چکار کنم که لقمه حرام گذشته در من اثر نکند؟

پاسخ : تأثیر لقمه حرام در حد زمینه و شرط است نه علت تامه؛ یعنى آن که زمینه را براى برخى گرایش‏هاى ناروا فراهم مى‏کند نه آن که از انسان سلب اختیار کند. چه بسا فرزندى که از پدر و مادر کافر به وجود مى‏آید ولى راه خیر در پیش مى‏گیرد، چون با اختیار و فطرت خویش به سوى کمال حرکت مى‏کند بنابراین شما نیز مى‏توانید با اختیار و معرفت خویش آن نقیصه را جبران کنید. مسلما مراقبت شما جبران گذشته‏ها را خواهد کرد و خداوند نیز هم آمرزنده است و هم جبران کننده. آنچه مسلم است این است که عنصر وراثت در شخصیت انسان مو ثر است اما این تا ثیر به حدى نیست که اختیار را از انسان سلب کند بلکه تنها مسیر رسیدن به کمال معنوى را نزدیک یا طولانى مى‏کند. به عبارت دیگر آهنگ و میزان گرایش به سمت نیکیها و بدیها را کمتر یا افزونتر مى‏سازد و در نتیجه کسى که با وجود چنین عواملى راه درست را در پیش گیرد از پاداش افزونترى بهره‏مند خواهد شد زیرا با دشوارى و تلاش بیشترى این راه را پیموده است. با توجه به آیه 27 سوره آل عمران که مى‏فرماید : «تخرج الحى من المیت و تخرج المیت من الحى ؛ خداوند زنده را از مرده و مرده را از زنده خارج مى‏سازد» مى‏توان گفت که وراثت آزادى را از انسان نمى‏گیرد زیرا چه بسا انسانهاى زنده دل که از انسانهاى مرده دل پدید آیند و برعکس V}(تفسیر نمونه ذیل آیه){V اما این که گفتید پدرتان ربا میگیرد این مسا له دو صورت دارد صورت اول آنکه شما یقین ندارید به اینکه آنچه از وسایل و امکانات که استفاده مى‏کنید از حرام گرفته باشد فقط احتمال مى‏دهید که شاید این اموال پدر حرام باشد در این صورت شما مى‏توانید از امکانات استفاده کنید و بر شما حلال است و هیچ مشکل شرعى ندارد و چون شما به حکم شرعى مجاز به استفاده از آنها هستید انشا الله گرفتار آثار سو نیز نخواهید شد. صورت دوم اینکه شما یقین داشته باشید که دقیقا همان مال خاصى که شما از آن استفاده مى‏کنید مورد ربا است. در این صورت باید احتیاط کرد و مصرف نکنید البته به چنین یقینى رسیدن کار مشکلى است و بر شما هم لازم و واجب نیست تحقیق کنید که آیا این مورد مورد ربا مى‏باشد یا خیر بنابر این در این مسا له خیلى نگران نباشید. در هر صورت اگر یقین به مخلوط به حرام بودن مال باشد، اگر صاحب آن را نمى‏شناسید به مقدار مال حرام که مخلوط شده «رد مظالم» به فقیر بدهید و خمس مقدارى را که مصرف مى‏کنید نیز بپردازید.