آیا سلمان فارسی، مالک اشتر و پسرش ابراهیم اشتر، مقداد، اباذر، عمار یاسر، بلال در زمان ظهور زنده می شوند؟

این سوال بر می گردد به مساله رجعت، بنابراین شایسته است ابتدا معنای رجعت و عقیده شیعه درباره آن بطور اجمال روشن شود.
رجعت در لغت به معنی بازگشت.[1] و در اصطلاح به معنی بازگشت گروهی از مؤمنان خالص و عدّه ای از منافقان فاجر پیش از قیامت به این جهان است.[2] اعتقاد به رجعت یکی از عقاید مسلّم و تردید ناپذیر شیعه است که بر اساس آیات قرآن و احادیث معصومین ـ علیهم السّلام ـ استوار می باشد.
علامه مظفر می نویسد:«عقیده شیعه در رجعت بر اساس پیروی از اهل بیت ـ علیهم السّلام ـ چنین است که«خداوند عده ای از کسانی را که در گذشته از دنیا رفته به همان اندام و صورتی که داشته اند زنده کرده.» و به دنیا برمی گرداند به برخی از آنان عزت می دهد و پاره ای را ذلیل و خوار خواهد کرد و حقوق حق پرستان را از باطل پرستان می گیرد و داد ستمدیدگان را از ستم گران می ستاند و این جریان یکی از رویدادهایی است که پس از قیام مهدی آل محمد ـ صلّی الله علیه و آله ـ به وجود می آید کسانی که پس از مردن به این جهان باز می گردند یا از ایمان بالا برخوردارند یا افرادی در نهایت درجه فساد»[3]
اما درباره کسانی که رجعت می کنند دو دسته روایت داریم:
1. روایاتی که اشخاص رجعت کننده را نام می برد. در این قسم از روایات اسامی اشخاصی را نام می برد همانند حضرت رسول اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ حضرت عیسی ـ علیه السّلام ـ حضرت علی ـ علیه السّلام ـ حضرت امام حسین ـ علیه السّلام ـ و سایر امامان معصوم ـ علیهم السّلام ـ ، حضرت خضر، حضرت اسماعیل صادق الوعد و نیز جمعی از اصحاب باوفای پیامبر اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ چون سلمان، مقداد، جابر بن عبدالله انصاری، مالک اشتر و مفضّل بن عمر[4] که به برخی از آن روایات اشاره می شود.

بازگشت جناب سلمان:
در ضمن یک حدیث جناب سلمان از وجود مقدّس رسول اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ نقل می کند که از دوازده وصیّ خود از حضرت علی ـ علیه السّلام ـ تا حضرت مهدی ـ عجّل الله تعالی فرجه الشّریف ـ با نام و لقب و اوصاف صحبت می کند و آن گاه سلمان گریه می کند و عرض می کند: چگونه می شود که سلمان آنها را درک کند؟ می فرماید:«ای سلمان تو آنها را درک می کنی، و هر کس مانند تو آنها را از روی معرفت کامل دوست بدارد و از آنها پیروی کند آنها را درک می کند …. ای سلمان! به خدا سوگند، ابلیس و سپاهیانش حاضر می شوند و همه مؤمنان خالص و کافران خالص حاضر می شوند، قصاص ها و انتقام ها گرفته می شود … این است تأویل آیه که می فرماید:«ما اراده کرده ایم که بر کسانی که روی زمین به ضعف کشیده شده اند منّت نهیم و آنها را پیشوایان و وارثان زمین قرار دهیم …..»[5]

بازگشت جناب مقداد:
حضرت علی ـ علیه السّلام ـ می فرماید:«…. بیست تن از یاران قائم ـ عجّل الله تعالی فرجه الشّریف ـ از اهل یمن هستند که یکی از آنها مقداد پسر اسود است.»[6]
امام صادق ـ علیه السّلام ـ نیز او را در میان یاران حضرت بقیه الله ـ عجّل الله تعالی فرجه الشّریف ـ نام برده است.[7]

بازگشتِ مالک اشتر یار باوفای علی ـ علیه السّلام ـ :
حضرت علی ـ علیه السّلام ـ فرمودند:«…. ای کاش در زیر آسمان مالک دیگری نیز بود.»
مالک اشتر جزو یاران بقیهالله است که در رجعت زنده می شود و از طرف آن حضرت در گوشه ای از جهان حکومت می کند.[8]
2. روایاتی که به طور کلی به رجعت اشاره می کنند این دسته از روایات، نام رجعت کنندگان را نمی برند و به طور کلی می گویند رجعت، همگانی نیست بلکه خصوصی است مانند این روایت که امام صادق ـ علیه السّلام ـ می فرماید:«رجعت همگانی نیست بلکه خصوصی است و تنها کسانی رجعت می کنند که مؤمن خالص باشند یا مشرک خالص»[9] بنابر مفاد این روایات مؤمنان خالص و مشرکان خالص رجعت می کنند بر طبق این روایات اشخاص بزرگی چون اباذر و عمار یاسر، بلال و ابراهیم اشتر، بعید نیست رجعت کنند چون روایات شرط رجعت را مؤمن ناب بودن یا مشرک خالص بودن ذکر کردند و اگر اباذر و عمار یاسر مؤمن ناب نباشند پس چه کسانی مؤمن نابند؟!
پس با توجه به آنچه گفته شد از میان کسانی که رجعت می کنند به صراحت از اشخاصی چون سلمان، مقداد، مالک اشتر و ….. نام برده شده است و اشخاصی دیگر چون اباذر و ابراهیم اشتر و عمار یاسر که نام شان در روایات نیامده بر اساس روایاتی که شرط رجعت را مومن ناب و خالص می دانند دور از ذهن نیست که آنان هم رجعت کنند.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. رجعت، محمد خادمی شیرازی.
2. چشم اندازی به حکومت حضرت مهدی(عج)، نجم الدین طبسی.

پی نوشت ها:
[1] . فرهنگ عمید، ج 1، ص 522، به نقل از حسینی، سید عبدالله، داستان هایی از بازگشت ائمه به این دنیا، انتشارات مهدی یار، چاپ اوّل، ، ص 11.      
[2] . مجمع البحرین، ج 4، ص 333، به نقل از داستان هایی از بازگشت ائمه به این دنیا. ص 11.
[3] . مظفر، محمدرضا، عقایدالامامیه، ترجمه علی رضا مسجد جامعی، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ص294.
[4] . رجالی تهرانی، علی رضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان ـ عجّل الله تعالی فرجه الشّریف ـ ، انتشارات نبوغ، چاپ پنجم، چاپخانه باقری، ص266.
[5] . مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، ج53، ص143.     
[6] . همان، ص 91.
[7] . حسینی، سیدعبدالله، داستان هایی از بازگشت ائمه به این دنیا، انتشارات مهدی یار، چاپ محمد، ص 94، بحار، ج 53، ص 91.
[8] . بحارالانوار، بیروت، موسسه الوفاء، ج53، ص91.
[9] . رجالی تهرانی، علیرضا، یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان ـ عجّل الله تعالی فرجه الشّریف ـ ، انتشارات نبوغ، چاپ پنجم، ص 266، بحرانی، سید هاشم، تفسیر برهان، ج2، ص408.