منظور از روح در ” قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّی”1 در سوره اسراء چیست؟

منظور از روح در ” قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّی”1 در سوره اسراء چیست؟

“رُوح” در اصل به معنای “نفس” و “باد” و “سرور و راحتی” است و در اصطلاح به معنای گوهر مستقل وجود انسان، که حیات آفرین و تحرّک‏زا (و ناپیدا هم‏چون نفس و باد) است. واژه‏ی “رُوح” در قرآن در معانی مختلفی استعمال شده است:2 الف) روح مقدسی (روح القدس) که پیامبران را در انجام رسالت یاری می‏رساند؛3 ب) نیرویی معنوی که مؤمنان را تقویت می‏کند که ممکن است همان روح القدس باشد؛4 ج) فرشته‏ی مخصوص وحی؛5 د) فرشته‏ای مخصوص یا مخلوقی برتر از فرشتگان.6 ه) قرآن یا وحی؛7 و) روحی الهی که در انسان دمیده شده، یعنی روح آدمی.8 ممکن است مقصود از روح در این آیه هر کدام از این معانی شش‏گانه باشد و در احادیث اهل بیت علیهم السلام نیز به برخی از این معانی اشاره شده است،9 اما برخی مفسران برآن‏اند که مقصود مشرکان پرسش از روح آدمی بوده است10 و مقصود از این احادیث بیان مراتب روح آدمی است که مرتبه‏ی والای آن در پیامبران و امامان است. 1. إسراء(17) آیه 85. 2. رضایی اصفهانی، محمد علی و جمعی از پژوهشگران‏ ، تفسیر قرآن مهر، قم، انتشارات تفسیر و علوم قرآن، 1387ش، ج 12، ص 149. 3. ” وَأَیَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ” بقره (2) آیه 87 و آیه 253. 4. “وَ أَیَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ” مجادله(58) آیه 22. 5. “نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمین” شعراء(26) آیه 193. 6. “تَنَزَّلُ الْمَلائِکَهُ وَ الرُّوحُ فیها بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کُلِّ أَمْر” قدر(97) آیه 4. 7. “وَ کَذلِکَ أَوْحَیْنا إِلَیْکَ رُوحاً مِنْ أَمْرِنا” شوری(42) آیه 52. 8. “وَ نَفَخَ فیهِ مِنْ رُوحِه” سجده(32) آیه 9. 9. علامه طباطبائی، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1417ق ، ج‏13، ص 212. 10. آیت الله مکارم شیرازی ، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیه ، 1374ش، ج‏12، ص 252.