امام زمان ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ هنگام ظهور چه نشانه ای دارد و چگونه باید او را شناخت؟

در روایات و احادیث راه های متعدد و علامات و نشانه های فراوانی برای شناختن امام زمان ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ هنگام ظهور و بعد از آن بیان شده است هم به عنوان نشانه های ظهور اعم از نشانه های عام و غیر قطعی و نشانه های خاص و قطعی که دلالت بر ظهور آن حضرت دارند و هم به عنوان نشانه های شخصی و علامات جسمی برای آن حضرت که بیانگر قیافه مبارک و شمایل نازنین او می باشند. و نیز نشانه های قطعی دیگر علاوه بر دو نشانه که بیان شد از قبیل اظهار معجزاتی که برای رفع شبهات و یا احیاناً برای تقویت ایمان و به وجود آوردن استحکام در سپاه و یاران خودش می نماید.
آن چه توجه به آن لازم و ضروری است این است که این علایم و نشانه ها ممکن است هر کدام به تنهایی و جداگانه کافی نبوده و موجب اطمینان و یا حصول یقین نگردد، زیرا چه بسا ممکن است نشانه هایی که به عنوان علامات ظهور در روایات بیان شده دارای مصادیق متعددی باشد و نیز بعضی از نشانه های شخصی که برای آن حضرت بیان شده، قابل انطباق با انسان های دیگری باشد، اگر چه بعضی از علامات و نشانه ها منحصر به فرد و قطعی بوده و امکان تحقق آن در غیر زمان ظهور و در غیر آن حضرت وجود ندارد ولی این احتمال وجود دارد که با وجود تحقق برخی علایم و نشانه های ظهور افرادی مغرض و فرصت طلبی نیز ادعای مهدویت کنند. بنابراین برای شناختن امام زمان ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ و تحصیل اطمینان به تحقق ظهور آن حضرت در نظر گرفتن مجموعه علامات و نشانه های ظهور و علایم شخصی و فردی و نیز تحقق آثار امامت و مهدویت از قبیل اظهار معجزات، به طور هماهنگ و پیوسته و مرتبط به هم لازم و ضروری است.
در یک جمع بندی کلی، روایات و احادیث که پیرامون تبیین نشانه ها و علایم ظهور و شناختن امام زمان ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ وارد شده اند، بر این مطلب تأکید دارند که کسی که ادعای مهدویت می نماید باید دارای شرایط سه گانه ذیل باشد:
الف- تحقق علایم و نشانه های قطعی ظهور، علایم حتمیه و قطعی آن است که به هیچ شرط و قیدی مشروط نیست و حتماً قبل از ظهور امام زمان ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ واقع می شود و این نشانه ها با قطع نظر از تقدم و تأخر نسبت به یکدیگر ، در روایات به شرح ذیل اند:
1. صیحه و ندای آسمانی: یکی از نشانه هایی که تحقق آن هنگام ظهور قطعی است ندای آسمانی است، خطاب به مردم جهان، که همه جهانیان آن را می شنوند، صدایی قوی و نافذ که از آسمان و از هر سمت به گوش می رسد و هر کس به زبان خودش آن را می شنود، صدایی که خفته را بیدار و نشسته را برپا می دارد، مردم از این صیحه آسمانی هراسان گشته از خانه های شان بیرون می آیند تا ببینند چه خبر است! آن ندای آسمانی مردم را به خود داری از ظلم، کفر، جنگ و خونریزی دعوت و به پیروی از امام زمان ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ فرا می خواند. حضرت مهدی ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ را به نام خود و نام پدرش معرفی می کند. پس از این حادثه آسمانی، مردم جهان مصرّانه و در همه گوشه و کنار جهان در پی پاسخ به یک سئوال بر می آیند: این شخصیت بزرگ یعنی مهدی کیست؟ و کجا است؟[1]
2. خروج سفیانی: از جمله علامات حتمی که پیشوایان معصوم ـ علیهم السلام ـ ما بر آن بسیار تأکید کرده و صریح و روشن بیان فرموده اند: خروج سفیانی است. طبق پاره ای از روایات، مردی اموی و از نسل یزید بن معاویه بن ابی سفیان و از پلیدترین مردم است، نامش «عثمان بن عنبسه» است و با خاندان نبوت و امامت و شیعیان دشمنی ویژه دارد. سرخ چهره و کبود چشم و آبله رو و بد منظر و ستمگر و خیانت کار است، از سرزمین شام قیام می کند و به سرعت پنج منطقه دمشق، فلسطین، اردن، حمص و قنسرین را تصرف می کند و با سپاهی بزرگ به سوی کوفه و عراق می آید و در شهرهای عراق، به ویژه در نجف و کوفه جنایاتی بزرگ مرتکب می شوند که بعد از حوادث تلخ و جنایاتی زیاد که او و سپاهیانش مرتکب می گردند در مدینه و عراق به سوی شام و دمشق متواری می گردد و سرانجام در بیت المقدس توسط سپاهیان امام زمان ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ به هلاکت رسیده و سرش از بدنش جدا می گردد.[2]
3. خسف بیداء در روایات یکی از علائم ظهور امام زمان ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ که قطعی است، فرو رفتن لشکر سفیانی در وادی بیداء است که امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمود: این از محتومات است که تغییر و تبدیل در آن راه ندارد. همان گونه که در ظهور سفیانی بیان شد سفیانی بعد از اشغال عراق سپاهی به سوی مدینه می فرستد و سپاه سفیانی بعد از قتل و غارت در مدینه به سوی مکه می روند که این سپاه در بین مکه و مدینه به فرمان خداوند متعال به زمین فرو می روند.
4. قتل نفس زکیه: امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمود: یکی از علائم ظهور حضرت مهدی ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ کشته شدن جوانی است از آل محمد در بین رکن و مقام که نامش محمد بن الحسن است و در روایت دیگری آمده است که بین قتل نفس زکیه و آمدن حضرت تنها پانزده روز فاصله است.[3]
ب- وجود و تحقق خصوصیات و اوصاف شخصی و جسمی که در روایات برای امام زمان ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ بیان شده اند: امیر المؤمنین ـ علیه السلام ـ می فرماید: «ظهور می کند مردی از فرزندان من در آخر الزمان که رنگ مبارکش سفید مایل به سرخی است شانه های برآمده دارد و بر پشت مبارکش دو خال شبیه خالی که پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ داشت، دارای دو نام است یکی مخفی که (احمد) است و یکی علنی و ظاهر که (محمد) است».[4]
و نیز از امیرالمؤمنین ـ علیه السلام ـ نقل شده که فرمود: «از اوصاف مهدی این است که با (کثرت سن) جوانی با قامت میانه، دارای صورتی نورانی، موهای مبارکش بر شانه هایش، نور سیمای نیکویش از میان سیاهی ریش مبارک و موهای سرش هویدا است».[5]
و نیز روایت شده که: آن حضرت با کثرت سن منظر جوان دارد، چشمان سیاه و سرمه ای مانند داشته و دارای ابروهای کمان و مقوّس است، وسط بینی مبارکش برآمدگی و دماغ باریک دارد، محاسن مبارکش تیره و از نظر بلندی متوسط است (نه زیاد بلند و نه خیلی کوتاه است) بر گونه راست آن بزرگوار خالی و بر دست راست اش نیز خالی است».[6]
ج- با قطع نظر از لزوم تحقق نشانه های قطعی ظهور و اوصاف و ویژگی هایی که برای امام زمان ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ در بند الف و ب بیان شد، امام زمان ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ بر اساس روایات باید مثل انبیاء و پیامبران دارای قدرت اظهار معجزه و کرامات باشند تا راه هر گونه توطئه و شبهه شبهه افکنان و شیاطین را ببندد، زیرا امام زمان ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ و کسی که موعود و مهدی امم است باید موارث انبیاء نزد او باشد به این معنا که گذشته از علوم انبیاء بعضی از موارث دیگر از قبیل: پیراهن یوسف که از ابراهیم ـ علیه السلام ـ به یعقوب رسید، عصای موسی که از چوب آس (مود) است، خاتم سلیمان ـ علیه السلام ـ پرچمی که جبرئیل ـ علیه السلام ـ در جنگ بدر برای پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ آورد، این پرچم هر جا باز می شد فتح و پیروزی به همراه داشت، پیراهن پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ ، عمامه پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ که (سحاب) نام داشت، جفر احمر، جفر ابیض، و جامعه از قبیل ذوالفقار علی ـ علیه السلام ـ و مصحف فاطمه ـ علیها السلام ـ و پیراهن امام حسین ـ علیه السلام ـ .[7]
و از اهم علامات و نشانه هایی که دست هر گونه مدعی دروغین را می بندد اظهار معجزات و کراماتی است که بر اساس روایات از امام زمان ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ ظاهر می گردد: امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمود: هفت تن از فرزندم مهدی ـ علیه السلام ـ درخواست معجزه می کنند: شخصی از او درخواست معجزه الیاس و مردی از اصفهان درخواست معجزه حضرت ابراهیم و مردی از آذربایجان درخواست به سخن در آوردن استخوان را و مردی از اهل یمن درخواست معجزه داود ـ علیه السلام ـ از آن حضرت می کند و نیز یکی از اعراب خواستار معجزه ای از معجزات پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ از حضرت می شود، که امام زمان ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ برای اتمام حجت و اظهار حقانیت خودش در پاسخ هر کدام به اظهار معجزه می پردازد.[8]
و نیز بر اساس روایات که ظهور و خروج سید حسنی را از علایم ظهور امام زمان ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ شمرده اند، بعد از ملاقات سید حسنی و سپاهش با امام زمان ـ علیه السلام ـ در عراق، سید حسنی با این که طبق فرمایش امام صادق ـ علیه السلام ـ امام زمان ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ را می شناسد اما برای آن که به یاران و پیروان خود امامت و فضایل امام را ثابت کند آشنایی خود را آشکار نمی سازد. و از امام ـ علیه السلام ـ می خواهد که دلایل امامت و موارثی که از پیامبران نزد او است ارائه دهند. امام ـ علیه السلام ـ آنها را ارائه داده و معجزاتی آشکار می فرمایند. سید حسنی با امام بیعت می کند و پیروان او نیز بیعت می کنند، مگر عده ای که نمی پذیرند.[9] همان طور که عده ای قبل از آن ها معجزات پیامبران را نادیده گرفته و به آن ها تهمت سحر و جادوگری می زدند.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1ـ اصول کافی، ج1، کتاب الحجه.
2ـ آیت الله صافی گلپایگانی، منتخب الاثر.
3ـ الشیخ علی الکورانی، عصر ظهور.
4ـ طاهری، حبیب الله، سیمای آفتاب.
5ـ شیخ عباس کرمانی، موعود امم.

پی نوشت ها:
[1] . کورانی، شیخ علی، عصر ظهور.
[2] . طاهری، حبیب الله، سیمای آفتاب، قم، نشر آستانه مقدسه.
[3] . طاهری، حبیب الله، سیمای آفتاب، قم، نشر آستانه مقدسه.
[4] . صافی گلپایگانی، لطف الله، منتخب الاثر، ص240، حدیث 2.
[5] . همان، ص241، حدیث 4.
[6] . ، ص242، حدیث 5.
[7] . شیخ عباس شیخ الرئیس کرمانی، موعود امم، قم، نشر ظهور، ص175.
[8] . همان، ص158 ـ 159.
[9] . سیمای آفتاب همان، ص278.