اگر شیطان از جن است، چگونه مشمول فرمانی شد که برای فرشتگان در مورد سجده برای حضرت آدم صادر گردید؟

اگر شیطان از جن است، چگونه مشمول فرمانی شد که برای فرشتگان در مورد سجده برای حضرت آدم صادر گردید؟

قرآن مجید صریحاً شیطان را از طائفه جن می خواند: “… کان من الجن…”.1 در پاسخ به این پرسش، بین مفسران بحث های زیادی شده است که آیا ابلیس فرشته بوده یا جن؟ بهترین جواب آن است که ابلیس به جهت عبادت بسیار، در زمره فرشتگان به حساب می آمد و ملائکه خیال می کردند که او از خود ایشان است و خطاب هم که شد، گویی ابلیس به همین دلیل، مشمول این خطاب بوده و خودش هم می دانست که مشمول این خطاب است. ممکن است بگوییم اکثر قریب به اتفاق مخاطبان خداوند در امر به سجده، فرشته بودند. اینک در قرآن در مقام حکایت و نقلی از آن خطاب می فرماید: به ملائکه گفتیم سجده کنید، همه سجده کردند، جز ابلیس. این نحوه بیان، کمیاب نیست. به نظر می رسد صورت جمع بین هر دو ـ که هم ابلیس حقیقتاً از جن بوده و هم به خاطر کثرت عبادت در زمره ملائکه محسوب شده است. شاید بهترین وجه باشد، به ویژه که بعید است بتوانیم ابلیس را از نظر ماهیت خلقت نیز جزء فرشتگان به حساب آوریم، زیرا در هیچ جای قرآن نیامده است که ملائکه از آتش خلق شده اند و نیز تصریح شده که ابلیس عصیان کرد و حال آن که فرشتگان عصیان نمی کنند.2 1 .کهف،50. 2 . یزدی محمد، معارف قرآن، ج2، ص299.