیرات وراثتی گره خورده باشد. ب . تائثیر عوامل محیطی : شکی نیست که عوامل محیطی مانند محیط جغرافیایی , آب و هوا, تغذیه و همچنین عواملی مانند خانه و مدرسه , کوچه , معلم , دوست , آداب و رسوم اجتماعی , عقاید حاکم بر خانواده و جامعه , مسائل اجتماعی , فرهنگی , اقتصادی و حتی سیاسی از جمله عوامل محیطی هستند که در شکل گیری شخصیت انسان تائثیر دارند مثلا” دوست آنقدر تائثیر دارد که بسیاری از افراد گمراه در روز قیامت با ندامت و پشیمانی می گویند ای کاش با فلان کس دوست نشده بودم چه اینکه سرنوشت مرا با افکار و رفتارش تحت تائثیر قرار داد و بهمین ترتیب سایر مواردی که ذکر شد همه ی اینها در رفتار افکار و عقاید و شخصیت انسان موئثر هستند. ج . نقش خود انسان : گرچه عوامل محیطی و وراثتی و تعامل آنها با یکدیگر نقش بسیار چشمگیری می تواند بر رفتار و افکار و شخصیت انسان داشته باشد اما اراده و اختیار خود انسان نیز در انتخاب بسیاری از عوامل محیطی نقش بسزایی دارد مثلا” انتخاب دوست , همسر بعنوان شریک تائثیرگذار زندگی , محل انتخاب زندگی , گرایش ها و بینش های خود انسان در واقع نقش اصلی را ایفا می کنند به عبارت دیگر این خود انسان است که می تواند به عوامل وراثتی و محیطی جهت دهد و زمینه بروز و ظهور و شکوفایی آنها را فراهم کند یا اینکه تائثیر آنها را به حداقل برساند. بنابراین هر چه شناخت و معرفت انسان و همچنین عقاید و افکار او کاملتر و صحیحتر و از انسجام منطقی بیشتری برخوردار باشد بهتر می تواند از امکانات زیستی و محیطی استفاده کند بنابراین والدین و نسل و تبار هم به عنوان عوامل وراثتی و هم به عنوان عوامل محیطی می توانند نقش موئثر در شکل گیری شخصیت فرزندان داشته باشند ولی این تائثیرگذاری جلوی اختیار و اراده ی خود انسان را نمی گیرد بلکه انسان بر اساس عقل و فطرت الهی خود می تواند زمینه های مثبتی که از طریق وراثت و محیط برای او فراهم شده بخوبی از آن استفاده کند و زمینه های منفی که احیانا” آن عوامل بوجود آورده اند نگذارد به فعلیت برسند و روی او تائثیر بگذارند مثلا” فرزندی که والدین او اهل ارزشهای دینی و الهی نیستند می تواند با انتخاب دوستانی مناسب و راه پیدا کردن به مراکز فرهنگی مانند مسجد, بسیج , کانونهای فرهنگی – مذهبی مسیر خود را از مسیر والدین جدا کند و راه صحیح را در پیش گیرد البته انجام چنین کاری نیاز به همت و تلاش و کوشش فراوان دارد و بالعکس فرزندی از والدین بسیار خوب بوجود آمده می تواند با انتخاب دوستانی ناباب موجبات بدبختی و شقاوت خود را فراهم کند.