انسانها در روز قیامت چند دسته‏اند؟

[ad_1]

دسته بندى اول: پس از اینکه همه بندگان در صحنه قیامت حاضر مى‏شوند، در آن صحنه انسانها به دو گروه مشخص تقسیم مى‏شوند:
(وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ ناضِرَهٌ إِلى‏ رَبِّها ناظِرَهٌ وَ وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ باسِرَهٌ تَظُنُّ أَنْ یُفْعَلَ بِها فاقِرَهٌ)؛قیامه (75)، آیات 22 – 26. «صورت‏هایى شاداب و مسرور است و به پروردگارش مى‏نگرد و صورتهایى عبوس و در هم کشیده است زیرا مى‏داند عذابى در پیش دارد که پشت را در هم مى‏شکند».
دسته بندى دوم: در کنار این تقسیم‏بندى کلى، انسانها در قیامت به دسته‏هاى جزى‏ترى تقسیم مى‏شود و آن تقسیم انسانها به اصحاب شمال و اصحاب یمین و سابقون است:
(وَ کُنْتُمْ أَزْواجاً ثَلاثَهً فَأَصْحابُ الْمَیْمَنَهِ ما أَصْحابُ الْمَیْمَنَهِ وَ أَصْحابُ الْمَشْئَمَهِ ما أَصْحابُ الْمَشْئَمَهِ وَ السَّابِقُونَ السَّابِقُونَ أُولئِکَ الْمُقَرَّبُونَ)؛واقعه (56)، آیات 7 – 13. «و شما سه گروه خواهید بود [نخست‏] سعادتمنداان و خجستگانند، چه سعادتمندان و خجستگانى و گروه دیگر شقاوتمندان و شومانند. چه شقاوتمندانى و شومانى! و (سومین گروه) پیشگامان پیشگامند آنها مقربانند».
در این نگاه «مخلَصین» همان «سابقون» هستند و اصحاب شمال همان گروهى‏اند که با معصیتان خود، خود را از محضر حق دور کرده‏اند. اما اصحاب یمین، مؤمنان اهل نجات‏اند.
دسته بندى سوم: 1. بهشتیان، 2. دوزخیان، 3. مخلَّطون، 4. مُرْجَوْنَ لِأَمْرِ اللَّه، 5. مستضعفان فکرى و 6. اصحاب اعراف.
امام صادق(علیهم السلام) با استناد به آیات قرآن، این شش گروه را چنین معرفى مى‏فرمایند:
«النَّاسُ عَلَى سِتَّهِ أَصْنَافٍ.
قَالَ قُلْتُ أَ تَأْذَنُ لِى أَنْ أَکْتُبَهَا؟ قَالَ نَعَمْ.
قُلْتُ مَا أَکْتُبُ؟ قَالَ اکْتُبْ أَهْلَ الْوَعِیدِ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّهِ وَ أَهْلِ النَّارِ.
وَ اکْتُبْ (وَ آخَرُونَ اعْتَرَفُوا بِذُنُوبِهِمْ خَلَطُوا عَمَلاً صالِحاً وَ آخَرَ سَیِّئاً)؛اشاره به توبه (9)، آیه 102. قَالَ قُلْتُ مَنْ هَؤُلَاءِ قَالَ وَحْشِیٌّ مِنْهُمْ.
قَالَ وَ اکْتُبْ (وَ آخَرُونَ مُرْجَوْنَ لِأَمْرِ اللَّهِ إِمَّا یُعَذِّبُهُمْ وَ إِمَّا یَتُوبُ عَلَیْهِمْ)؛اشاره به توبه (9)، آیه 106. .
قَالَ وَ اکْتُبْ (إِلَّا الْمُسْتَضْعَفِینَ مِنَ الرِّجالِ وَ النِّساءِ وَ الْوِلْدانِ لا یَسْتَطِیعُونَ حِیلَهً وَ لا یَهْتَدُونَ سَبِیلاً)؛اشاره به نساء (4)، آیه 98.
لَا یَسْتَطِیعُونَ حِیلَهً إِلَى الْکُفْرِ وَ لَا یَهْتَدُونَ سَبِیلاً إِلَى الْإِیمَانِ (فَأُولئِکَ عَسَى اللَّهُ أَنْ یَعْفُوَ عَنْهُمْ)؛اشاره به نساء (4)، آیه 99..
قَالَ وَ اکْتُبْ أَصْحَابَ الْأَعْرَافِ‏اشاره به اعراف (7)، آیه 48.. قَالَ قُلْتُ وَ مَا أَصْحَابُ الْأَعْرَافِ؟ قَالَ قَوْمٌ اسْتَوَتْ حَسَنَاتُهُمْ وَ سَیِّئَاتُهُمْ فَإِنْ أَدْخَلَهُمُ النَّارَ فَبِذُنُوبِهِمْ وَ إِنْ أَدْخَلَهُمُ الْجَنَّهَ فَبِرَحْمَتِهِ»؛کافى، ج 2، ص 381.
«انسانها به شش گروه‏اند؛ راوى مى‏گوید: عرض کردم: اجازه مى‏فرمایید تا آن را یادداشت کنم؟ فرمود: آرى. عرض کردم: چه بنویسم؟
فرمود: بنویس، [دو گروه‏] اهل نویدند: از اهل بهشت و اهل آتش.
بنویس. «گروهى دیگر، به معصیتان خود اعتراف کرده‏اند و کار خوب و بد را با هم آمیخته‏اند. عرض کردم: آنها چه کسانى‏اند؟ فرمود: وحشى‏غلام حبشى که با دستور هند همسر ابوسفیان، حضرت حمزه را به شهادت رساند و سینه‏اش را شکافت و جگر حمزه را تحویل هند داد. اما بعدها توبه کرد و به اسلام گروید. از این گروه است.
فرمود: بنویس. گروهى دیگر به فرمان خداوند متعال واگذار شده‏اند [و کارشان با خدا است‏] یا آنان را مجازات مى‏کند یا توبه آنان را مى‏پذیرد.
فرمود: بنویس. گروه دیگر مستضعفان فکرى‏اند که قرآن بدان‏ها اشاره دارد؛ مگر آن دسته از مردان و زنان و کودکانى که به راستى مستضعف باشند و نه چاره‏اى دارند و نه راهى مى‏یابند (یعنى، نه چاره‏اى به کفر دارند و نه راهى به ایمان دارند)؛ ممکن است خداوند متعال آنها را بخشش فرماید.
فرمود: بنویس. گروه دیگر، اصحاب اعراف‏اند. عرض کردم: اصحاب اعراف به چه معنا است؟ فرمودند: گروهى که خوبى‏ها و بدى‏هاى‏شان یکسان است؛ اگر آنها را به آتش وارد کند، به دلیل معصیتانشان است و اگر به بهشت ببرد، به دلیل رحمت [بى پایانش ]است».
با توجه به این دسته بندى‏ها – به ویژه دسته بندى سوم – به نظر مى‏رسد که مواقف میزان و حساب براى «متوسطین» انسانها است؛ زیرا بجز مؤمنان متوسط – که پس از سیر خود در نهایت به بهشت مى‏روند – مؤمنان ادیان دیگر – که حق به آنها نرسیده و در دین خود پابرجا بوده‏اند – یا اهل کتاب و کافران و مشرکان که روحیه استکبار نداشتند و جز سران کفر و نفاق نبوده‏اند و در دوزخ – به فضل الهى – تا ابد نیستند؛ باید این مواقف را طى کنند تا در نهایت به جایگاه اصلى خود – بهشت یا دوزخ – برسند. بهشتیان در بهشت همیشگی مى‏مانند؛ اما دوزخیان به دو گروه تقسیم مى‏شوند: برخى تا ابد در دوزخ مى‏مانند و آنها سران کفر و شرک و نفاق و داراى روحیه استکبارى‏اند که هیچ امید اصلاحى بر آنان نمى‏رود. اما دیگران، پس از طى مراحل اصلاح و پیدا کردن لیاقت حضور در محضر الهى، به بهشت همیشگی وارد مى‏شوند.
آرى روایات اهل بیت عصمت و طهارت را باید با خود روایات سنجید و تفسیر کرد و ظاهراً تفسیر روایت امام سجاد(علیهم السلام) به این است که سران شرک و مشرکان مستکبر، مستقیماً و بدون طى کردن مواقف حشر در آتش دوزخ گرفتار مى‏شوند.
[ad_2]