چرا در زمانی که مردم قدر معصومین را نمی‌دانستند، بعد از هر امامی، امام دیگری می‌آمد، ولی الآن که مردم این قدر مشتاق صاحب امر ـ عجل الله تعالی فرجه الشّریف ـ هستند آن حضرت ظهور نمی‌کنند؟

به تأخیر افتادن ظهور و به درازا کشیده شدن غیبت دلایل متعددی دارد از جمله:
1. آمادگی نداشتن نوع بشر[1]:
تا نوع بشر به حدّ کمال و رشد نرسد، و برای پذیرفتن حکومت حق آماده نگردد، مهدی موعود ظاهر نخواهد شد. البته رشد فکری یک حادثه آنی نیست. بلکه در طول ایام و به واسطه پیش‌آمدهای روزگار پیدا می‌شود و رو به کمال می‌رود. بشر هنوز حاضر نیست در مقابل برنامه‌های خدا تسلیم شود. گمان می‌کند که به وسیله علوم و اختراعات می‌تواند اسباب سعادت انسان‌ها را فراهم سازد، لذا برنامه‌های الهی و معنویات را کنار گذاشته و دو اسبه به دنبال مادیات می‌دود.
هشام بن سالم از حضرت صادق ـ علیه السّلام ـ روایت کرده که فرمود: «تا همه اصناف مردم به حکومت نرسند صاحب الامر قیام نمی‌کند، برای اینکه وقتی حکومتش را تشکیل داد کسی نگوید، اگر ما هم به حکومت می‌رسیدیم با عدالت رفتار می‌کردیم.[2] امام باقر ـ علیه السّلام ـ فرمود: «دولت ما آخرین دولت است، هر خاندانی که لیاقت حکومت داشته باشند، قبل از ما به حکومت می‌رسند، تا وقتی حکومت ما تأسیس شد و رفتار آن را دیدند نگویند: ما هم اگر به حکومت رسیده بودیم مانند آل محمّد عمل می‌کردیم و این است معنای آیه « والعاقبه للمتقین.[3] »
2. عدم زمینه برای حکومت مهدی ـ علیه السّلام ـ
انقلاب حضرت مهدی  ـ عجل الله تعالی فرجه الشّریف ـ از نظر اجرا همانند همه انقلاب‌ها به زمینه‌های عینی و خارجی بستگی دارد و بایستی فضای مناسب موجود باشد.[4] برای اجرای چنین تحوّل بزرگی، تنها وجود رهبر صالح کافی نیست و گرنه در همان زمانِ پیامبر، این شرط وجود داشت؛ پس این تحوّل بزرگ فضای مناسب جهانی می‌طلبد که همه زمینه‌های خارجی لازم برای انقلاب عمومی در آن وجود داشته باشد. سنّت تغییر ناپذیر الهی بر این است که اجرا و ایجاد تغییرات اصلاحی بستگی به عوامل خارجی، فضای مناسب و جو عمومی داشته باشد، پس با اینکه خدای بزرگ، توانایی دارد همه مشکلات و همه سختی‌ها را برای پیام‌رسان ‌های آسمانی، هموار و به وسیله اعجاز فضای مناسب ایجاد کند، این روش را انتخاب نکرده است، زیرا امتحان و ابتلاء و رنجی که مایه تکامل انسان می‌شود در صورتی تحقّق می‌یابد که تحوّلات طبیعی و مطابق با شرایط خارجی باشند.
3. فقدان یاران کارآمد:
عنصر سومی که برای ظهور امام مهدی ـ علیه السّلام ـ نیاز است فراهم شدن یاران توانمند و کارآمد است. نیروهایی که از نظر روحی و فکری به اندازه کافی رشد کرده باشند، که بتوانند پا به پای حضرت حرکت کنند و خود را با اهداف بلند آن امام مهربان هماهنگ کنند و از سوی دیگر توانایی انجام مسئولیت‌های سنگین که لازمه یک حکومت عادلانه جهانی است را داشته باشند و بتوانند مرارت‌های این مسیر را به جان بخرند. علاوه بر این اولاً آنچه زمینه ظهور است اشتیاق و میل واقعی به ظهور امام مهدی ـ علیه السّلام ـ است. یعنی اینکه انسان‌ها واقعاً حضرت را برای خودش بخواهند. در حالی که به نظر می‌رسد بسیاری از مردم اگر به امام مهدی ـ علیه السّلام ـ توجّه یا توسّلی دارند، آن حضرت را وسیله‌ای برای رسیدن به آرمان‌ و آرزوهای خود قرار می‌دهند. و ثانیاً: از آنجا که حکومت حضرت مهدی ـ علیه السّلام ـ جهانی است باید میل و اشتیاق به ظهور موعود، در همه جهان به وجود بیاید و تحقق این میل و اشتیاق در میان شیعیان تنها، کافی نیست.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. عصر ظهور، حکیمی.
2. امامت و مهدویت، صافی گلپایگانی.

پی نوشت ها:
[1] . ر.ک: امینی، ابراهیم، دادگستر جهان، چاپ14، ص 241.
[2] . بحار الانوار، ج 52، ص 244.
[3] . همان، ص 332.
[4] . ر.ک: صدر، محمّد باقر، رهبری بر فراز قرون، ص 108.