چرا بر مهر و خاک سجده می کنیم؟

پاسخ : در مورد سجده روایت گردیده است: که در زمان پیامبر (ص) همه بر خاک کف مسجدالنبى سجده مى‏کردند و براى عدم تأذّى از خشونت سنگریزه‏ها و نیز براى تسطیح آن، ماسه نرم ریخته بودند؛ نیز براى جلوگیرى از سوزش در تابستان‏ها در محل سجده حصیر مى‏گذاشتند. این مطلب با مبانى فقهى شیعه نیز کاملاً سازگار است؛ زیرا مهر از نظر فقهى موضوعیت ندارد؛ بلکه تسهیل کننده دسترسى به خاک است. در روایت صحیحه هشام بن حکم – که همه فقها طبق آن فتوا داده‏اند – آمده است : «انه قال لابى عبداللّه‏ – علیه السلام – : اخبرنى عما یجوز السجود علیه و عما لایجوز، قال: السجود لایجوز الاعلى الارض او على ما انبتت الارض الا ما اکل او لبس. فقال له: جعلت فداک ما العله فى ذلک؟ قال: لان السجود خضوع للّه‏ – عز و جلّ – فلا ینبغى ان یکون على ما یؤکل و یلبس؛ لأن ابناء الدنیا عبید ما یأکلون و یلبسون، والساجد فى سجوده فى عباده اللّه‏ – عز و جلّ – فلا ینبغى ان یضع جبهته فى سجوده على معبود ابناء الدنیا الذین اغترَوا بغرورها ؛ هشام از حضرت امام صادق(ع) پرسید: مرا آگاه ساز بر چه سجده رواست و بر چه ناروا. فرمودند: سجده تنها بر زمین و آنچه مى‏روید جایز است، جز آنچه که پوشیدنى و خوردنى است. باز پرسید: فدایت شوم! فلسفه آن چیست؟ فرمودند: زیرا سجده خضوع در پیشگاه خداوند – عز و جل – است، پس نشاید که بر پوشیدنى و خوردنى انجام گیرد؛ زیرا دنیا گرایان بنده خوردنى‏ها و پوشیدنى‏هایند، و سجده‏گر در سجده‏اش خداى را پرستشگر است. لاجرم نشاید که پیشانى خود برمعبود دنیا گرایان – که فریفته فریبایى آنند – بسایند» ، V} (وسائل الشیعه، ج 3 ، باب 1 ، من ابواب مایسجد علیه، ح 1){V. از آنچه گذشت، روشن مى‏شود که بودن مهر مهم نیست و مى‏توان بر زمین و هر چه از آن مى‏روید غیر از خوردنى‏ها و پوشیدنى‏ها سجده کرد V} (مانند چوب درختان){V.