تکلیف کسانی که از خدا و آخرت بی خبرند در قیامت چی میشود؟

پرسش:
با توجه به این که بسیاری از مردم ، خدا ، معاد و.. . را قبول یا از آن خبر ندارند ، پس میزان سنجش اعمال آنان در قیامت چیست ؟ آیا آنان از چیزی که آگاهی نداشته و به آن عمل ننموده اند مورد بازخواست قرار می گیرند ؟+

پاسخ:
پاسخ به پرسش فوق را در ضمن چند امر پی می‏گیریم:
1. جزو مسلمات دین اسلام است مادام که حکمی به کسی نرسد در برابر آن مسئولیتی ندارد (مگر این که در فرا گرفتن حکم کوتاهی کرده باشد)، آیات متعددی از قرآن اشاره دارد به این که خداوند حکیم و عادل هرگز افراد را بدون بیان کافی، مجازات نمی‏کند؛ «وَ مَا کُنَّا مُعَذِّبِینَ حَتَّی نَبْعَثَ رَسُولاً؛(اسراء،15) ما هرگز [شخص یا قومی را ]مجازات نخواهیم کرد مگر آن که پیامبری مبعوث می‏کنیم [تا وظایف‏شان را بیان کند] همچنین در آیه 19 سوره انعام آمده است؛ «أُوحِیَ إِلَیَّ هذَا الْقُرْآنُ لِأُنْذِرَکُمْ بِهِ وَ مَنْ بَلَغ‏؛ این قرآن را بر من وحی کرده تا شما و تمام کسانی را که این قرآن به آنان می‏سد انذار کنم.»
2. خداوند برای همه افراد، انواع هدایت‏ها (فطری مانند: خدا آشنایی انسان‏ها، عقلانی مانند: درک خوب و بدی عدالت و ظلم و برونی که با ارسال پیامبران) را مهیا کرده است؛ بنابراین با کوتاهی یا قبول نکردن آن‏ها مقصر خود انسان است.
3. آن‏چه از آیات قرآن استفاده می‏شود، اصل نصب میزان، برای وزن کردن اعمال است؛ امّا این‏که مقصود از میزان چیست، از قراین و روایات فهمیده می‏شود که مراد از آن ترازوی دو کفه یا قپان دنیوی نیست؛ بلکه در آن‏جا چیزی که به وسیله او اعمال عباد سنجیده می‏شود «حق» است؛ «و الوزن یومئذٍ الحق…؛(اعراف، 8) در آن روز وزن کردن، به حق خواهد بود آنان که ترازویشان سنگین است رستگارانند» و یا به تعبیر برخی از روایات «عدل» است که در آن روز هر چه مصداق «حق و عدل» باشد، می‏توان معیار سنجش اعمال بندگان قرار گیرد. که یکی از آن معیارها انبیا و پیشوایان معصوم علیهم‏السلام هستند؛ به این صورت که آنان میزان سنجش اعمال بندگان هستند و به هر اندازه اعمال انسان‏ها شباهت و نزدیکی به عقاید و اوصاف و اعمال آنان داشته باشد میزان عمل‏شان سنگین‏تر است.1
از مطالب بالا معلوم می‏شود، برای هر کسی در هر مذهب و عقیده‏ای، معیاری برای سنجش اعمالش وجود داردکه حداقل آن معیار همان عقل و فطرت است که اگر فردی بر خلاف عقل و فطرت خویش عمل کند مستحق عذاب است.
بله در صورتی که انسان در فرا گرفتن مسایل کوتاهی نکرده باشد و پیام هیچ پیامبری نیز به گوشش نرسیده باشد، نسبت به آن‏ها مسئولیتی ندارد اما در همین صورت نیز، نسبت به امور فطری و عقلی خویش مسئول است.
+==============
1. ر.ک: پیام قرآن، آیت‏اللّه‏ مکارم شیرازی و دیگران، ج 6، ص 171، مدرسه امام امیرالمؤمنین / سیری در جهان پس از مرگ، حجه‏الاسلام دکتر حبیب‏اللّه‏ طاهری، ص 420، جامعه مدرسین / المیزان، علامه طباطبایی، ج 13، ص 58، جامعه مدرسین.

دکمه بازگشت به بالا