برنامه عملی خودسازی و سیر و سلوک
برنامه عملی خودسازی و سیر و سلوک
پرسش:
یک برنامه عملی جهت خودسازی و سیر و سلوک میخواستم؟
پاسخکده : تقرب الهی و رسیدن به درجات بالا نزد خداوند متعال، لازمه اش در اولین گام خودسازی است .
انسان اگر خودسازی و تهذیب نفس کرده باشد می تواند در صحنه مبارزه با نفس که همان جهاد اکبر است پیروز باشد و الا نمی تواند تقرب الهی را کسب نماید و همواره در این مسیر درگیر هوای نفس و شهوات نفسانی خواهد شد . جهت مطالعه در زمینه خودسازی به مقاله خودسازی و تهذیب نفس مراجعه کنید.
درادامه بعد از خود سازی و تهذیب نفس انسان باید برنامه ریزی روزانه داشته باشد در این راستا به روایت معصومین اشاره می نماییم.
امام موسی کاظم (علیه السلام) می فرماید: «بکوشید که اوقات شما چهار قسمت باشد؛
بخشی را برای مناجات با خدا، بخشی را برای کار و زندگانی و معاش ؛ قسمتی را برای معاشرت با افراد مورد اعتماد که عیوب شما را به شما می فهمانند و از صمیم قلب به شما اخلاص می ورزند . قسمتی از وقت تان را نیز اختصاص دهید به بهره وری از لذت های حلال» و در پایان حضرت می فرماید: « به وسیله بخش آخر است که بر انجام وظایف آن سه بخش نیز توانا می شوید.»
اگر بخواهیم از سخن گهربار امام معصوم بهره بیش تری ببریم و راهکارهای عملی مناسبی را برگیریم ،باید بخش های چهارگانه گفتار و توصیه امام را تبیین کنیم. همان طور که بیان شد امام اوقات شبانه روزی را به چهار قسمت تقسیم می کند.
یک قسمت مربوط به امور عبادی می شود که تقریبا مشترک بین همه سطوح سنی نوجوان، جوان، میان سال و پیر می باشد . منظور از عبادات همان نمازهای یومیه واجب و مستحبات مانند خواندن ادعیه، تلاوت قرآن و تدبر و تفکر در محتوای کلام الهی و کلا پرداختن به امور معنوی و عبادی است.
اما قسمت دوم که امام می فرماید بخشی از وقت خود را صرف کار و زندگانی و معاش کن، این قسمت در هر زمانی متناسب شغل و حرفه و نیازها است.
قسمت سوم که امام می فرماید قسمتی از وقت خود را صرف معاشرت با افراد قابل اعتماد کن، بسیار مهم است زیرا معاشرت با مردم می تواند شامل صله ارحام ، رفتن به ملاقات دوستان و اقوام ، تبادل افکار و تجربه ، فعالیتهای گروهی علمی و غیر علمی باشد.
قسمت چهارم این که امام می فرماید: بخشی از وقت خود را صرف لذات حلال کن . مهم تر این که امام می فرماید: اگر از بخش چهارم بهتر استفاده کنید، روی بهره برداری سه بخش دیگر نیز تأثیر می گذارد. طبیعی است که انسان نیازها دارد که باید به موقع تأمین شود و گرنه نیرو و توان برای ادامه کار و حرکت به سوی موفقیت امکان پذیر نیست. از جمله این لذات حلال خواب، استراحت، تفریح، غذا خوردن، … می باشد. بنابراین باید برنامه کاری و اوقات شبانه روزی خود را به گونه ای طراحی کنیم که خواب به اندازه کافی و تفریح و ورزش به خوبی در آن لحاظ شده باشد. به غذا و وعده های غذا، سالم بودن و مغذی بودن آن و حلال بودن آن اهمیت بدهیم. اگر کسی سخن گهربار امام را سرلوحه زندگی خود قرار دهد، به همه امور زندگی خود می تواند بپردازد . از اوقات شبانه روزی خود و همچنین امکاناتی که در اختیار دارد، اعم از امکانات مادی و معنوی بیش ترین بهره را می تواند ببرد . به سر منزل مقصود که همان قرب و رضوان الهی است دست یابد.
درباره اهمیت نظم امیرمؤمنان علی(ع) در بستر شهادت به امام حسن و امام حسین‌فرمود: شما ، و تمام فرزندان وخاندانم و کسانی را که این وصیّت به آن‌ها می‌رسد، به ترس از خدا و نظم در امور زندگی و ایجاد صلح و آشتی در میان شان سفارش می‌کنم.
البته اسلام خطوط کلی را ترسیم کرده است و هرکس به مقتضای امکانات و استعداد های خود باید برنامه ریزی نماید.
لذا برای شروع به هیچ عنوان نیازی به عبادات طاقت فرسا و… نیست بلکه باید خودسازی را شروع کنید و تهذیب نفس کنید و انجام واجبات و ترک محرمات را سرلوحه کارتان قرار دهید و توکل بر خدا و توسل به ائمه معصومین علیهم السلام بنمایید و خود را همواره در محضر خدا ببینید و دائم الوضو و دائم الذکر باشید و نماز اول وقت در مسجد بخوانید و از نماز شب خود را محروم نکنید ،با خدای خود خلوت کنید، این موارد منجر به توفیقات روز افزون و سکوی پرتاب برای رسیدن به درجات عالی، خواهد شد.