آیا در عصر پیامبر(ص) که فکر مردم آن روز از کوهان شترشان تجاوز نمی کرد، ممکن است به جهت فقر فرهنگی، از احادیث طوری دیگر تفسیر کرده باشند و یک سری بافته های فکری آنان، به ائمه(ع) نسبت داده شده و امروز دست به دست به ما رسیده باشد (البته بعضی از روایات)؟

آیا در عصر پیامبر(ص) که فکر مردم آن روز از کوهان شترشان تجاوز نمی کرد، ممکن است به جهت فقر فرهنگی، از احادیث طوری دیگر تفسیر کرده باشند و یک سری بافته های فکری آنان، به ائمه(ع) نسبت داده شده و امروز دست به دست به ما رسیده باشد (البته بعضی از روایات)؟

این سوال همان بحث احادیث جعلی است که متاسفانه بخاطر دلایل مختلفی در میان احادیث مسلمین رخنه کرد ، ولی فهم این نیاز به تبحر در علم الحدیث، علم رجال، درایه و تراجم دارد. عالمان دینی سالیان متمادی با تلاش و اجتهاد می کوشند تا روایات را از نظر سند و دلالت بررسی کنند و ایدئولوژی اسلام را آن گونه که هست، بفهمند و برای مردم مسلمان تبیین نمایند. با ادعای فوق نمی توان روایات را از اعتبار و دلالت در معنای عرفی و روشنش ساقط کرد، مگر با دلیل روشن و واضح. همان گونه که در فهم و تفسیر آیات قرآن چنین می کنیم. پرسش لطفاً توضیح دهید که چگونه احادیث و سخنان پیامبر(ص) جمع آوری ‌شده است؟ پاسخ : در زمان پیامبرصلی الله علیه وآله ، همچنین پس از ارتحال حضرت، افراد زیادی، احادیث و سخنان پیامبر را گردآوری می‌نمودند که به چند مورد مهم اشاره می‌شود: 1ـ یکی از افرادی که درجمع‌آوری سخنان رسول خدا(ص)، در زمان حضرت نقش مهمی داشت و می‌توان گفت بیشترین نقش را دارا بود،حضرت علی(ع) است. علی(ع) از سخنان پیامبر(صلی الله علیه و آله) و به املای ایشان ، دو کتاب به نام‌های “جفر” و”جامعه” به نگارش درآورد. در این دو کتاب تمام نیازهای بشر در طول تاریخ یافت می‌شد! 1 این نوشته‌ها نزد امامان(ع) بود. امام باقر علیه السلام به حمران بن اعین می‌فرماید: در این اتاق، نوشته‌ای با خط علی(ع) و املای رسول خدا می‌باشد که درازای آن هفتاد ذراع است . 2 امامان معصوم به مناسبت‌های مختلف و به هنگام سؤالات، برخی از آنها را بیان کرده‌اند و به دست ما رسیده است. 2ـ از شخصیت‌های بزرگ دیگری که سخنان پیامبر(ص) را گرد آورد، حضرت فاطمه زهرا(س) است. فردی خدمت ایشان رسید و از او درخواست کرد از سخنان رسول خدا، به او بفرماید. فاطمه(س) از خدمتگذارش خواست صحیفه را بیاورد، چون نوشته را خدمت حضرت آورد، فاطمه از روی آن، حدیثی را برای درخواست کننده خواند. 3 3ـ ابو رافع، مسئول بیت‌المال علی(ع) نیز از افرادی است که احادیث پیامبر و علی(ع) را جمع‌آوری نمود. او دارای کتابی است به نام “السنن والأحکام والقضایا”. 4 4ـ سلمان، ابوذر و عبدالله بن عباس نیز از گردآورندگان احادیث پیامبر بودند. ابن عباس نزد ابو رافع می‌رفت و برای وی از کارهایی که پیامبر انجام داده بود، نقل می‌کرد و با او لوح‌هایی بود که مطالب را در آنها نوشته بود. 5 بعد از آنان، دیگران احادیث پیامبر را از نوشته‌ها و گفته‌ها، گردآوری کردند برخی از روایات به وسیله مسلمانان به حافظه سپرده شده، سینه به سینه نقل شده، سپس مکتوب گردید و به دست ما رسید. 1 . شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، جامعه مدرسین – قم، چاپ: دوم، 1404 ق ،ج‏4، ص: 419. 2 علامه مجلسی، بحار الأنوار، مؤسسه الوفاء بیروت – لبنان، 1404 هجری قمری، ج : 26 ص 22. 3 . زین‌العابدین قربانی، علم حدیث، ص 49، به نقل از سفینه البحار. 4 4و 5 . المعجم المفهرس بحار، ج 1، ص 30 ـ 32. 5 4و 5 . المعجم المفهرس بحار، ج 1، ص 30 ـ 32.