آیا موقف حساب در قیامت همان میزان است یا با هم تفاوت دارند؟…

[ad_1]
در موقف «میزان» عمل سنجیده مى‏شود. اما در موقف «حساب» عامل و عمل کننده به سنجش در مى‏آیند. این موقف نیز از توقفگاه‏هاى سخت قیامت است که مى‏بایست خود را براى آن آماده کرد:
(اقْتَرَبَ لِلنَّاسِ حِسابُهُمْ وَ هُمْ فِى غَفْلَهٍ مُعْرِضُونَ)؛ «حساب انسانها نزدیک شده در حالى که آنها در غفلت و روى گردانى‏اند».انبیاء (21)، آیه 1.
در آن روز همه انسانهاان – بجز گروهى که قبلاً استثنا شده بودند – در دادگاه عدل الهى حاضر مى‏شوند و پاسخ‏گو خواهند بود:
(وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ)؛ «آنها را نگهدارید، که باید بازپرسى شوند».صافات (37)، آیه 24.

روزى که کتاب‏ها بیرون مى‏آیند: «وَ إِذَا الصُّحُفُ نُشِرَتْ»؛تکویر (81)، آیه 10. «در آن هنگام که نام‏هاى اعمال گشوده مى‏شود».
و هر کس کتاب خود را به گردن خود دارد: (وَ کُلَّ إِنسانٍ أَلْزَمْناهُ طائِرَهُ فِى عُنُقِهِ وَ نُخْرِجُ لَهُ یَوْمَ الْقِیامَهِ کِتاباً یَلْقاهُ مَنْشُوراً اقْرَأْ کِتابَکَ کَفى‏ بِنَفْسِکَ الْیَوْمَ عَلَیْکَ حَسِیباً)؛اسراء (17)، آیه 13 – 14. «و هر آدمى، اعمالش را بر گردنش آویخته‏ایم؛ و روز قیامت، کتابى براى او بیرون مى‏آوریم که آن را در برابر خود، گشوده مى‏بیند کتابت را بخوانى، کافى است که امروز، خود حسابگر خویش باشى».
یعنى در دنیا به دنبال چه کسى بودید، در آخرت نیز پشت سر او به صحنه قیامت وارد مى‏شوید. انسانها به رغم اختلاف‏هاى بسیارى که دارند، در روز حسابرسى به دو دسته کلى تقسیم مى‏شوند، یا نامه عملشان به دست راست‏شان داده مى‏شود و آنها کسانى‏اند که موقف حساب را به سلامت گذرانده‏اند و پاداش آنان نیز بهشت برین است و یا نامه عملشان از پشت سر یا به دست چپشان داده مى‏شود و آنها کسانى‏اند که نقد دنیا را به بیهودگى باخته‏اند و جزاى آنها دوزخ است:
(یَوْمَ نَدْعُوا کُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ فَمَنْ أُوتِىَ کِتابَهُ بِیَمِینِهِ فَأُولئِکَ یَقْرَؤُنَ کِتابَهُمْ وَ لا یُظْلَمُونَ فَتِیلاً)؛اسراء (17)، آیه 71. «روزى را که هر گروهى را با پیشوایشان مى‏خوانیم. کسانى که نامه عملشان به دست راست‏شان داده شود، آن را مى‏خوانند؛ و به قدر رشته شکاف هسته خرمایى به آنان ستم نمى‏شود».
(یَوْمَئِذٍ تُعْرَضُونَ لا تَخْفى‏ مِنْکُمْ خافِیَهٌ فَأَمَّا مَنْ أُوتِىَ کِتابَهُ بِیَمِینِهِ فَیَقُولُ هاؤُمُ اقْرَؤُا کِتابِیَهْ إِنِّى ظَنَنْتُ أَنِّى مُلاقٍ حِسابِیَهْ فَهُوَ فِى عِیشَهٍ راضِیَهٍ فِى جَنَّهٍ عالِیَهٍ قُطُوفُها دانِیَهٌ کُلُوا وَ اشْرَبُوا هَنِیئاً بِما أَسْلَفْتُمْ فِى الْأَیَّامِ الْخالِیَهِ)؛حاقه (69)، آیات 18 – 24.
«در آن روز همگى به پیشگاه خدا عرضه مى‏شوید و چیزى از کارهاى شما پنهان نمى‏ماند. پس کسى که نامه اعمالش را به دست راستش دهند، فریاد مى‏زند: نامه اعمال مرا بگیرید و بخوانید، من یقین داشتم که به حساب کردارم مى‏رسم؛ او در زندگانى رضایت‏بخشى قرار خواهد داشت؛ در بهشتى عالى که میوه‏هایش در دسترس است. بخورید و بیاشامید، گوارا در برابر کردارى که در روزگاران گذشته انجام دادید».
این دسته اول، مؤمنانى‏اند که حسابشان پاک بوده و پاداش نیکو از خداوند متعال متعال دریافت مى‏کنند. اما دسته دوم، گرفتار عمل ناشایسته خود مى‏شوند:
(وَ أَمَّا مَنْ أُوتِىَ کِتابَهُ بِشِمالِهِ فَیَقُولُ یا لَیْتَنِى لَمْ أُوتَ کِتابِیَهْ وَ لَمْ أَدْرِ ما حِسابِیَهْ یا لَیْتَها کانَتِ الْقاضِیَهَ ما أَغْنى‏ عَنِّى مالِیَهْ هَلَکَ عَنِّى سُلْطانِیَهْ خُذُوهُ فَغُلُّوهُ ثُمَّ الْجَحِیمَ صَلُّوهُ ثُمَّ فِى سِلْسِلَهٍ ذَرْعُها سَبْعُونَ ذِراعاً فَاسْلُکُوهُ إِنَّهُ کانَ لایُؤْمِنُ بِاللَّهِ الْعَظِیمِ وَ لایَحُضُّ عَلى‏ طَعامِ الْمِسْکِینِ فَلَیْسَ لَهُ الْیَوْمَ هاهُنا حَمِیمٌ وَ لا طَعامٌ إِلاَّ مِنْ غِسْلِینٍ لا یَأْکُلُهُ إِلاَّ الْخاطِؤُنَ)؛حاقه (69)، آیات 25 – 37؛ مرحوم سید بن طاووس از بزرگان دانشمندان شیعه در اعمال شب قدر در کتاب شریف اقبال الاعمال براى آمادگى دعاى خالص مى‏نویسد: این گونه آیات قرآن که اشاره به حالات بهشتیان و دوزخیان را دارد، بخوانید در حالى که خود را در صحراى محشر فرض مى‏کنید، از سوى به سمت راست خود نگاه کنید و آیات ثواب و مربوط به بهشتیان را بخوانید و با دل خود ملاحظه کنید که دیگران در راحت و نعمت هستند. و دستان خود را بر گردن خود قفل کنید و آیات عذاب را بخوانید و خود را در عذاب ببینید و آن‏گاه در پیشگاه خداوند متعال استغفار صادقانه کنید. آرى اگر ما در همین دنیا و به ویژه در شبهاى قدر، حساب خود را پاک کنیم، یقیناً در آن مواقف توقفى به مراتب کوتاه خواهیم داشت. «اما کسى که نامه اعمالش را به دست چپش بدهند، مى‏گوید: اى کاش هرگز نامه کردارم را به من نمى‏دادند! و نمى‏دانستم حساب من چیست؟ اى کاش مرگم فرا مى‏رسید! مال و ثروتم هرگز مرا بى‏نیاز نکرد! قدرت من نیز از دست رفت! او را بگیرید و در بند و زنجیرش کنید؛ سپس او را در دوزخ بیفکنند. بعد او را به زنجیرى که هفتاد ذراع است، ببندید؛ زیرا او هرگز به خداوند متعال بزرگ ایمان نمى‏آورد و هرگز انسانها را بر اطعام مستمندان تشویق نمى‏کرد. از این رو، امروز هم در اینجا یار مهربانى ندارد و نه طعامى، جز از چرک و خون، غذایى که جز خطاکاران آن را نمى‏خورند».
ما خداوند متعال را ملاقات مى‏کنیم؛ منتها برخى به پاى خود مى‏روند و به اسم جمال الهى دیدار مى‏کنند و در عیش و رحمت هستند و حسابشان نیز ساده و سریع است؛ اما برخى را مى‏برند و به جلال الهى مى‏برند و به آنها سخت خواهد گذشت:
(یا أَیُّهَا الْإِنْسانُ إِنَّکَ کادِحٌ إِلى‏ رَبِّکَ کَدْحاً فَمُلاقِیهِ فَأَمَّا مَنْ أُوتِیَ کِتابَهُ بِیَمِینِهِ فَسَوْفَ یُحاسَبُ حِساباً یَسِیراً وَ یَنْقَلِبُ إِلى‏ أَهْلِهِ مَسْرُوراً وَ أَمَّا مَنْ أُوتِىَ کِتابَهُ وَراءَ ظَهْرِهِ فَسَوْفَ یَدْعُوا ثُبُوراً وَ یَصْلى‏ سَعِیراً إِنَّهُ کانَ فِى أَهْلِهِ مَسْرُوراً إِنَّهُ ظَنَّ أَنْ لَنْ یَحُورَ بَلى‏ إِنَّ رَبَّهُ کانَ بِهِ بَصیراً)؛انشقاق (84)، آیات 6 – 15؛ درباره حساب آیات بسیار است. براى نمونه ر.ک: جاثیه (45)، آیه 29 و 30؛ رعد (13)، آیه 41؛ نور(24)، آیه 38 – 39؛ نجم (53)، آیه 31؛ بقره (2)، آیه 284؛ زلزال (99)، آیات 6 – 8. «اى آدم! تو با تلاش و رنج به سوى پروردگارت مى‏روى و او را ملاقات خواهى کرد. پس کسى که نامه اعمالش به دست راستش داده شود، به زودى حساب آسانى براى او مى‏شود و خوشحال به اهل و خانواده‏اش بازمى‏گردد. اما کسى که نامه اعمالش به پشت سرش داده شود، به زودى فریاد مى‏زند؛ واى بر من که هلاک شدم! و در شعله‏هاى سوزان آتش مى‏سوزد؛ زیرا او در میان خانواده‏اش پیوسته [از کفر و معصیت خود] شادمان بود. او گمان مى‏کرد هرگز بازگشت نمى‏کند! آرى، پروردگارش نسبت به او بینا بود».
[ad_2]