فیلم حضرت مریم

نگاهی به فیلم «شریر» تسویه حساب هالیوودی با حضرت مریم(س) و ماجرای فاطیما

گرچه فیلمساز کلیت کار خود را در لایه‌ و لعابی از «دلسوزی» برای ایمان می‌پیچد و منافقانه قصد دارد خود را دلسوز مسیحیت و مردمان باورمند به آن نشان دهد، اما فیلم او به شدت رهزن «ایمان» است.

خبرگزاری تسنیم- سهیل صفاری: فیلم «شریر»(u holy)، محصول 2021 ساخته کارگردان یونانی‌تبار اِوان اسپیلوتوپولوس، یکی از تازه‌ترین محصولات شاخص هالیوود در ژانر «وحشت» است. فیلمی به شدت تأثیرگذار و هوشمندانه در ساختار که در خدمت یک هدف بسیار «شریرانه» قرار گرفته است.

فیلم با اعدام یک زن متهم به جادوگری طی یک مناسک آیینی در سال 1845 در دهکده کوچک «بَنفیلد» ماساچوست آغاز می‌شود. بعد از سوزاندن جسد این زن، خاکسترش را در یک عروسک  می‌ریزند و دور عروسک را با زنجیری می‌بندند تا روح شریر زن نتواند آزاد شود. عروسک زیر همان درختی که اعدام انجام گرفته دفن می‌شود. سپس فیلم به زمان حال می‌آید که یک خبرنگار بدنام   به نام گری فِن، با سابقه جعل داستان در گزارش نویسی، برای پیگیری یک داستان بی اهمیت درباره‌ی قطع عضو دام‌های اهالی محل، به بنفیلد می‌رود و به طور اتفاقی، پای همان درخت، آن عروسک را پیدا می‌کند و برای این که داستان دیگری جعل کند، عروسک را می‌شکند، غافل از این که با این کار یک نیروی شریر بسیار قدرتمند را آزاد می‌کند. ادامه داستان فیلم ماجرای دختری به نام آلیس است که مدعی است پای همان درخت، با مریم مقدس دیدار کرده و قدرت معجزه یافته است. در طول فیلم ریشه این قدرت‌های معجزه‌وار رازگشایی می‌شود.

مسئله‌ی دیدار با حضرت مریم(س)، در تاریخ معاصر کلیسای کاتولیک دست‌کم در سه مورد مورد تأیید واتیکان قرار گرفته است: 1858 دختری فرانسوی به نام برنادت سوبیرو مدعی شد که در غاری بیرون از شهر لورد فرانسه با مریم مقدس دیدار کرده است.

در 1917، در روستای «فاطیما» در پرتغال سه کودک چوپان مدعی شدند که بانویی نورانی بر آنان ظهور یافته است. ادعای آنان بعد از بررسی توسط واتیکان، از سوی پاپ وقت تأیید شد و فاطیما به یکی از اماکن مقدس کلیسای کاتولیک تبدیل شد.

در 1981 شهر سجوگوری بوسنی نیز 6 شاهد مدعی دیدار و ملاقات با «بانوی مقدس» شدند.

در این میان، معروف‌ترین داستان البته داستان سه کودک چوپان در روستای «فاطیما» است که سال‌ها قبل، در اوایل دهه 70، ابراهیم حاتمی‌کیا مستندی در این مورد ساخت که از سیمای جمهوری اسلامی هم پخش شد. البته تصور اولیه حاتمی‌کیا این بود که تجلی آن بانوس مقدس»، به واسطه برخی قرائن، از جمله این که در هنگام ظهور بر سه کودک چوپان، «تسبیح» داشت، بانوی دو عالم حضرت زهرا(س) بود، لیکن بعداً مشخص شد که این برداشت، درست نبوده است.1

فیلم «شریر» به نحوی بسیار دقیق و حساب شده و اصطلاحاً «نقطه زن» به دنبال تخطئه داستان «ظهور مقدس» و البته نمونه‌های معروف آن در تاریخ معاصر  مسیحیت است.

آلیس، دختر 18 ساله‌‌ای که دچار ناشنوایی مادرزاد است، بعد از فوت پدر و مادرش، نزد عموی کشیش خود در کلیسای بانوی مقدس در بنفیلد بزرگ شده است. او زمانی که با معجزه دیدار «بانو» زبان باز می‌کند، به گری فن می‌گوید که تمام عمرش به مریم مقدس باور داشته و به درگاه او دعا و در واقع خود را وقف «بانو» کرده بود. یکی از پیام‌های ناخودآگاه فیلم همین است که وقتی دختری  پاک و بی‌گناه که تمام عمر در کلیسا و فضای عبادی رشد کرده، چنین آلت دست ارواح شریر قرار می‌گیرد و بازیچه شیطان می‌شود، پس اصولاً باید به هر نوع کرامت و معجزه و یا اصولاً هر نوع الهام الهی باید شک کرد.

اما مقصد و غایت اصلی فیلم، قائل شدن قدرت «معجزه» برای شیطان و اصالت‌بخشی به آن است. آلیس، دختر کر و لال مادرزاد، توسط یک روح ماورایی که آلیس او را مریم مقدس می‌پندارد و در واقع یک روح شیطانی است، شفا می‌یابد و نه تنها قادر به سخت گفتن می‌شود، که با آوایی چون آوای فرشتگان در کلیسا آواز می‌خواند و همگان را متأثر می‌سازد. او حتی با مَسح سینه‌ی عموی کشیش خود، قلب او را که در آستانه‌ی بازایستادن است، احیاء و توده‌های سرطانی ریه او را کامل پاک می‌کند. اما یکی از معجزات آلیس، شفا دادن یک پسر فلج مادرزاد است! کسی که اندکی با سرگذشت زندگی و معجزات حضرت عیسی(ع) و کتاب عهد جدید آشنا باشد می‌داند که هم شفای کر و لال در دکاپولیس و هم شفای فلج در کفرناحوم از معجزات معروف عیسی مسیح(ع) است. به علاوه، گری فن در یکی از کابوس‌های واقع‌نمای خود، موجودیت حقیقی روح شیطانی را می‌بیند که روی آب راه می‌رود و به سمت او حمله‌ور می‌شود. این هم باز ارجاعی خبیثانه به معجزه‌ی معروف دیگر  عیسی، یعنی راه رفتن روی آب است.

روح شیطانی که در تجسم حضرت مریم(س) بر آلیس ظاهر می‌شود، همان زن اعدامی سال 1845 است که در اواخر فیلم درمی‌یابیم که نام او «مریم اِلنور» بوده است. طبق کتابچه‌ای که پدر هیگن (عموی آلیس) در لای جرز دیوار کلیسا می‌یابد(دستنویس اسقف  منطقه در سال 1845)، مریم النور معروف به «عروس شیطان» بوده است. حتی نام و نام خانوادگی این زن شریر و بدکار که خادم شیطان بوده، بسیار با دقت و نمادین انتخاب شده است. «النور»(Elea o ) برگرفته از لغتی یونانی به معنای «نورانی» و «درخشان» است که خود از واژه‌ی عربی «النور» مشتق شده است. یعنی نام او «مریم نورانی» بوده است! این بازی زیرپوستی با واژه «نور»، اشاره به نام لاتین ابلیس در فرهنگ مسیحی یعنی «لوسیفر» دارد که به معنای «دارنده‌ی نور» است، چرا که لوسیفر را نام دیگر ستاره صبح (زهره) می‌دانند. نویسنده و کارگردان احتمالاً کابالیست فیلم رندانه کدهایی در فیلم می‌گذارد که به مخاطب خاص یادآوری کند که قهرمان واقعی فیلم شرورانه او کیست.

مریم النور، که در زمان اعدام صورتکی گداخته شبیه چهره حضرت مریم بر چهره‌اش کوبیده شده، به نمایندگی از شیطان معجزاتی انجام می‌دهد که سه اصل آزمون واتیکان برای تأیید معجزه را که در قرن هجدهم توسط پاپ بندیکت چهاردهم وضع شد، در بر دارد:

بیماری لاعلاج را شفا می‌دهد.

درمان او آنی و فوری است.

درمان او کامل است.

و این شاید نخستین بار در تاریخ ژانر ترسناک در هالیوود باشد که این چنین صریح و عیان، معجزات «اصیل» به شیطان و اولیاء او نسبت داده می‌شود که این اندازه نافذ و قدرتمند است که نماینده‌ی کاربلد و کارآزموده واتیکان، یعنی پدر مان سینیور دلگارد را هم فریب می‌دهد. این که تازه یکی از اولیای شیطان (و نه خود او) حائز چنین قدرتی باشد که این چنین مستقیم در عالم مادی تصرف کند و «معجزه» صورت دهد، یقینا از تفکرات سیاه کابالایی (از نوع حسیدی) سرچشمه می‌گیرد. در تفکر کابالای حسیدی، با «جادو» می‌توان، نعوذ بالله، بر اراده‌ی الهی سایه افکند و کابالیست‌های حسیدی برای برخی از خاخام‌های مورد تقدیس خود چنین قدرتی قایل بودند! کابالیست‌ها که خود مهم‌ترین متهم انحراف و تحریف کتاب‌های مقدس یهودیت و مسیحی محسوب می‌شوند، اعتقاد دارند که «شرّ هم بخشی از وجود خداوند است» و در تفکر کافرانه و گمراه‌کننده‌ی خود، شیطان را(نعوذ باالله) تجسم همان بخش شرور الهی می‌دانند و تقدیسش می‌کنند. این پیامی است از زبان یکی از اهالی بنفیلد، که در حال جمع کردن وسایل خود و فرار از شهر است، به رخ کشیده می‌شود. به این بخش مهم که در واقع یکی از القائات اصلی این فیلم «شریر» است، توجه کنید:

از وقوع معجزه‌ها خوشحال نیستم. وقتی خدا سر در کار خودش داره، یعنی اون بالا است(در آسمان) خوبه. وقتی خدا میاد این پایین، اتفاق‌های بدی میفته. سیلاب‌ها، حمله ملخ‌ها و… خدای عهد عتیق خشمگین و عصبانیه. اگه چیزی عصبانیش کنه چی؟

و این اظهارات کفرآمیز و شیطانی، دقیقاً در ادامه فیلم محقق می‌شود!

حتی روح شیطانی مریم النور، در قالب زنی در اتاقک اعتراف کلیسای پدر هیگن ظهور می‌یابد و خطاب به کشیش، اظهاراتی طاغیانه و گردن‌کشانه علیه خداوند و مؤمنان به خداوند به زبان می‌آورد و از زبان ابلیس می‌گوید:

نام خدا را مصادره کردم. طمعکار شدم، افکار ناپاک داشتم. زندگی‌ها را نابود کردم. ارواح بسیاری را به تباهی کشاندم.

او می‌افزاید:

من شما را شفا دادم و به جای ایمان آوردن، با تردید به من تلافی کردید.

او سپس با تمسخر به پدر هیگن می‌گوید:

شیطان به من قدرت داد تا «معجزه» کنم. به درگاه مریم مقدس دعا کن تا تو را نجات دهد، تا ببینیم چه کسی قوی‌تر است.

و پدر هیگن که در برابر اراده شیطان مغلوب و مسلوب الاختیار تصویر می‌شود، به فرمان او خود را از سقف کلیسایش دار می‌زند. این اندازه قدرت و نیروی «قاهره» برای شیطان و تجسمات او قائل شدن، حتی در هالیوود که ید طولایی در به سخره گرفتن مسیحیت و سایر ادیان الهی دارد، کم‌سابقه است.

در جای دیگری، از  زبان اسقف بخش می‌شنویم:

جهان را تباهی، قحطی، جنگ، کشتار و ویرانی گرفته و شیطان در حال پیروز شدن است و تنها «ایمان» جلوی او را می‌گیرد.

از قضاء، کل طراحی فیلم «شریر» مخدوش کردن همین مفهوم «ایمان» به قدرت الهی است.

همه ی مسئله فیلم در دوگانه‌ی «ایمان» و «تردید» خلاصه می‌شود. مردمی عمیقاً مذهبی با سابقه‌ای طولانی در تقابل با شیطان (مردم شهر کوچک بنفیلد) که مسیحیانی با ایمان هستند، نمی‌خواهند در ایمان خود به معجزه‌ی مریم مقدس شک کنند، اما فیلمساز ثابت می‌کند که «اشتباه» می‌کنند و گول می‌خورند، چرا که به زعم کارگردان یونانی‌تبار، شیطان هم قدرت قاهره دارد و هم «معجزات» اصیل ارایه می‌کند! فیلم در نهایت خباثت و با آگاهی تام، بذر «تردید» می‌کارد و ایمان را هدف می‌گیرد. اینجا است که معنای انگیزه‌ی اولیه گری فن در آن شهر کوچک، یعنی نقص عضو «گاوها» روشن می‌شود و در واقع فیلمساز مردم بنفیلد را به «گاو» تشبه می‌کند!

گرچه اسپیلتوپولوس کلیت کار خود را در لایه‌ و لعابی از «دلسوزی» برای ایمان می‌پیچد و منافقانه قصد دارد خود را دلسوز مسیحیت و مردمان باورمند به آن نشان دهد و حتی فیلم با کلامی از انجیل «متی» در نفی پیامبران دروغین و کذّابان پایان می‌یابد، لیکن این صرفاً یک تاکتیک هوشمندانه برای جذب و ایجاد همدلی در مخاطب مسیحی است، وگرنه حرف اصلی را پدر هیگن از زبان مارتین لوتر می‌زند:

هر جا خداوند کلیسایی بنا کند، شیطان نمازخانه‌ای در جوار آن می‌زند. هر جا خدا هست، «شریر» پشت اوست.

و از قضاء، درست زمانی که آلیس، ظاهراً به طرفیت از «بانوی مقدس»، قلب در حال مرگ پدر هیگن را شفا می‌دهد، او پشت سر آلیس دست شیطان را می‌بیند. مارتین لوتر که پدر هیگن از او نقل قول می‌کند، همان کشیشی است که با بنا نهادن جنبش پروتستانتیسم، کار  کلیسای کاتولیک را ساخت و آن را به موجودیتی تشریفاتی بدل کرد که تقریباً از حیات اجتماعی غربی‌ها در قرن بیستم حذف کرد و آیین‌ها و تشریفات کهن مسیحی را به شهرهای کوچک و روستاهای دورافتاده تبعید کرد.

حال اسپتوپولوس، به طرفیت از یک جریان مشکوک که ظاهراً در هالیوود دست برتر را دارد، در فیلم خود به سراغ مردمان باورمند و هنوز «مؤمن» شهرهای کوچک آمریکا می‌رود تا با زیر سؤال بردن مفهوم «معجزه» الهی و نسبت دادن قدرتی مهارنشدنی به شیطان در انجام معجزه، بذر تردید در دل‌های ایشان بکارد و زیراب یکی از مقدس‌ترین ماجراهای تاریخ کلیسای کاتولیک را، یعنی معجزه ظهور «بانوی مقدس» در دهکده «فاطیما»ی پرتغال بزند.

1 h ps:b2 .i w14736

داستان‌های مختلف مذهبی که در کتب مقدس مسیحیان وجود دارد در طول عمر هالیوود بارها و بارها مورد اقتباس قرار گرفته است که در مرکز تمام این آثار، بیشتر از همه نام حضرت مسیح (ع) می‌درخشد.

گرچه طی چند سال اخیر شاهد داستان‌های حماسی دیگری چون «نوح» و «خروج: خدایان و پادشاهان» هم بوده‌ایم که درخشش فوق‌العاده‌ای داشتند. با تمام این اوصاف، اکنون در دوران تعطیلات سال نو قرار داریم و چند روز پیش هم روز تولد مسیح بود.

فیلم‌هایی که درباره حضرت مسیح ساخته شده‌اند همگی اقتباس مستقیم و دقیقی از داستان‌های انجیل، عهد عتیق یا عهد جدید نیست و در این میان برخی از فیلم‌سازان و کارگردانان نظرات و دیدگاه عرفانی، تاریخی یا شخصی خود را به داستان تزریق کرده‌اند.

در ادامه این مقاله به معرفی ۲۰ فیلم برتری می‌پردازیم که حول محور مسیح (ع) ساخته شدند؛ با ما همراه باشید.

۲۰. جاده انجیل: داستانی از عیسی (Gospel Road: A S o y of Jesus)

محصول: ۱۹۷۳

جانی کش علاقه بسیاری به مذهب مسیحی داشت و به همین جهت برای ساخت Gospel Road: A S o y of Jesus دست در جیب خودش کرد. او به عنوان راوی در فیلم حاضر شد و همچنین آهنگ‌هایش ساندترک‌های فیلم را تشکیل دادند. بودجه نسبتا کمی که این اثر به خود دید موجب شد سازندگان راه‌های خلاقانه‌ای برای حل مشکلاتشان پیدا کنند.

به عنوان مثال مسیح هیچ‌گاه با جمعیت‌های بزرگ احاطه نمی‌شود و در عوض موسیقی و صداگذاری عالی فیلم این خلا مهم را به خوبی پر می‌کند. جونی کارتر همسر و همکار جانی کش هم در این فیلم به ایفای نقش پرداخته و تنها بازیگری است که خطوط دیالوگ دارد.

فیلم Gospel Road: A S o y of Jesus که در سال ۱۹۷۳ اکران گردید توسط رابرت الفستروم کارگردانی و جانی کش و لاری موری نوشته شده است. جانی کش، جون کارتر، رابرت الفستروم، پاول ال اسمیت، اَلِن دیتر، توماس لونتال و جان پاول کی از جمله بازیگران فیلم هستند.

۱۹. The Passove Plo

محصول: ۱۹۷۶

خیلی از فیلم‌هایی که درباره مسیح ساخته شده‌اند سعی دارند به جای یک تصویر تاریخی بر اساس شواهد، تئوری‌های جالبی را درباره او مطرح کنند. در حالی که فیلم The Da Vi ci Code ایده ازدواج مسیح را مطرح کرد، The Passove Plo تئوری جالب توجه دیگری را به میان می‌آورد: «چه می‌شود اگر مسیح به زندگی بازگشته باشد، چراکه اصلا از دنیا نرفته؟»

این فیلم بر اساس یک رمان پرفروش از سال ۱۹۶۵ ساخته شده و ایده بازگشت مسیح را اینگونه مطرح می‌کند که یک داروی خاص مرگ او را شبیه‌سازی می‌کند و سپس او برای تکمیل ماموریت خود بازمی‌گردد.

گرچه این تنها ایده متفاوت و جالب توجه فیلم نیست و پیشنهاد می‌کنیم برای جلوگیری از اسپویل در اینجا خودتان آن را تماشا کنید. زالمن کینگ، دونالد پلزنس، هری اندروز، اسکات ویلسون، هیو گریفیث، دن هدایا، دن آدس و رابرت واکر جونیور از جمله بازیگران The Passove Plo هستند و مایکل کمپوس کارگردانی آن را برعهده داشته.

فیلم The Passove Plo نامزد دریافت جایزه اسکار بهترین طراحی لباس هم شده بود.

۱۸. مسیح بشارت منجی (The Messiah)

محصول: ۲۰۰۷

شاید تا کنون با لیستی مواجه نشده‌اید که یک فیلم ایرانی در آن پیدا شود اما این بار قضیه فرق می‌کند. سایت de ofgeek در لیست خود از فیلم «بشارت منجی» به کارگردانی نادر طالب‌زاده هم نام برده که در نوع خود جالب توجه است.

مشخصا، این فیلم داستان مسیح (ع) را از دید مسلمانان و بر اساس آموزه‌های قرآن روایت می‌کند و در نتیجه تفاوت‌های فاحشی با فیلم‌های هالیوودی و مسیحی دارد. در The Messiah حضرت مسیح در واقع اصلا به صلیب کشیده نمی‌شود و یهودا ظاهر و صدای مسیح را به خود می‌گیرد و نتیجتا او است که توسط رومیان دستگیر شده و به صلیب کشیده می‌شود.

این داستان پردازی شاید برای ما ایرانیان جنبه تازه و خاصی نداشته باشد اما خب به گفته نویسنده de ofgeek این نوعی از روایت است که اصلا برای مسیحیان کشورهای مختلف آشنا نیست.

احمد سلیمان نیا، فتحعلی اویسی، سیروس اسنقی، و مینا باقری از جمله بازیگران فیلم سینمایی «بشارت منجی» هستند.

۱۷. کتاب مقدس تصویری: انجیل یوحنا (The Visual Bible: The Gospel of Joh )

محصول: ۲۰۰۳

این فیلم که هیچ ارتباطی هم به The Visual Bible: Ma hewAc s ندارد، توسط کریستوفر پلامر روایت می‌شود و هنری ایان کوسیک در آن نقش مسیح جوان را بازی کرده است (گرچه بازی دادن یک هنرپیشه خوش‌چهره به عنوان مسیح در سال ۲۰۱۴ با فیلم So of God تکرار شد؛ فیلمی که به معنای واقعی کلمه نمرات افتضاحی از منتقدان دریافت کرد).

The Visual Bible: The Gospel of Joh بیشتر سعی کرده روی جنبه‌های کمتر دیده شده از زندگی مسیح تمرکز کند و اتفاقات روزمره و کوچک زندگی‌اش را به تصویر کشد.

علاوه بر هنری ایان کوسیک و کریستوفر پلامر، دانیل کش، استوارت بونس، لینسی بَکسچیر، اسکات هندی، ریچارد لینترن، دایانا پریمن و آلان ون اسپرانگ از جمله بازیگرانی هستند که در فیلم «انجیل یوحنا» به ایفای نقش پرداخته‌اند.

این فیلم که تنها ۱۶ میلیون دلار بودجه داشت در سال ۲۰۰۳ به کارگردانی فیلیپ ساویل به اکران درآمد.

۱۶. داستان یهودا (S o y of Judas)

محصول: ۲۰۱۵

Rabah Ameu -Zaïmeche فیلم‌ساز فرانسوی-الجزایری علاوه بر ایفای نقش یهودا، به عنوان نویسنده، تهیه‌کننده و کارگردان در پروژه S o y of Judas حضور پیدا کرد. در این فیلم داستان شخصیت یهودا که اغلب فردی منفی و بدکار معرفی می‌شود کاملا متفاوت است. Ameu -Zaïmeche سعی کرده نگاه دیگری به این شخصیت داشته باشد؛ نگاهی که احتمالا به مذاق همه خوش نیاید.

در هر حال فیلم مذکور از نظر فنی کیفیت قابل قبولی دارد و طراحی‌های محیطی آن بسیار زیبا انجام شده است. در کنار Rabah Ameu -Zaïmeche بازیگرانی چون Nabil Djedoua i، پاتریسیا ملوویسین، محمد آروسی، آبیل جفری، خاویر موسل و الیات خیاط در فیلم S o y of Judas ایفای نقش کرده‌اند.

۱۵. فیلم مسیح (Jesus – The Film)

محصول: ۱۹۸۶

مایکل برینتراپ فیلم‌ساز آلمانی علاوه بر حضور در Jesus – The Film در نقش مسیح، خودش کارگردانی اثر را بر عهده گرفته و یک شعار عجیب دارد: «هرکس این فیلم را ببیند رستگار می‌شود!»

این فیلم که به صورت سیاه و سفید فیلم‌برداری شده شامل ۳۵ بخش مختلف است و ۲۲ فیلم‌ساز در آن مشارکت داشته‌اند. هر کارگردان تنها چند دقیقه پیش از ضبط جزئیات بخش خودش را دریافت می‌کرده و قرار بوده هر کس با تخیلات و خلاقیت خود داستان را پیش ببرد.

داستان Jesus – The Film هم در نوع خود عجیب و غریب است. به عنوان مثال ابتدای فیلم می‌بینیم که مسیح در واقع دو قلو بوده و یوسف نجار به مردان خردمند می‌گوید: «شما آن بچه کوچک را بردارید و من هم بزرگ را.»

Jesus – The Film یک اثر آوانگاردی و پیشرو شناخته می‌شود که توانسته ورای داستان مسیح، یک سبک خاص و متمایز از فیلم‌سازی را شکل دهد. این فیلم در سال ۱۹۸۷ به اکران درآمد.

۱۴. پیلاطس و دیگران (Pila e a d O he s)

محصول: ۱۹۷۲

رمان میخائیل بولگاکف تحت عنوان The Mas e a d Ma ga i a سه داستان جالب توجه در خود دارد: ۱. شیطان در دهه ۱۹۳۰ مسکو در قالب یک شعبده‌باز به دنیای ثروتمندان نفوذ می‌کند ۲. پونتیوس پیلاطس هنگام دادگاه مسیح با وجدان خود کلنجار می‌رود و ۳. در روسیه، مارگاریتا می‌خواهد عشق زندگی‌اش که یک نویسنده ناامید و پوچ‌گرا است را نجات دهد.

فیلم Pila e a d O he s علاوه بر روایت بخش انجیلی داستان، یک سری المان دیگر هم به آن اضافه می‌کند. اکنون زمان مدرن در کشور آلمان است و پیلاطس اعتقاد دارد مسیح یک مرد بیگناه است (گرچه یک فیلسوف دیوانه). اما آیا این برای نجات او کافیست؟

بخش انجیلی کتاب بولگاکف بارها در قالب داستان، فیلم و انیمیشن بازگو شده و می‌توان گفت شهرت خیلی زیادی در میان مخاطبان مذهبی دارد.

آندری وایدا، وویچخ پشونیاک، یان کرچمار، آندژی واپیتسکی، دانیل اولبریخسکی، مارک پرپچکو، ولادک شیبال و یژی زلنیک از جمله بازیگرانی هستند که در فیلم Pila e a d O he s حضور یافته‌اند.

۱۳. مصائب مسیح (The Passio of he Ch is )

محصول: ۲۰۰۴

همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، فیلم‌های مختلف روی جنبه‌های مختلفی از زندگی مسیح تمرکز کرده‌اند و The Passio of he Ch is آمده و درد و رنج‌های فیزیکی این پیامبر خدا را به تصویر کشیده.

در ابتدای کار کسی باورش نمی‌شود یک بازیگر مشهور مثل مل گیبسون بتواند فیلمی درست و حسابی درباره مسیح بسازد اما برخلاف انتظارها، The Passio of he Ch is اکنون یکی از پرسودترین فیلم‌های مخصوص بزرگسالا در ایالات متحده است.

نکته مهم‌تر اینکه مل گیبسون می‌خواهد دنباله‌ای بر این فیلم بسازد که گفته می‌شود در سال ۲۰۲۲ به اکران در می‌آید. در The Passio of he Ch is : The Resu ec io همچنین جیمز کاویزل یک بار دیگر نقش مسیح (ع) را ایفا خواهد کرد.

«مصائب مسیح» که در سال ۲۰۰۴ روی پرده نقره‌ای رفت شامل بازیگرانی چون جیمز کاویزل، مایا مورگنشترن، مونیکا بلوچی، هریستو ژیوکوف، هریستو شوپوف، لوکا لیونلو، کلاودیا جرینی و فرانچسکو د ویتو بود.

۱۲. راه شیری (The Milky Way)

محصول: ۱۹۶۹

لوئیس بونوئل که به عنوان پدر سبک سوررئال در سینما شناخته می‌شود، عقاید جالب توجهی درباره خدا و خلقت داشت و به همین دلیل آثار ویژه‌ای با همین مضامین خلق کرد. The Milky Way داستان دو مسافر ولگرد را با چندین کاراکتر دیگر ترکیب می‌کند که همگی فلسفه مذهبی را مورد بحث قرار می‌دهند.

مشخصا، مسیح و مادرش به شکل مداوم در فیلم دیده می‌شوند و صحنه‌های جالب و بعضا مضحکی درست می‌کنند. جنبه‌های طنز The Milky Way واقعا کم‌نظیر و شگفت‌انگیز است و تنها مشکل ماجرا، مخالفت بسیاری از افراد مذهبی با نحوه روایت فیلم از مسیح و مادرش است (در یک صحنه عجیب و غریب مسیح برای درمان یک فرد نابینا در چشم او آب دهان می‌اندازد!).

فیلم‌نامه «راه شیری» به دست لوئیس بونوئل و ژان-کلود کریر نوشته شده و پل فرانکر، لورن ترزیف، ژان‑کلود کریر، میشل پیکولی، ادیت اسکوب، آلن کنی و پیر کلمنتی از جمله بازیگران آن بوده‌اند.

۱۱. شاهنشاه (Ki g of Ki gs)

محصول: ۱۹۶۱

Ki g of Ki gs محصول ۱۹۶۱ و به کارگردانی نیکلاس ری پر از صحنه‌های حماسی، محیط‌های شگفت‌انگیزی، طراحی لباس خارق‌العاده و کلی بخش بی‌نقص دیگر است. گرچه این فیلم خیلی به جنبه‌های شخصیتی خود مسیح یا حتی مباحث مذهبی نمی‌پردازد و در عوض خیلی شما را سرگرم می‌کند.

به عنوان مثال همسر و دخترخوانده هرود چنان شیطان‌صفت و پلید هستند که کارگردان بیشترین زمان را در فیلم به آن‌ها داده است. در اینجا همچنین یک تئوری جدید درباره دلیل خیانت یهودا به مسیح هم مطرح می‌شود که شنیدن آن خالی از لطف نیست.

جفری هانتر، هرد هتفیلد، رابرت رایان، ریپ تورن، شیوون مک‌کنا، ویوسا لیندفورش، هری گواردینو و اورسن ولز از جمله هنرپیشگانی هستند که در فیلم Ki g of Ki gs به ایفای نقش پرداخته‌اند.

۱۰. عیسی ناصری (Jesus of Naza e h)

محصول: ۱۹۷۷

Jesus of Naza e h در واقع یک مینی‌سریال کوتاه محسوب می‌شود اما خب تنها ۲ قسمت دارد و به عقیده برخی یک فیلم سینمایی است که به دو قطعه تقسیم شده. در هر حال، این فیلم سعی کرده یک نگاه عارفانه به زندگی و شخصیت مسیح داشته باشد و رابرت پاول به یکی از خاطره‌انگیزترین بازیگرانی تبدیل شده که نقش مسیح را بازی می‌کند.

داستان فیلم هم تا حد زیادی کامل و جامع است؛ تولد، زندگی، رسالت، تصلیب و رستاخیز مسیح همگی در فیلم فرانکو زفیرلی جای گرفته‌اند. Jesus of Naza e h نامزد دریافت هشت جایزه شده که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به جایزه بهترین بازیگر مرد بفتا و جایزه امی پربیننده‌ترین برنامه اشاره کرد.

رابرت پاول، الیویا هاسی، آن بنکرافت، کریستوفر پلامر، ارنست بورگناین، لارنس اولیویه، جیمز فارنتینو، ایان مک شین و جیمز میسون بازیگران فیلم سینمایی تحسین‌شده Jesus of Naza e h بوده‌اند.

۹. برخاسته (Rise )

محصول: ۲۰۱۶

فیلم Rise دیدگاه به‌شدت هیجان‌انگیز و متفاوتی دارد و تصلیب و وقایع پس از آن را از چشمان یک سرباز رومی روایت می‌کند. کلاویوس (با بازی جوزف فاینز) از سوی پونتیوس پیلاطس دستور سرسختانه‌ای گرفته تا مراقب بدن مسیح باشد. دلیل این فرمان از سوی پیلاطس آن است که او نمی‌خواهد اجازه دهد کسی بدن مسیح را بدزدد و سپس ادعا کند او عروج کرده.

یکی از نقاط برجسته Rise فیلم‌برداری و طراحی محیطی شگفت‌انگیز آن است. شخصیت کلاویوس هم در این میان توانسته حسابی توجه مخاطبان را به خود جلب کند. مخصوصا در صحنه‌هایی که او به دنبال بدن مسیح و همچنین پیروان اوست، بدون شک به بهترین شکل ممکن ساخته شده.

در این فیلم که کوین رینولدز کارگردانی آن را برعهده داشته، بازیگرانی چون تام فلتون، جوزف فاینز، کلیف کرتیس، پیتر فرث، ماریا بوتو، آنتونیو جیل، استوارت اسکادمور و لوییز کالجو در آن به ایفای نقش پرداخته‌اند.

۸. پسر انسان (So of Ma )

محصول: ۲۰۰۶

So of Ma به دست کارگردان اهل آفریقای جنوبی، مارک دورنفورد-می ساخته شده و وقایع تصلیب مسیح را در قالب یک داستان مدرن که در آفریقای جنوبی رخ می‌دهد، بازگو می‌کند.

یوسف نجار و مریم به یک پایگاه مهاجران فراخوانده می‌شوند و حکومت فعلی یک کابوس به تمام معنا است. همچنین اتمسفر فیلم پر از حس خطر و ناراحتی است و نشانه‌های ناآرامی سیاسی در گوشه گوشه کشور مشاهده می‌شود.

بدون شک یکی از منحصر به فردترین فیلم‌های این لیست So of Ma است که نباید به هیچ وجه تماشای آن را از دست بدهید. آندیل کاسی، پالین مالفان، آندرس بالی، زورو سیدلویی و روبی متثوا بازیگران این فیلم هستند.

۷. مریم مجدلیه (Ma y Magdale e)

محصول: ۲۰۱۸

بالاخره، یک فیلم از راه رسید که به جای تکرار اتفاقات همیشگی برای مریم – وقتی او را با یک فاحشه اشتباه گرفتند و… – او را به عنوان یکی از پیروان مسیح به تصویر می‌کشد. رونی مارا در این نقش واقعا عالی ظاهر شده و نقش مسیح هم که توسط ستاره مشهور هالیوودی واکین فینیکس ایفا می‌شود.

رونی مارا، واکین فینیکس، چیویتل اجیوفور، طاهر رحیم، آریان لابد، رایان کر، دونی منوشه، شیرا هاس و چارلز بابالولا از جمله بازیگران فیلم Ma y Magdale e هستند. این فیلم توانسته نامزد جایزه آکادمی هنرهای سینمایی و تلویزیونی استرالیا برای بهترین بازیگر زن شود.

۶. Godspell

محصول: ۱۹۷۳

جان مایکل تبلک فیلم‌نامه Godspell را در سال ۱۹۷۰ نوشت و سپس یک عده تهیه‌کننده مشهور به شکل اتفاقی آن را پیدا کردند و نهایتا استفان شوارتز را برای نواختن موسیقی فیلم برگزیدند؛ بقیه ماجرا هم که خب در تاریخ ثبت شده.

این فیلم طنز و موزیکال ویکتور گاربر را با لباس سوپرمن در نقش مسیح قرار می‌دهد؛ کسی که بقیه شخصیت‌ها را ترغیب می‌کند از زندگی عادی خود دست کشیده و به یک ماجراجویی بروند.

Godspell یک اثر متفاوت، مضحک و احمقانه است که برای بچه‌ها ساخته نشده! تجربه این فیلم می‌تواند برای همه گرمابخش و به یاد ماندنی باشد. دیوید هسکل،‌ رابین لمونت، گیلمر مک‌کورمیک، جفری میلت و ویکتور گاربر هم از جمله بازیگران آن هستند.

۵. کتاب مقدس تصویری: متی (The Visual Bible: Ma hew)

محصول: ۱۹۹۳

ساختن یک فیلم بر اساس داستان‌های انجیل آن هم با دقت کلمه به کلمه می‌تواند بسیار پر ریسک و دشوار باشد. با این حال فیلم The Visual Bible: Ma hew با بازی بروس مارچیانو در نقش مسیح این کار سخت را به انجام رسانده است.

و خب برخلاف تقریبا تمام فیلم‌هایی که پیش از ۱۹۹۳ ساخته شده، The Visual Bible: Ma hew یک نسخه همیشه بشاش و متفاوت از مسیح را به تصویر می‌کشد. عملکرد مارچیانو هم به طبع کم‌نظیر و خاص بوده و کمک می‌کند این فیلم چند قدم رو به جلو حرکت کند.

این فیلم به کارگردانی Rega d va de Be gh شامل بازیگرانی چون بروس مارچیانو، ریچارد کایلی، Dawid Mi aa ، Ge i Schoo hov و کوین اسمیت می‌شود.

۴. مسیحِ مونترال (Jesus of Mo eal)

محصول: ۱۹۸۹

فیلم Jesus of Mo eal یک کمدی-درام فرانسوی کانادایی به نویسندگی و کارگردانی دنیس آرکاند است که مثل برخی از آثار دیگر در این لیست، با نگاه طنز و غیرسنتی خود می‌تواند افراد مذهبی را ناراضی کند.

این فیلم که در سال ۱۹۸۹ به اکران درآمد شامل بازیگرانی چون لوتیر بلوتو، کاترین ویلکینگ و یوهان-ماری ترمبلی می‌شد و دنی آرکان کارگردانی آن را برعهده داشت. جالب است بدانید Jesus of Mo eal نامزد دریافت جایزه بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان هم شده.

۳. عیسی مسیح سوپراستار (Jesus Ch is Supe s a )

محصول: ۱۹۷۳

Jesus Ch is Supe s a به کارگردانی نورمن جویسون در سال ۱۹۷۳ به اکران درآمد. جویسون به همراه ملوین براگ فیلم‌نامه آن را نوشته بود. داستان فیلم بر اساس یک اپرای راک – به همین نام – از سال ۱۹۷۰ ساخته شده و تد نیلی، کارل اندرسون، ایوان الیمان، باری دنن، باب بینگهام و کورت یاغجیان در آن ایفای نقش کرده‌اند.

نیلی، اندرسون و الیمان به ترتیب برای بازی در نقش مسیح، یهودا و ماری مگدالن در سال ۱۹۷۴ نامزد دریافت جایزه گلدن گلوب شدند اما خب این فیلم انتقاد برخی از گروه‌های مذهبی را به همراه داشت و به همین دلیل نهایتا نمرات متوسطی از منتقدان دریافت کرد.

۲. آخرین وسوسه مسیح (The Las Temp a io of Ch is )

محصول: ۱۹۸۸

مارتین اسکورسیزی مشهور که خودش کاتولیک است علاقه زیادی به ساخت یک فیلم درباره مسیح داشت. او با استفاده از کتاب آخرین وسوسه مسیح نوشته نیکوس کازانزاکیس نویسنده یونانی و همچنین ستارگانی مثل ویلم دفو، هاروی کایتل، باربارا هرشی، دیوید بویی، ورنا بلوم و پل شرید فیلم The Las Temp a io of Ch is را ساخت.

با اینکه در ابتدای فیلم کارگردان اشاره می‌کند «اتفاقات داستان واقعی نیست» اما خب تب و تابی که The Las Temp a io of Ch is ایجاد کرد بی‌سابقه بود. خیلی از مذهبیون به سینماها حمله کردند و برخی دیگر هم اصلا حاضر نشدند آن را در سالن خود پخش کنند.

در هر حال فیلم‌نامه این اثر با ذکاوت و ظرافت خاصی نوشته شده و عملکرد ویلم دفو در نقش مسیح یکی از درخشان‌ترین حضورهای او جلوی دوربین است.

۱. معجزه‌ساز (The Mi acle Make )

محصول: ۲۰۰۰

درک دبلیو. هایز و استینیزلاو سوکولوف برای ساخت The Mi acle Make با یکدیگر همکاری داشتند. پیش از سال ۲۰۰۰، آثاری چون Tes ame : The Bible i A ima io و Shakespea e: The A ima ed Tales توانسته بودند با روایت داستان‌های قدیمی به شکل انیمیشن، موفقیت چنین ژانری را اثبات کنند.

The Mi acle Make یک انیمیشن ۹۰ دقیقه‌ای است که خیلی از اتفاقات زندگی مسیح را به صورت خلاصه‌تر بیان می‌کند اما خب کیفیت فیلم‌نامه آن حقیقتا کم‌نظیر است. گرچه وقایع داستان از چشم یک دختر کوچک روایت می‌شود. او مشاهده می‌کند که نجار محلی به یکی از شاخص‌ترین چهره‌های زمانه تبدیل می‌شود.

ریف فاینز، جولی کریستی، ایان هولم، ویلیام هرت، میراندا ریچاردسون، ریچارد ای گرانت، ربکا کالارد، آلفرد مولینا و مایکل برایِنت از جمله هنرپیشگانی هستند که در The Mi acle Make حضور یافته‌اند.

آثار شایان ذکر

نظر شما راجع به فیلم‌هایی که راجع به حضرت مسیح (ع) ساخته شده‌اند چیست؟