احکام انتخابات

احکام انتخابات از نظر مراجع عظام تقلید

هر عمل و رفتار فردی یا جمعی که انسان انجام می دهد، از نظر فقهی دارای احکام، باید و نباید های است و چون انتخابات و رای دادن یک عمل فردی است و در سرنوشت سیاسی و اجتماعی تاثیر گذار است احکام مخصوص را دارد. به همین دلیل مقام معظم رهبری و مراجع عظام تقلید شرکت در انتخابات و رای دادن را واجب شرعی می دانند، و باید به فردی که مستحق است و اصلح می باشد رای داد. به همین علت ما در این پست میخواهیم  اول نظر همه مراجع عظام تقلید  را در مورد احکام انتخابات ذکر کینم و یپی به استفتائآت اختصاصی مراجع عظام تقلید می پردازیم:

انتخاب اصلح از نظر امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری:

انتخاب صالح یعنی انتخاب فردی متدین، با تقوا، ضدّ فساد، توانمند، با اخلاص و عالِم، دارای برنامه و کفایت لازم، مردمی، ساده‌زیست دوری خود و بستگانش از اشرافی‌گری.
کسی باشد، درد مردم را بدانند و خودشان از درد مردم احساس درد کنند.
کسانی با رأی ملت سر کار نیایند که در مقابل دشمنان بخواهند دست تسلیم بالا ببرند.
کسانی سر کار نیایند که دشمنان ملت ایران طمع بورزند که به وسیله‌ی آنها بتوانند صفوف ملت را از هم جدا کنند، مردم را از دینشان، از اصولشان، از ارزشهای انقلابی‌شان دور کنند.
مردم باید کسانی را انتخاب کنند که به کانونهای ثروت و قدرت متصل نباشند.
برای انتخاب نامزدها به کسانی و مجموعه هایی اعتماد کنید که از سر صفا و صداقت و علاقه مندی به انقلاب لیست داده اند.

احکام انتخابات از نظر مراجع عظام تقلید

وجوب انتخابات
آیا شرکت در انتخابات جمهوری اسلامی یک واجب شرعی است؟
همه مراجع:‌ شرکت درانتخابات نظام جمهورى اسلامى براى افراد واجد شرایط، یک وظیفه شرعى، اسلامى و الهى است و شرکت نکردن اگر موجب تضعیف نظام اسلامى شود، حرام است.(احکام انتخابات)

غیبت نامزد اتخابات
آیا بین نقد و ارزیابى عملکرد نامزد انتخابات با غیبت کردن از او تفاوت وجود دارد؟
همه مراجع: غیبت آن است که پشت سر مسلمان عیب پنهان او گفته شود ولی انتقاد و نقد، یعنی بررسی و تمیز دادن خوب از بد، انتقاد از نامزدهاى انتخاباتى در صورتى که در مقام مشورت براى رأى دادن به آنها باشد اشکال ندارد، ولى باید صفات و نقاط ضعفی را که مربوط به حوزه فعالیت او است، بیان نمایند، اما توهین، تحقیر و تهمت نسبت به مؤمن، حرام است.
تبصره: غیبت مربوط به مسایل زندگى شخصى است و انتقاد مربوط به مسایل کاری است. انتقاد غالباً با پیشنهاد همراه است، انتقاد را می‌توان جلوی روی فرد گفت اما غیبت را اغلب نمی‌توان گفت.
غیبت غالبا به خود فرد برمی‌گردد ولی انتقاد به فعل فرد برمی‌گردد، غیبت شخصیت فرد را در نزد مستمع و شنونده پائین می‌آورد ولی انتقاد فعل شخص را بررسی می‌کند، انتقاد باعث پیشرفت و غیبت باعث سقوط می‌شود.(احکام انتخابات)

جبران عدم شرکت در انتخابات
کسی که در گذشته در برخی از انتخاباتها شرکت نکرده آیا مرتکب حرام شده، راه جبرانش چیست؟
همه مراجع: هر عملی که موجب تضعیف نظام اسلامى که در برابر کفر و استکبار جهانی ایستاده است، شود به نفع اسلام و مسلمین نیست، بنابر این، اگر شرکت نکردن موجب تضعیف نظام جمهوری اسلامی باشد جایز نیست و حرام است. و برای جبران توبه و استغفار کنید و سعی کنید با شرکت در انتخابات بعدی گذشته را جبران نماید(احکام انتخابات)

اجازه شوهر در انتخابات
با توجه به این که زن جهت شرکت در انتخابات می‌بایست از منزل خارج شود آیا واجب است از شوهر اجازه بگیرد؟ و اگر شوهر به همسرش اجازه شرکت در انتخابات را ندهد یا رضایت نداشته باشد تکلیف زن چیست؟
آیات عظام: امام، خامنه‌ای، مکارم، فاضل: شرکت در انتخابات منوط به اذن شوهر نیست، بطور کلی لازم است همسر دائم جهت خروج از منزل رضایت شوهر را جلب کند اما از این قانون مواردی استثنا شده است مانند سفر حج، شرکت در انتخابات، فراگرفتن احکام اسلام، نجات نفس محترمه، مراجعه به طبیب. (احکام انتخابات)

اجازه پدر و مادر و انتخابات
پدرم کارگر یک کارخانه دولتی است چند ماهه حقوقشو نگرفته دوست نداره من تو انتخابات شرکت کنم ولی من خیلی دوست دارم شرکت کنم چی کار کنم؟

همه مراجع: شرکت در انتخابات یک وظیفه شرعی و ملی است، ولی باید دقت داشته باشید که در رفتار و امر به معروف نسبت به پدر و مادر، واجب است احترام ایشان مراعات شود و هرگونه بی‌احترامی حرام است، و باید با مراعات ادب در صحبت و گفتار نرم و ملایم آنها را به کار خیر دعوت کرد.
تبصره: در این موارد بهتر است خدمات و محاسن و کارهای انجام شده بیان شود همچنین فوائد انتخابات که نیروهای جدید جایگزن می‌شوند و برخی از مشکلات حل می‌شود و با عدم شرکت در انتخابات چیزی حاصل نمی‌شود، را متذکر شد. و باید توجه داشت که انتخابات مؤثرترین وسیله براى تحقق آرمانها است و هر چه بکاریم همان درو می‌شود.

تبعیت از رای همسر
اگر پدر و مادر یا همسر امر کنند که به فلان نامزد رای بده، ولی ما فرد دیگری را بهتر بدانیم، آیا باید تبعیت کرد؟
همه مراجع: هیچ کس حق تحمیل کاندیدای خود به دیگران را ندارد، و افراد در انتخاب کاندیدای مورد نظر خود آزادند و می‌توانند به هر فردی که از نظر خودشان اصلح است رای بدهند.(احکام انتخابات)

رای مخالف نظر ولی فقیه
اگر در انتخابات ریاست جمهوری و یا مجلس شورای اسلامی، برخی از کاندیداها ظاهرا بر معیارهای اعلامی توسط ولی فقیه انطباق بیشتری داشته باشند ولی مکلف با توجه به شناخت عمیق خود، برخی دیگر را اصلح بداند و به آنها رآی دهد، التزام عملی به ولایت فقیه را از دست داده است؟
همه مراجع: خیر، در مسائل مربوط به اداره کشور اسلامى و امورى که به عموم مسلمانان ارتباط دارد، نظر ولى امر مسلمین باید اطاعت شود. ولى در مسائل فردى محض، هر مکلفى باید از فتواى مرجع تقلیدش پیروى نماید و در انتخاب کاندیداها رأى دهنده باید تحقیق و جستجو کند و براساس تشخیص خودش عمل کند.
تبصره: البته اگر گروه یا اشخاص صلاحیت فرد یا افرادى را تشخیص دادند و از این تأیید براى رأى دهنده اطمینان حاصل شد، مى‏تواند به آنها رأى دهد.(احکام انتخابات)

رای مردم و حق الناس
اینکه گفته می‌شود رای مردم حق الناس است، به چه معنا است؟
باید توجه داشت ریاست جمهوری و نمایندگی مجلس و شوراءها، نوعی وکالت از جانب مردم است و اینها وکلای مردمند و هر فردی حق دارد که نامزد و وکیل مورد نظر خود را انتخاب کند، و این انتخاب با رای گیری صورت می‌گیرد که این رای از حقوق مردم و از مصادیق حق الناس است.(احکام انتخابات)

تبعیت از رای مرجع تقلید
اگر مرجع تقلید نسبت به دادن رأى به یک شخص خاص اظهار تمایل کند، آیا مقلد مى‏تواند بر خلاف آن عمل نماید؟
همه مراجع: بله، مکلف باید بر اساس تحقیق و تشخیص خود به فرد صالح، امین و داراى شرایط مقرر رأى دهد.
تبصره: رأى دادن به یک شخص خاص، جزء موضوعات شمرده مى‏شود و تقلید در تشخیص این نوع موضوعات، صحیح نیست، البته اظهار تمایل مرجع تقلید نسبت به دادن رأى به یک شخص خاص، می‌تواند یکی از راه های تشخیص اصلح باشد.(احکام انتخابات)

رای امام جماعت
اگر امام جماعتی در انتخابات ازکاندیدای غیر اصلح حمایت میکرد اقتدا بنمازش چه حکمی دارد؟
همه مراجع: اگر عادل باشد، اقتدا به ایشان مانعى ندارد.‌
تبصره: اشتباه در تشخیص اصلح مضر به عدالت نیست.(احکام انتخابات)

رای سفید
اگر در بین نامزدها فرد ایده آل ما حضور نداشته باشد، آیا می توانیم رای سفید بدهیم؟
همه مراجع: اگر رأی سفید دادن موجب تضعیف نظام اسلامی باشد، حرام است، و چناچه انسان بداند یا احتمال قوی بدهد که در میان نامزدهای موجود اگر کاندای بهتر را انتخاب نکند، افرادی بر مصادر حکومت خواهند نشست که اعمال خلاف شرع و مصالح حکومتی انجام می‌دهند و باعث ناراحتی و نارضایتی مومنین می‌گردند،شکی نیست که تلاش برای انتخاب اصلح بین موجودین از واجبات است. (احکام انتخابات)

صندوق رای مساجد
اگر صندوق رای گیری در مسجد باشد، آیا افراد جنب و زنان حائض می‌توانند در مسجد حضور یافته و رای بدهند؟ اگر تنها حوزه رای‌ گیری محل در مسجد باشد، چه؟

همه مراجع: رفتن جنب، حائض و نفساء به مسجد برای رای دادن و غیره، اگر به صورتی است که باید در مسجد توقف کند، جایز نیست و باید به جاهائی بروند که صندوق در غیر مسجد باشد.
تبصره: حیاط مسجد حکم مسجد را ندارد (مگر اینکه صیغه مسجدیت بر آن خوانده شده باشد) بنابراین اگر صندوق رای در حیاط مسجد باشد، جنب، حائض و نفساء، می‌توانند برای رای دادن به آنجا بروند.
شایان ذکر است نمازخانههای منازل، ادارات، کارخانجات، مدارس و مانند حکم مساجد را ندارند و جنب، حائض و نفساء، می‌توانند برای رای دادن به آنجا بروند.(احکام انتخابات)

صندوق رای امام زادگان
اگر صندوق رای گیری در حرم ائمه یا امامزگان (مثل حرم حضرت معصومه و حضرت عبدالعظیم و شاهچراخ) یا حسینیه‌ها، تکیه‌ها و گلزار شهداء باشد، آیا افراد جنب و زنان حائض می‌توانند برای رای دادن به آنجا بروند؟
همه مراجع: فقط روضه منوّره امامان علیهم السلام یعنی قسمتی که ضریح مقدّس و قبر مطهّر امام در آن قرار دارد بنابر احتیاط واجب حکم مسجد را دارند و جنب و حائض و نفساء نمی‌توانند در آن توقف کنند. ولی بقیه جاها یعنی رواقها و حیاطها و صحنهای متبرّکه حرم امامان و نیز تمام حرم امام زادگان، حسینیه ها، تکیه‌ها، مزار شهدا، قبرستان مؤمنین و مانند آن حکم مسجد را ندارند و جنب، حائض و نفساء، می‌توانند برای رای دادن به آنجا بروند.
تبصره: رواق‌ها و صحنهای متبرّکه و … حکم مسجد را ندارند، مگر جایی که مسجد بودنش ثابت باشد.
طبق نظر آقای بهجت: احتیاط واجب آن است که جنب و حائض از رواق‌های متصل به ضریح امامان هم عبور نکنند.(احکام انتخابات)

خرید و فروش آراء
اگر در قبال رای دادن به کاندیدی چیزی دریافت کنیم مشکلی دارد؟ حتی اگر آن کاندیدا نسبت به بقیه بهتر باشد؟
همه مراجع: خرید و فروش آراء جایز نیست.
تبصره: استفاده از امتیازات مختلف برای خریدن آراء در انتخابات اسلامی مطلقا جایز نیست و کسانی که از این راه کسب رآی کنند، مشروعیت آنها زیر سوال است و رای دهنگانی که با این امور به افرادی رای می دهند که صلاحیت ندارند نیز از نظر شرعی مرتکب خلاف شرع شده اند. اصولا توسل به این امور دلیل بر عدم صلاحیت است.(احکام انتخابات)

تعهد به نامزد خاص
اگر تعهد ببندیم و قسم بخوریم که به یک شخص خاص رای بدهیم، و بعدش پشیمان شویم و بخواهیم به دیگری رای بدهیم، آیا باید به آن عهد و قسم عمل کرد؟
همه مراجع: اگر آن فرد اصلح است باید به همان فرد رای بدهید اما اگر متوجه شوید که شخصى عالم‌تر و صالح‌تر و آگاه‌تر به جریان‌ امور، نیز آماده است که مسئولیت نمایندگى مردم را بپذیرد قول و تعهد مزبور اثر ندارد و اصلح را انتخاب کنید.(احکام انتخابات)

هدایای کاندیدها
خوردن شامهای انتخاباتی کاندیداها چه حکمی دارد؟ و اگر از این غذا خوردیم باید به همان نامزد رای داد و اگر نخواهیم به او رای بدهیم آیا آن شام حلال است؟
همه مراجع: خوردن غذای کاندیداها بخودی خود اشکالی ندارد و فردی که این غذا را میل کرده باید تحقیق نموده و به کاندیدای اصلح رای بدهد و خوردن این غذا تکلیفی نسبت به رای دادن به این کاندیدای مخصوص برای او نمی‌آورد.
تبصره: خوردن این غذا اشکالی ندارد مگر اینکه کاندیدا شرط کرده باشد که کسانی که از این غذا می‌خورند باید به من رای دهند، که در این صورت فقط کسانی که می‌خواهند به او رای دهند می‌توانند از آن غذا استفاده کنند.
هدایای تبلیغاتی مثل خودکار و کارت شارژ و لباس و غیره که بعضی کاندیدها در موقع انتخابات به مردم می‌دهند، همین حکم را دارد.(احکام انتخابات)

استفاده شخصی و تبلیغات
برداشتن وسایل تبلیغاتی کاندیدها مانند بنر و پوستر برای کارهای شخصی قبل از اتمام انتخابات چه حکمی دارد؟
همه مراجع: برداشتن بنر و پوسترها برای کار شخصی قبل از اتمام انتخابات، ضایع کردن حقوق کاندیدها است که از حق تبلیغات برخودار هستند و چون آنها از این تبلیغات اعراض نکردند، این کار جایز نیست.
تبصره: همه حق تبلیغات صحیح براى خود یا کاندیداهاى خود یا دیگران را دارند، و هیچ کس نمى‏تواند جلوگیرى از این حق نماید. و البته لازم است تبلیغات موافق مقررات دولت باشد.(احکام انتخابات)

آیات قرآن و تبلیغات انتخاباتی
چاپ و انتشار اسامی که الله دارند مانند یدالله یا عبدالله برای تبلیغات انتخاباتی و نیز استفاده از آرم جمهوری اسلامی، آیه الکرسی، چهار قل و ادعیه و زیارت عاشوراء در کاغذهای تبلیغاتی،چه حکمی دارد؟
همه مراجع: نوشتن و چاپ موارد ذکر شده اشکال ندارد، ولی واجب است که احکام شرعی آن‌ها را رعایت نماید و از بی احترامی و نجس کردن و مسّ بدون وضوی آن‌ها خودداری کند. (احکام انتخابات)

نوشتن رای دیگران
امروز در حوزه انتخاباتى پیرمردى می‌خواست تک رأى بدهد اما شخصى نام کس دیگرى را هم اضافه کرد در حالى که من این را میدانستم ولى سکوت کردم. حالا چکار کنم؟
همه مراجع: اینکار تخلف از قانون نظام اسلامی و همچنین خیانت در امانت است یعنی دو منکر را مرتکب شد، بر شما لازم بود با وجود شرایط نهی از منکر می‌کردید. (احکام انتخابات)

انتخابات و بیت المال
استفاده کردن از بیت المال و امکانات دولتی در انتخابات به نفع یا بر علیه نامزدی، چه حکمی دارد؟
همه مراجع: هیچ کس به هیچ وجهی، اجازه ندارد از اموال بیت المال و امکانات دولتی، در انتخابات به نفع یا بر علیه نامزدی استفاده کند.
تبصره: استفاده از اموال بیت المال بدون مجوز شرعی و قانونی جایز نیست و موجب ضمان است.(احکام انتخابات)

قانون و شروع تبلیغات
برگزاری نشستهای انتخاباتی، تبلیغات، جلسات پرسش و پاسخ، بیان دیدگاهها توسط کاندیداها از چه زمانی مجازست اگرقبل ازآن انجام شود خلاف قانون و حرامست؟
همه مراجع: در این امور باید قانون رعایت شود، و تخلف از قانون جایز نیست.
تبصره: مخالفت با قوانین و مقررات و دستورات دولت اسلامى که بطور مستقیم توسط مجلس شوراى اسلامى وضع شده و مورد تأیید شوراى نگهبان قرار گرفته‏اند و یا با استناد به اجازه قانونى نهادهاى مربوطه وضع شده‏اند، جایز نیست.

کثیر السفر و انتخابات

آقایان کاندیداها و اعضای ستاد تبلیغات آنها که برای تبلیغات چند روز پشت سر هم سفر می‌کنند آیا کثیر السفراند؟ نماز آنها در سفر چگونه است؟
همه مراجع: با توجه به مدت زمان تبلیغات، اگر قبل از این هم کثیر السفر بودند، الان نیز کثیر السفر محسوب می‌شوند، و نمازشان در مبداء و حین سفر و در مقصد سفر کامل است، و اگر قبل از این کثیر السفر نبودند، الان نیز کثیر السفر محسوب نمی‌شوند و نمازشان در سفر شکسته است.(احکام انتخابات)

معیار کثیر السفر

آیت الله خامنه‌ای: کسی که برای کار و شغل، مسافرت می‏کند اگر هر ده روز حداقل یک مرتبه سفر نماید چنین شخصی از سفر سوم در محل کار و بین راه و محل سکونت، نمازش تمام و روزه‌اش صحیح است.
آیت الله مکارم: در یکى از این چهار حالت، انسان کثیرالسفر مى‌شود ونماز و روزه‌اش در بین راه و مقصد کامل است: 1. در مدت زمان یک ماه، هر روز (هر چند بدون جمعه‌ها) رفت‌وآمد کند. 2. در مدت زمان 45 روز، 5 روز در هفته رفت‌وآمد کند. 3. در مدت زمان دو ماه و بیشتر، حداقل سه روز در هفته (یا 12 روز در ماه) رفت‌وآمد کند. 4. در مدت حداقل دو ماه و کمتر از دو سال، حداقل سه روز در هفته در جایى بماند.
آیت الله سیستانی: کثیر السفر به شخصی گویند که سه روز در هفته در مسافرت باشد و یا در ماه ده روز سفر برود ‌البته در ضمن دو یا سه سفر و بیشتر‌ و قصد ادامه این کار را برای مدّت قابل توجّهی داشته باشد؛ مثل مدّت شش ماه از یک سال یا اینکه در زمان دو سال یا بیشتر، هر سال مدّت سه ماه، را داشته باشد.
آیت الله صافی: افرادی که بخاطر شغلشان مسافرت می‌کنند، اگر در هر ده روز حدّاقل یکبار برای شغلشان سفر کنند به طوری که ده روز پی درپی در یک جا نمانند نه در وطن و نه در محل کار و حدّاقل تا سه یا چهار ماه چنین سفری ادامه داشته باشد، نمازشان تمام است.(احکام انتخابات)

مسئولیت انتخاب اشتباه
در صورتی که به شخصی رأی داده شود و بعداً ایشان آن طور که باید به احکام اسلامی عمل نکند و موجب نارضایتی گردد، آیا فرد رأی دهنده ، در محضر خداوند متعال مسئول خواهد بود یا خیر؟
همه مراجع: اگر بر طبق موازین شرعی عمل کرده است، یعنی به قدر کافی درباره‌ی نامزدها تحقیق کرده و با علم رای داده معذور است و مسؤول نخواهد بود اما اگر رای دادن از روی علم نبوده عذری نخواهد داشت و مسئول خواهد بود.(احکام انتخابات)

ثبت نام انتخابات
شخصی توانایی انجام مسئولیت را در خود می بیند، آیا خود را در معرض مسئولیت قرار دادن و ثبت نام در انتخابات بر او واجب است؟
بر کسانی که حقیقتاً خود را دارای شرایط برای خدمتگزاری به نظام اسلامی می دانند، واجب کفایی است.­ سایت مقام معظم رهبری
تکلیف گرایی منافاتی با دنبال نتیجه قانونی و شرعی بودن ندارد هر چند در انجام تکلیف تحقق نتیجه نیز مورد توجه است.(احکام انتخابات)

خمس و انتخاباتی
آیا این اجازه را داریم که خمس مال خود را در جهت منافع جریانات سیاسی خرج کنیم و در اختیار آنان بگذاریم ؟
هزینه کردن خمس در تبلیغات انتخابات بدون اجازه مرجع تقلید جایز نیست و این پول باید در اختیار مجتهد قرار گیرد تا صرفا صرف مسایل دینی شود.(احکام انتخابات)

افشای نامزد ها در انتخابات
آیا می توان در ایام انتخابات پرده از مبانی غلط فکری، اشتباهات و فساد سیاسی، مالی و یا حتی اخلاقی یک کاندیدا برداشت تا مردم به او رأی ندهند؟
در صورتی که در مقام مشورت برای رأی دادن به آنها باشد اشکالی ندارد ولی باید صفات آنها را بیان کرد نه توهین و مذمت و تحقیر و یا خدای نکرده تهمت به آن زده شود.(احکام انتخابات)

مقام معظم رهبری آیت الله خامنه ای (مدظله العالی)

1. آیا شرکت در انتخابات جمهوری اسلامی ایران شرعا واجب است و عدم شرکت حرام است؟
جواب: شرکت درانتخابات نظام جمهورى اسلامى براى افراد واجد شرایط، یک وظیفه شرعى، اسلامى و الهى است.

2.آیا شرکت در انتخابات جمهوری اسلامی ایران واجب عینی است یا کفایی؟
جواب: واجب عینى است.

3.در صورتی که به شخصی رأی داده شود و بعداً ایشان آن طور که باید به احکام اسلامی عمل نکند و موجب نارضایتی گردد، آیا فرد رأی دهنده، در محضر خداوند متعال مسئول خواهد بود یا خیر؟
جواب: اگر بر طبق موازین شرعی عمل کرده است، مسؤول نخواهد بود.

4.حکم رأی دادن سفید و بی نام چیست ؟ در صورت عدم شناخت و تحقیق ، یا تحقیق کافی و عدم وصول به نتیجه و تحیّر در انتخاب اصلح چطور؟
جواب: در هر صورت اگر رأی سفید دادن موجب تضعیف نظام اسلامی باشد، حرام است.

5.آیا سخن گفتن از اسرار شخصی و امور خصوصی و سرّی در برابر مردم جایز است؟
جواب: کشف و بیان امور خصوصی و شخصی در برابر دیگران اگر به نحوی مربوط به افراد دیگر هم باشد و یا موجب ترتّب مفسده شود جایز نیست.

6.در مورد مسائل کلان کشوری اطاعت از ولیّ فقیه چه صورتی دارد؟
جواب: در مسائل مربوط به اداره کشور اسلامی و اموری که به عموم مسلمین ارتباط دارد، نظر ولیّ امر مسلمین باید اطاعت شود. ولی در مسائل فردی محض، هر مکلفی باید از مرجع تقلید خودش پیروی نماید.

7.عدّه ای در برابر دیگران مبادرت به طرح کمبودها و ضعف هایی که در جمهوری اسلامی وجود دارد، می کنند، گوش دادن به این سخنان و حکایت ها چه حکمی دارد؟
جواب: واضح است هر عملی که موجب بدنام شدن چهره جمهوری اسلامی که در برابر کفر و استکبار جهانی ایستاده است، شود به نفع اسلام و مسلمین نیست. بنا بر این، اگر این سخنان موجب تضعیف نظام جمهوری اسلامی باشد جایز نیست.

8.ذکر کردن ظلم بعضی از مسئولین چه حکمی دارد؟
جواب: گزارش دادن ظلم مسئولین به مراکز و مراجع مسئول برای پیگیری و تعقیب، بعد از تحقیق و اطمینان نسبت به آن اشکال ندارد و حتّی اگر از مقدمات نهی از منکر محسوب شود واجب می‌ گردد، ولی بیان آن در برابر مردم وجهی ندارد، بلکه اگر موجب فتنه و فساد و تضعیف دولت اسلامی شود حرام است.

9.با توجه به این که زن جهت شرکت در انتخابات می‌بایست از منزل خارج شود آیا واجب است از شوهر اجازه بگیرد؟ و اگر شوهر به همسرش اجازه شرکت در انتخابات را ندهد یا رضایت نداشته باشد تکلیف زن چیست؟
جواب: شرکت در انتخابات منوط به اذن شوهر نیست.
10.با توجه به نزدیکی زمان انتخابات آیا دعوت بسیج از کاندیداها برای تبیین مواضع خود در مسجد اشکال دارد ؟
جواب: باید بر طبق قوانین و مقررات  نظام اسلامی عمل شود.

11.در ایام انتخابات جهت شناخت کاندیدای مناسب، می‌بایست نواقص و عیوب و امتیازات آنها را در گذشته و حال تفحص کرد تا فرد لایق را پیدا نمود، آیا صحبت کردن پشت سر کاندیداها برای انتخاب فرد اصلح، ‌ جایز است؟ ملاک چیست؟
جواب: در امور مربوط به انتخابات در حد مشاوره، اشکال ندارد.

12.حکم شرکت یا عدم شرکت در انتخابات سایر کشورها چیست؟ آیا در این حکم فرقی بین کشور اسلامی و غیر اسلامی و انتخابات رسمی کشوری و انتخابات غیر رسمی کوچک وجود دارد یا خیر؟ اگر فرق دارد، حکم هر کدام چیست؟
جواب: به طور کلى شرکت در انتخاباتى که موجب جلوگیرى از فساد و یا  فساد بیشتر شده و یا شرکت نکردن موجب تضعیف اسلام و مسلمین شود، واجب است.

آیت الله مکارم شیرازی (مدظله العالی)

1.مبانی فقهی اینکه گفته اید رای دادن وظیفه شرعی است، چیست؟
جواب: در جواب باید گفت آیا حفظ جان، مال، ناموس، دین و کشور واجب است؟ این از مسلمات است و باید اینها را حفظ کنیم و مقدمه واجب نیز واجب است.

2.مصرف خمس در مسایل سیاسی مانند انتخابات چه حکمی دارد؟
جواب: هزینه کردن خمس در مسایل سیاسی امثال تبلیغات انتخاباتی جایز نیست و این پول باید در اختیار مجتهد قرار گیرد تا صرفا صرف مسایل دینی، فرهنگی، حوزه های علمیه و مساجد شود. و ساختن مسجد با صرف پول خمس نیز تنها در مناطق محروم که بانی ساخت مسجد وجود ندارد، جایز است.

3.آیا شرکت نکردن در انتخابات از نظر دینی اشکال دارد و اگر اینگونه است سفید انداختن رأی چطور؟
جواب: شرکت نکردن در انتخابات جایز نیست و اگر به شخص خاصی اعتماد نکردید می توانید رأی سفید بدهید.

4.معنای لغوی، اصطلاحی و فقهی مصلحت چیست؟
جواب: مصلحت در فقه اهل سنّت مفهومی دارد، و در فقه مکتب اهل بیت(علیهم السلام)مفهومی دیگر. آنچه از نظر فقه شیعه قابل توجیه است، در سه محور خلاصه می شود: اوّل: آنچه مربوط به حفظ نظام و حکومت اسلامی است. دوّم: حفظ نظم جامعه بر اساس این دو نوع مصلحت بسیاری از احکام مستحدثه شکل می گیرد زیرا حفظ نظام و حفظ نظم جامعه از مهمترین اهداف اسلام است، که انحراف از آن جایز نیست. سوّم: آنچه مربوط به تعارض اهمّ و مهمّ است یعنی هرگاه دو مصلحت که مورد توجّه و قبول فقه اسلام است، در مقابل یکدیگر قرار گیرند، باید مصلحت اهمّ را ترجیح داد و مهمّ را فدای آن کرد. برای مثال در قسمت اوّل، می توان مسائل مربوط به انتخابات، شرایط ویژه رئیس جمهوری، و نمایندگان و انتخاب کنندگان را در نظر گرفت. و در قسمت دوّم، مسائلی مانند نظام بانکداری، و بخش مهمّی از نظام پولی، و مسائل اقتصادی امروز را، به عنوان مثال می توان ذکر کرد. و در قسمت سوّم محدود کردن پاره ای از معاملات، و صادرات و واردات کشور، که سلطه مردم را بر اموالشان محدود می سازد، ولی اهداف مهمّی را احیا می کند، مثال خوبی است.

5.اگر فرد اصلح در انتخابات احتمال رأی آوردنش کم باشد آیا می توان برای دفع فرد بدتر، به فرد بد رای داد؟ آیا حجت شرعی خواهیم داشت در نزد خدا؟ (البته منظور از فرد بد، فردیست که اصلح نیست و شانس رقابت با فرد بدتر را دارد)

جواب: در صورتی که بدتر بسیار خطرناک باشد و بد این خطرات را ندارد و رأی نیاوردن اصلح تقریبا مورد اطمینان باشد آنچه نوشته اید مانعی ندارد.
6.در چه مواردی اطاعت از شوهر واجب نیست؟
جواب: در مواردی اطاعت از شوهر لازم نیست که با انجام اموری مانند واجبات (حج واجب، صله رحم نسبت به پدر و مادر و برادر و خواهر و امثال آن به مقدار لازم)، فراگرفتن احکام اسلام مانند رفتن به مسجد و امثال آن، تهیه اجناس ضروری منزل در حالی که مجبور باشد، شرکت در انتخابات و راهپیمایی های ضروری و همچنین در مورد مراجعه به طبیب مخالفت کند.

7.انتخابات مجلس در پیش است. برای مثال بنده که هیچ کس را نمی شناسم و راه و روش تحقیق هم بلد نیستم چه راهی مناسب است تا انتخاب صحیح کند؟
جواب: شما می توانید از اشخاص آگاه و متدین و دلسوز کمک بگیرید و همچنین مطالعه سوابق ایشان می تواند به شما کمک کند.

8.در برخی از سایت های اینترنتی نقل شده است که بعضی از آقایان جهت تامین هزینه تبلیغات انتخاباتی از وجوهات شرعیه استفاده می کنند لذا از آن مقام محترم استدعا دارد که نظر مبارک خویش را در این ارتباط اعلام فرمایید که آیا استفاده از وجوهات شرعیه جهت تامین هزینه های انتخاباتی جایز است یا خیر؟
جواب: این کار مطلقا جایز نیست.

9.آیا می توان در ایام انتخابات پرده از مبانی غلط فکری، اشتباهات و فساد سیاسی، مالی و یا حتی اخلاقی یک کاندیدا برداشت تا مردم به او رأی ندهند؟

جواب: در صورتی که در مقام مشورت برای رأی دادن به آنها باشد اشکالی ندارد ولی باید صفات آنها را بیان کرد نه توهین و مذمت و تحقیر و یا خدای نکرده تهمت به آن زده شود.

10.می خواستم بدانم حرکت تخریب گرایانه برای تبلیغ انتخابات نمایندگی مجلس بدون هیچ گونه توهین، افترا، نشر اکاذیب و…جایز است یا خیر؟

جواب: تخریب دیگری نه در انتخابات و نه در غیر آن نه با نشر اکاذیب و اهانت و نه بدون آن جایز نیست.

11.آیا این مبنای فقهی صحیح است که شرعاً خطاها و گناه هایی که رئیس جمهور منتخب اینجانب در آینده مرتکب خواهد شد و فسادهای مترتب بر آن به عهده ی من خواهد بود؟ آیا این مساله می تواند بهانه عدم شرکت در انتخابات باشد؟
جواب: اگر به قدر کافی درباره شخص منتخب تحقیق شود، مسئولیتی درباره اعمال آینده او نخواهید داشت.

12.شنیده می شود برخی از کاندیداهای انتخاباتی جهت پیروزی در میدان انتخابات به طرق زیر اقدام به خرید آراء می نمایند: توزیع گوشی تلفن همراه و سیم کارت، پرداخت وجه نقد، توزیع غذای گرم، وعده امتیازات دولتی و غیر آن. شایان ذکر است که این وضعیت به گونه ای است که به سمت انتخابات سرمایه داری پیش می رود، و در صورتی که این امر واقعیت داشته باشد، با مشکل مواجه خواهیم شد. لذا از محضر مبارک حضرتعالی استدعا می شود به لحاظ روشن شدن عموم، فتوای مورد نظر را به صورت شفاف و روشن مرقوم فرمایند.
جواب: انتخابات اسلامی با انتخابات غربی مادی بسیار متفاوت است، استفاده از امور مالی و امتیازات مختلف برای خریدن آراء در انتخابات اسلامی مطلقاً جایز نیست و باید جداً از آن پرهیز کرد و کسانی که از این گونه طرق کسب آراء کنند، مشروعیت آنها زیر سؤال است، و رأی دهندگانی که با این امور به افرادی رأی می دهند که صلاحیت ندارند نیز از نظر شرعی مرتکب خلاف شرع شده اند. اصولاً توسل به این امور دلیل برعدم صلاحیت است. برادران و خواهران عزیز مراقب باشند سرنوشت نظام و کشورشان را با هیچ چیز مبادله نکنند و حتی در تبلیغات انتخاباتی خود از روش های غربی استفاده نکنند.

13.نظر شما در مورد کاندیدا شدن روحانیونی که قدرت راه یافتن به مجالس قانونگذاری را دارند و توسط مردم انتخاب می شوند چیست؟ در صورتی که اگر این روحانیون شرکت نکنند اشخاصی غیر متعهد به این مجالس راه پیدا می کنند و احکام غیراسلامی را تصویب می کنند.
جواب: ظاهر این است که شرکت آن روحانیون و افراد متعهد دیگر باشرایطی که گفتید واجب است.

14.لطفا نظرتان را راجع به مشارکت سیاسی زنان در کسب قدرت یعنی گرفتن پست های وزارت و ریاست جمهوری در جمهوری اسلامی ایران از نظر شرعی بیان کنید.
جواب: قانون اساسی ما که به امضای گروهی از مجتهدین رسیده و امام راحل نیز آن را امضا نموده منعی از آنها نکرده مگر در موارد بسیار محدود.

15.اگر تا زمان انتخابات هیچ شخص خاصی را برای رای به او پیدا نکنیم تکلیف چیست؟ آیا با رای سفید تکلیف از ما ساقط می گردد؟
جواب: در فرض سوال، رای سفید بدهید.

16.حکم جنابعالی در مورد کسانی که در انتخابات در راستای شناساندن خود به مردم از امکانات بیت المال استفاده کرده اند، چیست؟
جواب: بیت المال مصارف خاصّی دارد، که باید در آن مصرف گردد.

17.انتقاد از کاندیداتورها و بیان نکات منفی آنها در جمع یا بین دو نفر چه حکمی دارد؟
جواب: در صورتی که در مقام مشورت برای رأی دادن به آنها باشد اشکال ندارد، ولی باید صفات آنها را بیان کرد نه توهین و مذمّت و تحقیر و یا خدای نکرده تهمت به آنها زده شود.

18.انتخابات مجلس در پیش است. برای مثل منی که هیچ کس را نمی شناسد و راه و روش تحقیق هم بلد نیست چه راهی مناسب است تا انتخاب صحیح کند؟
جواب: شما می توانید از اشخاص آگاه و متدین و دلسوز کمک بگیرید و همچنین مطالعه سوابق ایشان می تواند به شما کمک کند.

19.حکم شرعی تخریب کاندیدای ریاست جمهوری که مورد تایید شورای نگهبان قرار گرفته، چیست؟
جواب: این کار جایز نیست.

20.آیا شرکت نکردن در انتخابت معصیت و گناه است؟
جواب: آری، ترک آن بدون عذر شرعی جایز نیست.

21.در بعضی از کشورهای اسلامی قانون جدیدی وضع شده است که طبق آن، غیر مسلمانان در انتخابات می توانند دو بار رأی دهند یعنی آنها هم می توانند با مسلمانان رأی بدهند و هم با غیرمسلمانان. طبق فقه جعفری آیا می شود به غیرمسلمانان چنین حقّی داد؟
جواب: نباید غیرمسلمانان امتیازی بر مسلمین داشته باشند، مگر این که ضرورتهایی در کار باشد.

22.آیا این مبنای فقهی صحیح است که شرعاً خطاها و گناه هایی که رئیس جمهور منتخب اینجانب در آینده مرتکب خواهد شد و فسادهای مترتب بر آن به عهده ی من خواهد بود؟ آیا این مساله می تواند بهانه عدم شرکت در انتخابات باشد؟
جواب: اگر به قدر کافی درباره ی شخص منتخب تحقیق شود، مسئولیتی درباره ی اعمال آینده او نخواهید داشت.

23.آیا کسی که به هر رئیس جمهوری رای داده الان در تمام اعمالش با او شریک است؟ (یعنی در ثواب و گناه او شریک می باشد؟)
جواب: اگر پس از تحقیق همه جانبه و مشورت با اهل اطلاع به فرد مومن و متعهد و اصلح رای بدهید مسئولیتی در قبال اعمال بد او ندارید، ولی امر به معروف و نهی از منکر را فراموش نکنید.

آیت الله صافی گلپایگانی (مدظله العالی)
1.نظر حضرتعالی در مورد رأی دادن در انتخابات مجلس شورای اسلامی و ریاست جمهوری چیست؟
جواب: باید مردان متدین و صالح که کفایت محافظت از قوانین اسلام و حقوق ضعفاء و شؤن جامعه اسلامی را داشته باشند انتخاب شوند.

2.کسی که شناخت کامل نسبت به نامزدهای ریاست جمهوری یا نمایندگان مجلس ندارد و تنها اطلاع او بر اساس پوسترهای تبلیغاتی است می تواند به چنین شخصی رأی بدهد؟
جواب: به مردی که به او شناخت کامل و لازم دارد رأی بدهد. والله العالم.

 

منابع:
پایگاه مقام معظم رهبری
پایگاه آیت الله مکارم شیرازی
پایگاه حوزه نت