آیا حضرت حجت ابن الحسن امام زمان(ع) در طول غیبت کبری در این کره خاکی زندگی می کند، یا در جای دیگری تشریف دارند؟

آیا حضرت حجت ابن الحسن امام زمان(ع) در طول غیبت کبری در این کره خاکی زندگی می کند، یا در جای دیگری تشریف دارند؟

بی شک امام زمان(ع) در همین کره خاکی زندگی می کند. اما پرسش اینجاست، که در کجا ساکن است؟ روایات موجود دراین باره به چند دسته تقسیم می شود: 1. برخی از این روایات محل خاصی را تعیین نکرده و جایگاه آن حضرت را در بیابان‏ها و کوه‏ها معرفی می‏کند. از آن جمله حضرت مهدی(ع) به پسر مهزیار فرمود: “فرزند مهزیار! پدرم امام حسن(ع) از من پیمان گرفت و فرمان داد، که برای سکونت کوه های سخت و سرزمین‏های خشک و دور دست را برگزینیم”.1 از این روایت استفاده می‏شود، که حضرت از دسترسی مردم دور است و کسی از محل سکونت وی آگاه نیست. 2. برخی روایات، مکان خاصی را به عنوان محل سکونت آن حضرت یاد نموده‏اند، مثلا در برخی از روایات در مدینه و پیرامون آن اشاره شده است. ابوبصیر می‏گوید، از امام باقر(ع) شنیدم، که فرمود: “لابد لصاحب هذا الامر من عزله و لابد فی عزلته من قوه و ما بثلاثین من وحشته، و نعم المنزل طیبه؛ صاحب زمان(ع) را عزلت و غیبتی است، که در آن، غیبت، پشتگرم است، به سی نفری که با حضرت هستند و وحشت و تنهایی را از وی دور می‏کنند (و به قوت وی می‏افزایند) و خوب جایگاهی است، (مدینه) طیبه”.2 از این گونه روایات استفاده می‏شود، که حضرت در مدینه منوره منزل دارد و افرادی همواره با ایشان به صورت ناشناس هستند و در برخی از آنها کوه رضوی (رضوان) در اطراف مدینه را جایگاه آن حضرت دانسته اند. چنانکه عبدالاعلی آل سام می‏گوید: “با امام صادق(ع) از مدینه خارج شدیم، به روحاء (اطراف مدینه) که رسیدیم، حضرت نگاهش را به کوهی دوخت و مدت زمانی ادامه داد، و فرمود: این کوه رضوی (رضوان) نام دارد. خوب پناهگاهی است، برای خائف (امام غائب) در غیبت صغرا و غیبت کبری.3 برخی روایات دیگر از این دست اشاره به مکانی به نام “ذی طوی” در اطراف مکه دارد، که آن حضرت در آنجا زندگی می‏کند و از همان جا نیز با یاران خود قیام می‏کند. مانند این روایت از امام باقر(ع) که می فرماید: “امام زمان را غیبتی است، در بعضی از دره‏ها و اشاره کرد، به منطقه ذی طوی”.4 3. برخی روایات دیگر جایگاه خاصی را برای امام زمان(ع) نام نمی‏برد، ولی از حضرت به عنوان فردی یاد می‏کند، که با مردم و میان مردم و با آنان حشر و نشر دارد و به گونه‏ای ناشناس زندگی می‏کند. امام صادق(ع) فرمود: “صاحب الامر شباهتی نیز به حضرت یوسف پیامبر(ع) دارد. جای انکار نیست، که خداوند با حجت خود همان کاری را انجام دهد، که با یوسف انجام داد. صاحب الزمان(ع)، آن مظلوم حق از دست داده، در میان مردم رفت و آمد می‏کند و در بازار قدم می‏نهد و گاهی بر فرش منزل‏های دوستان می‏نشیند، لیکن او را نمی‏شناسند، تا زمانی که خداوند به وی اذن دهد، تا وی خود را معرفی کند، آن گونه که به یوسف(ع) اجازه داد، هنگامی که برادرانش گفتند: تو یوسفی؟ گفت: آری من یوسفم”.5 از این روایت نیز استفاده می‏شود، که امام زمان(ع) مکان معین نداشته و میان جمع و جامعه است، با مردم حشر و نشر دارد و زندگی طبیعی و معمولی دارد. در مراسم مذهبی و مناسک حج شرکت می‏جوید، ولی شناخته شده نیست و این امری است، که سابقه داشته و دارد. عنایت امام(ع) به مردم و هدایت و رهبری مردم از سوی دیگر نشان از آن دارد، که آن حضرت در همه جا بوده و در همه جا حضور دارد. در مجموع باید گفت، از جمع بین این روایات می‏توان استفاده کرد، که امام زمان(ع) در همه جا حضور دارد و البته این منافاتی ندارد، با آن دسته از روایت که مکان معینی مانند مدینه و مکه را بیان کرده‏اند؛ زیرا آن دسته روایات ناظر بر آن است، که در برخی از زمان‏ها و مکان‏های خاص حضور پیدا می‏کند و آن دسته از روایات که مکان مشخصی را برای امام بیان نکرده، ناظر بر آن است، که حضرت در همه جا حضور دارد. بی تردید یکی از مصادیق حضور امام در همه جا، مکان‏های خاصی می‏باشد. 1. طوسی، الغیبه، قم، مؤسسه معارف اسلامی، 1411ق، ص 265. (نرم افزار سیره معصومان) 2. مجلسی، بحار الأنوار، تهران، اسلامیه، چ دوم، 1363ش، ج 52، ص 153؛ کلینی، الکافی، تهران، اسلامیه، چ دوم، 1362ش، ج 1، ص 340. (نرم افزار سیره معصومان) 3. طوسی، پیشین، ص 163؛ شیخ حر عاملی‏، إثبات الهداه بالنصوص و المعجزات‏، بیروت، اعلمی، چ اول، 1425ق، ج 5، ص 118. (نرم افزار سیره معصومان) 4. نعمانی، الغیبه، تهران، مکتبه الصدوق، 1397ق، ص 182. (نرم افزار سیره معصومان) 5. همان، ص 164.