آیا زمانی که حضرت قائم (عج) بخواهند ظهور کنند ممکن است با قیامت هم زمان باشد یا نه؟

پیش از آنکه به تفصیل سئوال مورد نظر بپردازیم، بحث کوتاه و فشرده پیرامون سه نکته اساسی ضروری به نظر می رسد:
 الف: عصر ظهور.
 ب: عصر رجعت.
 ج: نفح صور و برپایی قیامت.
از امام باقر ـ علیه السلام ـ روایت شده که فرمود: «سه روز از روزهای خدا است: روز قیام حضرت قائم، روز رجعت و بازگشت به زندگی دنیا، و روز قیامت و زنده شدن مردگان.

عصر ظهور و قیام امام زمان (عج):
با آنکه قرآن کریم معجزه جاوید پیامبر ما در همه زمان ها است، اما می توان گفت که پیشگویی های پیامبر از سرنوشت بشر و تحولات گوناگون اسلام در مسیر تاریخ و خبر از مجد و عظمت و پیروزی دوباره اسلام در جهان، از معجزه های دیگر آن پیامبر عظیم الشأن است. عصر ظهور حضرت مهدی عصر ظهور دوباره اسلام است، آیات و روایاتی که نوید بخش ظهور امام زمان (عج) است مأموریت الهی آن حضرت را مأموریتی سترگ، با ابعاد گوناگون و اهداف بسیار والا توصیف می کنند. این واقعه بزرگ، زندگی را در کره زمین دگرگون و فصل نوینی را بر روی بشریت می گشاید.

عصر رجعت:
رجعت به معنای بازگشت است و منظور از آن این است که گروهی از کسانی که از دنیا رفته اند دوباره به دنیا برمی گردند این رخداد مقدمه ای است برای راه یابی انسان به جهان آخرت.
اینک به چند نمونه از روایات مربوط به رجعت اشاره می کنیم: امام زین العابدین ـ علیه السلام ـ در تفسیر آیه «آن خدایی که (ابلاغ) قرآن را بر تو واجب کرد، البته تو را به وعده گاه بازگرداند»[1] فرمود: پیامبر شما به سوی شما باز می گردد.[2]
ابو بصیر گفت: امام باقر ـ علیه السلام ـ به من فرمود: آیا اهل عراق منکر رجعت اند؟ گفتم: آری، فرمود: مگر قرآن نمی خوانند؟![3] ودر روایت دیگری از امام صادق ـ علیه السلام ـ درباره ای این آیه سئوال کردند که می فرماید «روزی که از هر امتی، گروهی را از خاک برانگیزیم» حضرت فرمود: مردم درباره ای آن چه می گویند؟ راوی می گوید عرض کردم می گویند آیه راجع به قیامت است، فرمود: آیا خداوند در قیامت از هر امتی دسته ای را زنده می کند و بقیه را به حال خود رها می سازد؟! این آیه قطعاً در مورد رجعت است و آیه مربوط به قیامت این است: «جملگی آن ها را محشور گردانیم بی آن که کسی را فرو گذاریم و…»[4]. زراره می گوید: از امام صادق درباره مسایل مهمّی چون رجعت سئوال کردم حضرت فرمود: «زمان آن چه می پرسید هنوز فرا نرسیده،[5] سپس این آیه را تلاوت فرمود: (بلکه آن ها تکذیب کردند آنچه را که احاطه علمی به آن نداشتند و تأویل آن برای شان نیامده)[6]. برخی روایات می گویند: رجعت پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ بعد از رجعت امامان ـ علیهم السلام ـ است و نخستین کسی که به دنیا باز می گردد امام حسین ـ علیه السلام ـ است چنان که امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمود: «نخستین کسی که به دنیا باز می گردد، حسین بن علی ـ علیه السلام ـ است، او آن قدر فرمانروایی کند که (در اثر پیری) ابروانش روی چشمانش فرو افتد.»[7] و در روایتی دیگر از آن حضرت نقل شده که فرمود: «رجعت همگانی نیست بلکه مربوط به افراد خاص است، زیرا بازگشت نمی کنند به دنیا مگر مؤمنان محض و یا مشرکان محض»[8]

نفح صور و برپایی قیامت:
از عمیق ترین حرکت هایی که جهان ما در زمان، مکان و اشیائش با آن روبرو است، حرکت جهان ماده به سوی عالم غیب و یا بر عکس آن است که قرآن و اسلام از آن پرده برمی دارد و بر اهمیت و هماهنگی آن تأکید می ورزد و این حرکت را بازگشت انسان به سوی خدا و رویارویی با قدرت او و یا رفتن به سوی ملاء اعلی و آخرت می نامند و نسبت به ما، آن را فرا رسیدن قیامت و رستاخیز می خواند زیرا با کشف عالم آخرت، بین جهان ما و جهان گسترده غیب که از دیده ما پنهان است، وحدت و یکپارچگی به وجود می آید و این مجموعه برای ما تبدیل به عالم واحد می گردد.
نقطه اوج این حرکت نسبت به انسان مرگ است. مرگ از دیدگاه اسلام ورود به زندگی گسترده تر است نه فنا و نیستی، آن چنان که برخی تصور کرده اند، و اوج آن نسبت به جهان هستی، قیامت است و اتحاد دو جهان ماده و غیب.
در قرآن و سنت آمده است که رستاخیز و قیامت دارای مقدمات و نشانه هایی پی در پی است، که در زمین و آسمان و جامعه بشری پدید می آید و حکومت حضرت مهدی (عج) آخرین و بزرگترین مرحله حرکت جهان مادی قبل از برپایی رستاخیز الهی است.
توجه و دقّت در سه نکته یاد شده نشان می دهد که این سه زمان در طول هم قرار دارد اگر نگوییم که مقدمه یکدیگرند، و عصر رجعت چه قایل بشویم که از زمان ظهور امام زمان (عج) آغاز می گردد چنانچه برخی از روایات بر آن دلالت دارد و مرحوم شیخ مفید در کتاب شریف (ارشاد) فرموده است و تا بعد از ظهور و پایان حکومت امام زمان (عج) و بعد از آن ادامه می یابد، و چه بگوییم که عصر رجعت بعد از دوران حکومت امام زمان (عج) خواهد بود چنانچه برخی از روایات دیگر بر آن دلالت دارند، فاصله و برزخ میان عصر نورانی ظهور و حکومت امام زمان (عج) و برپایی قیامت خواهد بود، بنابراین زمان ظهور که عصر شکوفایی دین و آسایش دین داران است با قیامت و نفح صور که همه مردگان زنده خواهند شد و برای حساب در دادگاه عدل الهی حاضر خواهند شد همزمان نخواهد بود.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. (عصر ظهور) جناب شیخ علی الکورانی مراجعه فرمایید.
2. بحارالانوار ج 53 و ارشاد مفید قدس سرّه مراجعه نمایید.
 
پی نوشت ها:
[1] . قصص / 85.
[2] . مجلسی، علامه محمد باقر، بحارالانوار، ج 53، ص 56.
[3] . همان، ج 53، ص 40.
[4] . همان، ج 53، ص 50.
[5] . همان، ج 53، ص 40.
[6] . یونس/ 39.
[7] . بحارالانوار، همان، ج 53، ص 46.
[8] . همان، ج 53، ص 39.