علت حرام بودن ربا چیست؟

پاسخ : 1- در حرمت ربا نصوص قطعی فراوانی وجود دارد ; از جمله آیه شریفه A}«احل الله البیع و حرأم الربا»,{A V}(بقره , آیه 27){V 2- پیرامون فلسفه تحریم ربا عمل و توجیهات مختلفی نقل شده است ; از جمله : نظریه غزالی : وی معتقد است پول دارای ارزش ذاتی نیست ; بلکه صرفا نقش ابزاری (dtnemortsnI) در جهت تسهیل مبادله دارد و از همین رو خود نمی تواند مولد ثروت باشد, زیرا ثروت از کار تولید می شود. بنابراین ربا (سرمایه قرار دادن نفس پول و انتفاع از آن ) به منزله استفاده از پول در غیر مجرایی است که برای آن ایجاد و خلق شده است. نظریه مارکس : وی رباخواری را استثمار اقتصادی خوانده است. نظریه شهید مطهری: دقیق ترین نظریه را در این باره استاد مطهری ارائه کرده است . دیدگاه ایشان برخلاف غزالی , مبتنی بر ماهیت پول نیست ; بلکه مبتنی بر ماهیت عقد و قرارداد قرض است . بنا بر دیدگاه شهید مطهری , پول نیز می تواند مولد ثروت باشد ; یعنی , وقتی پول و کار با هم توائم شد, سود حاصله نتیجه ترکیب آن دو است , نه کار به تنهایی . بنابراین نمی توان نقش پول در تولید ثروت را نادیده گرفت ; لیکن وقتی کسی پولی را به دیگری قرض داد, وام گیرنده مالک پول می شود و دین بر ذمه و عهده او است . از این رو اگر پول از بین برود, عین مال از بین رفته , ولی ذمه باقی است . بنابراین قرض گیرنده باید دین خود را ادا کند ; زیرا چیزی که تلف شده , در ملک وام گیرنده بوده است , نه در ملک وام دهنده و این برخلاف مضاربه است . چون در مضاربه پول در ملک صاحب اولی آن است و لذا می تواند در سود و ضرر آن شریک باشد ; ولی در قرض چون وام دهنده مالک عین پول نیست , بنابراین در سود و زیان آن هم شرکت ندارد. پس اگر پول , سود کلانی به همراه آورد در ملک وام گیرنده , نما و منفعت داشته است و چون نما تابع عین است , بنابراین سود آن نیز مال مالک بالفعل آن خواهد بود. البته ذمه هیچ تغییری نمی کند ; زیرا ذمه هیچ دفع در تولید ثروت ندارد و سود و زیانی به همراه نمی آورد. از این رو اگر وام دهنده چیزی اضافی طلب کند, در واقع چیزی را خواسته که هیچ مبنای حقوقی و توجیه اقتصادی ندارد.